THE DEVELOPMENT OF Qur’anIc RecItatIon KNOWLEDGE IN TURKEY AND Tayyar AltıkulaC’S WORKS ON THIS AREA

Yıl 2019, Sayı: 2, 67 - 78, 29.06.2019

Emre İpek

Öz

Qiraat, which has come into
existence from the beginning of the revelation, has passed through various
stages, and reached the present day as built on authentic knowledge from the
Asr al-Saadah and through reliable channels; and, Islamic scholars have since
put great efforts to ensure that it conforms to the conception, he book, and
the Arabic language in grammatical terms. The Ottomans have further enhanced
the heritage that they received from the Seljuk and have not failed to put any
effort to become servants of the Qur’an. Although efforts undertaken in this
field decreased in the late Ottoman Period and upon the proclamation of the
republic, we see that they started to increase from the middle of the 19th
century, and have today reached a pride-deserving height of development both in
practice and in academia. The Presidency of Religious Affairs and faculties of
theology have unarguably a great share in this success. Moreover, we should
remember all persons and departments that carry out studies honoris cause in
this field.

In a nation that regards it
a fundamental principle to serve the Holy Qur’an, there have come and passed,
for centuries, countlessly many exceptional persons who have served the Qur’an
and its qiraat, published works related to them, and set an example for the
generations to come. People who have broken new grounds in this field shed
light on the way forward for future generations. We are of the opinion that the
13th President of the Presidency of Religious Affairs Tayyar ALTIKULAC is one
of the rings of the chain.

Anahtar Kelimeler

Qur’an, Qiraat, Tayyar ALTIKULAC, Presidency of Religious Affairs, Faculty of Theology

TÜRKİYE’DE KIRÂAT İLMİNİN GELİŞİMİ VE TAYYAR ALTIKULAÇ’IN BU ALANDAKİ ÇALIŞMALARI

Öz

Vahyin
nüzûlüyle beraber var olan kıraat asr-ı saadetten bugüne sahih bilgiye dayalı
olarak, sağlam kanallarla intikal edip değişik aşamalardan geçerek günümüze
kadar ulaşmıştır. Telakki dediğimiz şifahî, resm-i hat dediğimiz kitabî, bir de
Arabiyye’ye muvafakat dediğimiz gramatik olarak zabt-u rabt altına almak için
İslam âlimleri büyük caba sarf etmişlerdir. Osmanlı; Selçuklulardan devraldığı
bu alandaki mirası daha da geliştirmiş, Kur’ân-ı Kerim’e hadim olma hususunda
hiçbir çabadan geri kalmamıştır. Osmanlı’nın son dönemlerinde ve Cmhuriyetin
bidayetinde bu alandaki çabalar azalmışsa da 19. asrın ortalarından itibaren
yeniden hayat bulmuş ve günümüzde gerek pratik alanda gerekse akademik alanda
övünülecek bir seviyeye gelinmiştir. Şüphesiz bunda iki paydaş kurum olan
Diyanet İşleri Başkanlığı ile İlahiyat Fakütelerinin büyük payı vardır. Ayrıca
bu alanda fahri olarak bu ilmi faaliyeti yürüten kişileri unutmamak gerekir.

Bu bağlamda
asırlardır Yüce Kur’ân’a hizmeti kendisine şiar edinmiş bir milletin içinde
Kur’ân’a ve onun kıraatine hizmet etmiş, eserler kaleme almış ve sonraki
nesillere örnek olmuş nadide şahsiyetler olmuştur..  Bu alanda çığır açmış şahsiyetler sonraki
nesillere ışık tutmaktadır. 13. Diyanet İşleri Başkanımız Tayyar Altıkulaç’ın
da bu zincirin halkalarından biri olduğu kanaatini taşımaktayız.  

Anahtar Kelimeler

Kur’ân-ı Kerim, Kırâat, Tayyar ALTIKULAÇ, Diyanet İşleri Başkanlığı, İlahiyat Fakültesi

Kaynakça

• Akaslan, Yaşar. “Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22/2, (Aralık 2018): 1091.
• Akyüz, Yahya. “Osmanlı Döneminden Cumhuriyete Geçilirken Eğitim-Öğretim Alanında Yaşanan Dönüşümler”. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, (Şubat 2011): 12.
• Altıkulaç, Tayyar. Mushâf-ı Şerif (Biblioethêque Nationale, Paris). İstanbul, IRCICA (İslam Konferansı Teşkilatı, İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi) , 2015.
• Altıkulaç, Tayyar. Mushâf-ı Şerif (Londra, British Library Nüshası). İstanbul, IRCICA (İslam Konferansı Teşkilatı, İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi) , 2017.
• Altıkulaç, Tayyar. Hz. Ali’ye Nisbet Edilen Mushâf-ı Şerif ( San’a Nüshası ). İstanbul, IRCICA (İslam Konferansı Teşkilatı, İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi) , 2011.
• Altıkulaç, Tayyar. Hz. Osman’a İzafe Edilen Mushâf-ı Şerif (Topkapı Sarayı Müzesi Nüshası). İstanbul, IRCICA (İslam Konferansı Teşkilatı, İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi), 2007.
• Altıkulaç, Tayyar. Hz. Osman’a Nisbet Edilen Kâhire (El-Meşhedü’l-Hüseyni) Mushâfı. İstanbul, IRCICA (İslam Konferansı Teşkilatı, İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi), 2009.
• Altıkulaç, Tayyar. Hz. Osman’a Nisbet Edilen Mushâf-ı Şerif ( Türk ve İslam Eserleri Müzesi Nüshası ). İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları, 2007.
• Altıkulaç, Tayyar. Mushaf-ı Şerif (Kâhire İslam Sanatları Müzesi Nüshası). İstanbul, IRCICA (İslam Konferansı Teşkilatı, İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi) , 2014.
• Altıkulaç, Tayyar. Mushâf-ı Şerif (Tübingen Nüshası). İstanbul, IRCICA (İslam Konferansı Teşkilatı, İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi) , 2016.
• Altıkulaç, Tayyar. Zorlukları Aşarken. 3. Baskı, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2016.
• Arı, Asım. “Tevhidi Tedrisat ve Laik Eğitim”. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2/1, (2002):182.
• Birışık, Abdulhamit. “Kitabiyat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 26: 91. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Bozkurt, Nebi. “Darulkurra”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8: 543-544. Ankara: TDV Yayınları, 1993.
• Bulut, Mehmet. “Din Görevlisi Yetiştirme Sorunu ve Diyanet İşleri Başkanlığına Eleman Yetiştiren Kurum Olarak İmam-Hatip Okulları”. (II. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri), (23-27 Kasım 1998): 547.
• Gökkır, Bilal. “Modern Dönemde Kur’ân Tarihinin Ortaya Çıkışı: Kur’ân’ın Korunmuşluğu Hususunda Oryantalist İddialar ve Müslümanlardan Cevaplar”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27, (2012): 10.
• Göktürk, Türker. “Nizamiye Medreselerinin Eğitim-Öğretimdeki Rolü”. The Journal of Academic Social Science Studies, (Eylül 2014): 463-464.
• Hızlı, Mefail. Osmanlı Klasik Döneminde Osmanlı Medreseleri. İstanbul, İz Yayınları, 1998.
• İmam-Hatip Okulları Kuruluş Yıldönümü, Erişim: 14.10.2018, http://dogm.meb.gov.tr/www/imam-hatip-okullari-kurulus-yil-donumu/icerik/570.
• Kanunlar Mevzuat Bilgi Sistemi, “Milli Eğitim Temel Kanunu Madde 32”, Erişim: 14.10.2018, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf.
• Kanunlar Mevzuat Bilgi Sistemi, “Tevhidi Tedrisat Kanunu”, Erişim: 26.03.2018, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.430.pdf.
• Kara, Hüseyin. “Tek Parti Dönemi Din Politikası (1923-1946)”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, (2017): 127.
• Kudat, Aydın. “Daru’l-Kur’ân Medreseleri ve Osmanlı Döneminde Bunlar İçin Kurulan Vakıflar”. İslam Dünyasında Tevhid-i Düşünce. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, (2018): 296.
• Maşalı, Mehmet Emin. “Kur’ân Kırâatinde ve Kitabetinde Türkiye’nin Durumu”. Diyanet İşleri Başkanlığı Mushâfları İnceleme ve Kırâat Kurulu Başkanlığı Tecvîd Çalıştayı. (2015): 1.
• Nesimi, Yazıcı. İlk Türk-İslam Devletleri Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1992.
• Pakdil, Ramazan. Bir Kur’ân Çınarı Göçtü. Altınoluk Dergisi, (Eylül 1999): 44.
• Şimşek, Eyüp. “Çok Partili Dönemde Yeniden Din Eğitimi ve Öğretimine Dönüş Süreci (1946-1960)”. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (2013): 405.
• TDV İslam Ansiklopedisi, “Memlükler”, erişim: 31.01.2019, https://islamansiklopedisi.org.tr/memlukler#1.
• Turan, Mustafa. “Osmanlı’dan Cumhuriyete Tevhidi Tedrisat”. Türk Yurdu Dergisi, (Ağustos 2011): 196.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı, “Maarif Vekaleti kuruluş kadroları hakkındaki 4926 sayılı Kanuna bağlı cetvellere (Yüksek islâm enstitüleri) için kadro eklenmesine dair Kanun”, Erişim: 15.10.2018, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc041/kanuntbmmc041/kanuntbmmc04107344.pdf.
• Yanardağ, Ayşe. “Osmanlı’dan Cumhuriyete Medreselerin Islahı Tartışmasından Eğitim Birliğine”. (TUHED) Turkish History Education Journal), (2016): 527-528.
• Zengin, Salih Zeki. “Tevhid-i Tedrisat Kanunu' nun Hazırlanmasından Sonraki İlk Dönemde Uygulanışı ve Din Eğitimi”. Dini Araştırmalar, (Mayıs 2002): 104.