Hukuka aykırı fiil ya da hakkın kötüye kullanımı tabirlerinin anlam ve mahiyetçe diğer bir fıkhî karşılığı teassüftür. Teassüf; “bir kimsenin mülkünde veya lehinde sabit olan bir hakkında bu mülk veya hakka müteallik olarak bedelli veya bedelsiz bir şekilde haddizatında meşru, mubah bir eylemde bulunmakla beraber işbu eylemi sonucunda kendisi dışındaki kimseye zarar vermesi, hukukun hikmeti ve ruhuna aykırı bir durum meydana getirmesi” şeklinde tarif edilebilir. Fukaha, kendi mülkünde dahi olsa mutâd sınırlara aykırı bir şekilde tasarrufta bulunan kimselerin sorumlu tutulacağı hususunda ittifak halindedir. Mutad/meşru bir tasarrufta bulunulduğu noktasında ise görüş ayrılıkları söz konusudur. Ebû Hanife, Şafi, Malik ve İbn Hanbel hak sahibinin bu tür olağan eylemlerden men edilemeyeceğin savunurken Ebu Hanife bu eylemin hukuken meşru olması ve şerî cevaz damâna münâfîdir kuralından hareketle tazminin gerekmeyeceğini söylemekle birlikte kimi durumlarda sadece diyâneten sorumluluğun gündeme gelebileceğini ifade eder. İmam Muhammed ve Ebû Yusuf ise meydana gelebilecek zararın tahammül edilemeyecek boyuta (zarar-ı fâhiş) varması durumunda kişinin ilgili tasarrufunun engellenebileceğini söyler. Bu hususta hem Mecelle hem de Yemen Medeni Kanunu İmam Muhammed ve Ebû Yusuf’un görüşünü isabetli görerek kanunlaştırmışlardır.
Hakkın Kötüye Kullanılması (Teassüf) Mecelletü’l-Ahkami’l-Adliye Yemen Medeni Kanunu İslam Fıkhı Hak
MARMARA ÜN
1
bütün hocalarım prf. d. kemal yıldız ve prf. d. Ertuğrul Boynukalın
اتضح أن مصطلح (المُضارة في استعمال الحق) في الفقه الإسلامي يقابله مصطلح (التعسف) عند فقهاء القانون، ويعني أن يمارس الشخص فعلا مشروعا في الأصل، بمقتضى حق شرعي ثبت له – بعوض أو بدون عوض – أو بمقتضى إباحة مأذون فيها شرعا على وجه يلحق بغيره الضرر، أو يخالف حكمة المشروعية. فقد اتفق الفقهاء على أن الانسان يسأل عن الضرر الذي يُحدثه عندما يتصرف في ملكه تصرفا غير معتاد، فإنه متعد بذلك وعليه الضمان. وإن كان على الوجه المعتاد فاختلف الفقهاء في ذلك فذهب أبو حنفية والشافعي إلى أنه لا يمنع ويسأل ديانة عند أبي حنفية؛ لأن الجواز الشرعي ينافي الضمان، وذهب أحمد ومالك إلى أنه يمنع، وعند محمد وأبي يوسف يمنع إذا كان الضرر فاحشاً وأخذت به مجلة الأحكام العدلية، والقانون اليمني. وتقييد استعمال الحق بمنع الضرار للغير يتوافق مع مقاصد الشريعة وروحها، وإعمال للآيات الكريمة "لاَ تُضَآرَّ" و" فَنَظِرَةٌ إِلَى مَيْسَرَةٍ" و"غَيْرَ مُضَارٍّ وَصِيَّةً مِّنَ اللَّهِ" وقول الرسول الكريم:" لا ضرار ولا ضرار". وقد تميز رأي المجلة الذي جمع بين حق الانسان في الانتفاع بملكه وتقييد حق الاستعمال بقيد عدم المضارة في الحقوق للغير فيما إذا كان الضرر فاحشا بخلاف غير الفاحش لأن منع المالك في ذلك يوجب انسداد باب إمكان انتفاع الإنسان في ملكه.
الحق مجلة الأحكام العدلية القانون المدني اليمني الفقه الإسلامي المضارة الحق (التعسف)
1
It has become clear that the notion (Abuse) notion is an alien term from Western Law Jurors and is seemingly an equivalent of (lamentable use) in Islamic Jurisprudence, or Fiqh. It means the practice of an originally legitimated action as per a proven legitimate right – with or without remuneration- or even as per lawfully allowable actions; however harming others or violating the cause of wisdom behind the legitimacy of the action. Islamic scholars unanimously agreed upon the fact that a person is held accountable for the damage incurred by the use of his rightful property in an unusual manner; as in, setting their land on fire on a stormy day, scorching lands of others around theirs. In this case, they are considered as aggressors and they are required to compensate the others for their loss. However, if the use of property is in a usual manner, Islamic jurists differed with their judgments about this case. Abu-Hanifa and Al-Shafii agreed that it was permissible; But Abu Hanifa stated that they have the right to do whatever they want with their property but will be questioned about this action in the afterlife. However, according to Malek and Ahmad’s sectors, they agreed that it is not permissible; when damage is considerable according to Muhammad and Abi-Yusif it not permissible and this judgment has been adopted by the Judicial Decisions Journal. Restricting the use of the right to prevent harm to others is consistent with the purposes and spirit of the law, and the realization of the noble verses “do not harm” and “a view of facilitation” and “no harm is a will from God” and the words of the Holy Messenger: “No harm.” The magazine’s opinion, which combined the human right to use his property and the restriction of the right to use, was distinguished by the restriction of non-harming the rights of others to whether the damage was obscene other than non-obscene, because preventing the owner in that necessitates blocking the door of the possibility of the person to use his property.
The Abuse of Rights (Taassuf) Right Yemeni Law Comparative Study Islamic Jurisprudence
1
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Din Araştırmaları |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Proje Numarası | 1 |
Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2020 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Sayı: 4 |