THE CHARACTERISTIC FEATURES OF ISLAMIC LAW AND MODERN LAW AND THE OPPORTUNITY TO BENEFIT FROM EACH OTHER

Yıl 2021, Sayı: 7, 155 - 165, 30.06.2022

Nurettin Şentürk

Öz

Islamic law has an essence that will never change and the principles and principles that will keep that essence alive. Although these principles are generally outside of ijtihad issues, they cover both religious and moral issues. Although this situation gives the appearance of a dogmatic structure to Islamic law, it is actually a natural consequence of its divine origin. Because, Islamic law is accepted as the ideal law for every Muslim, that is, the law that should be. Actually, they are partially private general law principles that are the criteria for the rules and laws of natural law. With these principles, a person will establish and maintain the most appropriate and closest positive law to the ideal law in the wide and empty field in front of him. Modern law, on the other hand, is a legal system that can function mostly through socialization, education and social psychology mechanisms. This can only be possible with mechanisms such as separation of powers, hierarchy of norms and constitutional institution. Consequently, modern law, with a structure that has less content and values, presents a more formal and neutral legal system appearance.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Modern Law, Justice, History, Ethics

İSLAM HUKUKU İLE MODERN HUKUKUN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ VE BİRBİRİNDEN YARARLANMA İMKÂNI

Öz

İslam hukuku, içerisinde hiçbir zaman değişmeyecek bir öze ve o özü ayakta tutacak ilke ve esaslara sahiptir. Bu esaslar genel olarak içtihadî konular dışında olsa da hem dinî hem de ahlâkî konuları kapsamaktadır. Bu durum İslam hukukuna dogmatik bir yapı görünümü verse de aslında bu ilahî menşeli olmasının tabi bir sonucudur. Zira İslam hukuku her bir Müslüman için ideal yani “olması gereken” hukuk olarak kabul edilmektedir. Hatta tabiî hukukun kural ve kanunları için kriter olabilecek genel hukuk ilkelerine sahiptir. İnsan bu ilkelerle önündeki geniş ve boş sahada kendisi için daha uygun ve ideal hukuka daha yakın pozitif hukuku kuracak ve yaşatacaktır. Modern hukuk ise daha çok toplumsallaşma, eğitim ve sosyal psikoloji mekanizmaları sayesinde işleyebilen bir hukuk sistemidir. Bu da ancak kuvvetler ayrılığı, normlar hiyerarşisi ve anayasa kurumu gibi mekanizmalar ile mümkün olabilmektedir. Binaenaleyh içeriğe ve değerlere daha az sahip bir yapı görünümüyle Modern hukuk daha çok biçimsel ve nötr bir hukuk sistemi görünümü ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Modern Hukuk, Adalet, Tarih, Etik

Kaynakça

• Apaydın, H.Yunus. “Re’y”. DİA. 35/37-40. İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
• Atalay, Arif. “Bir Müsteşrik Olarak Joseph Schacht’ın İslam Hukuku Hakındaki Yanılgıları I”. Unıversal Journal of Theology 5/2 (2020), 173-196.
• Atalay, Arif. “Bir Müsteşrik Olarak Joseph Schacht’ın İslam Hukuku Hakındaki Yanılgıları II”. Ağrı İslamî İlimler Dergisi 9 (2021), 1-18.
• Atay, Hüseyin. İslam Hukuk Felsefesi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1973.
• Ayengin, Tevhid. “İslam Hukukunun Kökeni Üzerine Bazı Düşünceler”. Usul Dergisi 204 (2005), 99-113.
• Bardakoğlu, Ali. “İstıshâb”. DİA. 23/376-381. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• Bardakoğlu, Ali. “İstihsan”. DİA. 23/339-347. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• Bedir, Murteza. “Fıkıh’tan Hukuka: Eğitim Programı Yoluyla Laikleşme”. Rihle Dergisi, 13 (2011).
• Bilge, Necip. Hukuk Başlangıcı. Ankara: Turhan Kitabevi, 1983.
• Fahri, Macit. İslam Felsefesi Tarihi. çev. Kasım Turhan. İstanbul: Birleşik Yayıncılık, 2000.
• Gökberk, Macit. Felsefe Tarihi. İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1967.
• Gözler, Kemal. Hukukun Temel Kavramları. Bursa: Ekin Yayınevi, 2008.
• Güler, Mehmet Nuri. “Fıkıh Usûlü’nde Zannî Fıkhî Kıyasın Delile Dönüşmesi”. İslami İlimler Dergisi 9/2 (2014).
• Hallaf, Abdulvehhâb. İslam Hukuk Felsefesi. çev. Hüseyin Atay. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1985.
• Hamidullah, Muhammed. İslâmda Devlet İdaresi. çev. Kemal Kuşçu. İstanbul: Ahmed Said Matbaası, 1963.
• Karaman, Hayrettin. “Fıkıh”. DİA. 13/185-196. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Kılıç, Muhammed Tayyip. İslam Hukukunda Kanunlaştırma Olgusu. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
• Kubalı, Hüseyin Nail. “Devlet Ana Hukuku”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1/3 (1950).
• Okandan, Recai Galip. Umumî Amme Hukuku. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları. 1976.
• Ovacı, Vahap. “İslam Hukukunun Karakteristik Özellikleri”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7/7 (2015), 69-80
• Öktem, Niyazi-Türkbağ, Ahmet Ulvi. Felsefe, Sosyoloji, Hukuk ve Devlet. İstanbul: Der Yayınları, 2003.
• Öktem, Niyazi-Türkbağ, Ahmet Ulvi. Fenomenoloji ve Hukuk-Hukukun Özü Sorunu. İstanbul: Üçdal Neşriyat 1982.
• Özbilgen, Tarik. Eleştirisel Hukuk Sosyoloji Dersleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1971.
• Özen, Şükrü. “Istıslâh”. DİA. 23/383-388. İstanbul, TDV Yayınları, 2001.
• Sevig, Vasfi Raşid. “X Asırdan Günümüze Kadar Ceza Mahkemeleri Usûlü ve Gelişmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13/3-4 (1956).
• Şahin, Osman. İslâm Hukuku. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2018.
• Şenel, Alaeddin. Eski Yunanda Siyasal Düşünce. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Yayınları, 1968.
• Şerif, Mian Muhammed. Klasik İslâm Filozofları ve Düşünceleri. İstanbul: İnsan Yayınları, 2000.
• Türcan, Talip. “Fıkıhtan İslam Hukukuna”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 6 (2005), 11-22.
• Von Aster, Ernst. İlkçağ ve Orta Çağ Felsefe Tarihi. İstanbul: İm kitapları, 2002.
• Weber, Alfred. Felsefe Tarihi. çev. H.Vehbi Eralp. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2015.
• Zeydan, Abdülkerim. el-Medhâl li-Dirâseti’ş-Şerî’ati’l-İslamiyye. Bağdat: Dersaadet Basım Dağıtım, 1969.