Hadis İlminde Sülâsiyyât Literatürü

Yıl 2021, Sayı: 15, 113 - 144, 30.06.2021

Muhammet Divani

Öz

Bu çalışmada, İmam Buhârî’nin (v. 256/869) el-Câmiu’s-Sahîh’inde yer alan sülâsî nitelikli senede sahip hadîslerin yazıldığı yazmalar incelenecektir. Yazmalardan ve yazmalardaki icâzet kayıtlarından hareket edilerek, yazmaların tarihi süreçteki serencemına ışık tutulacaktır. Bununla birlikte icâzet kayıtlarının genel konu içerisinde bir bütünlük arzedip etmediğine, bu kayıtların İslâmî ilimlerin aktarımındaki rolüne değinilecektir. Nitekim cüzlerin, icâzet silsilesinde herhangi bir kopukluk olmadan Buhârî’ye dayandırılması ve icâzet kayıtlarındaki râvîlerin ekseriyetle Sahîh-i Buhârî’nin naklinde rol alan râvîler olması büyük önem taşımaktadır. Diğer taraftan Sahîh-i Buhârî dışındaki hadîs külliyâtındaki sülâsiyyâtın durumu tespit edilip, konu ile alakalı eserler tanıtılacaktır

Anahtar Kelimeler

Hadîs, Buhârî, Sülâsiyyât, Yazma Eserler, İcâzet Kayıtları

Lıterature Of Sulasıyyat In Hadıth Lıterature

Öz

In this study, the manuscripts in which the hadiths of the sulâsi quality year in Imam Bukharı's (v. 256/869) al-Camiu's-Sahih were written will be examined. Based on the manuscripts and the approval records in the manuscripts, we will shed light on the serenity of the manuscripts in the historical process. In addition, it will be mentioned whether the certificates of approval have a unity within the general subject and their role in the transmission of Islamic sciences. On the other hand, the situation of such narrations called as sulasiyyat in the hadith collection other than Sahîh-i Bukharı will be determined and the works related to the subject will be introduced.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Bukharı, Sulasıyyat, Manuscripts, Authorization Records.

Kaynakça

• Akyüz, Hüseyin. Kavram Atlası Hadis I. ed. Bülent Akot, Ankara: Gazi Kita-bevi, 2020.
• Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: İFAV Yay, 6. Baskı, 2012.
• Aydınlı, Abdullah. “ed-Darimi”. DİA 8:495. Ankara: TDV Yayınları.
• Bağdatlı İsmail Paşa. Hediyyetü’l-Arifîn fi Esmâi’l-Müellifîn ve Âsâri’l-Musannifîn. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• Bağdatlı İsmail Paşa. İzâhu’l-Meknûn Zeylü Keşfi’z-Zünûn an Esâmi’l-Kütübi ve’l-Fünûn. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1992.
• Bursalı Mehmed Tahir. Osmanlı Müellifleri. hzr: A. Fikri Yavuz, İsmail Özen, İstanbul: Meral Yay.
• Çelik Ali. Hadis Rivâyetinde Âlî ve Nâzil İsnad Buhârî’nin Sülâsiyyât’ı. An-kara: Fecr Yayınları, 2019.
• Divani, Muhammet. “Hadis İlminde Sülâsiyyât Geleneği ve Muhammed Şah Balıkesîrî’nin Şerhu Ala Sülâsiyyâti’l-Buhâri”. (Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019).
• Ebu Fellah. Abdu’l-Hay b. Ahmed b. Muhammed, Şüzürâtü’z-Zeheb fi Ahbâri min Zeheb. thk: Abdülkadir el-Arnaut, Mahmud el-Arnaut, Dımaşk: Dâru İbn Kesir, 1406.
• Fas. el-Hazânetü’l-Amme Kütüphanesi. no: 327/60m, Erişim 25 Eylül 2017, http://wqf.me/
• Görmez, Mehmet. “et-Taberâni”. DİA 39:311, Ankara: TDV Yayınları.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem. Lisanü’l-Arab. nşr. Abdullah Ali, Muhammed Ahmed, Haşim Muhammed, Kahire: Dârü’l-Mearif, 1:499.
• İngiltere Chester Kütüphanesi. arşiv no: 254/3519, 39-44 vr. (Erişim 25 Eylül 2017, http://wqf.me/
• İsmail Lütfi. “el-Câmîu’s-Sahîh”. DİA 7:129, Ankara: TDV Yayınları
• Kandemir, Yaşar. “el-Câmîu’s-Sahîh”. DİA 7:115, Ankara: TDV Yayınları.
• Kandemir, Yaşar. “İbn Mâce”. DİA 20:161, Ankara: TDV Yayınları.
• Kandemir, Yaşar. “el-Müsned”. DİA 32:104, Ankara: TDV Yayınları.
• Kâtib Çelebî. Keşfi’z-Zünûn an Esâmi’l-Kütübi ve’l-Fünûn. Bağdat: Mekte-betü’l-Müsenna, 1941.
• Kettâni, Muhammed Abdülhay b. Abdilkebîr b. Muhammed el-Hasenî el-İdrîsî el-Kettânî. Hadis Literatürü. (er- Risâletü’l-müstetrafe li-Beyâni Meş-hûri Kütubi’s-Sünneti’l-Müşerrefe). çev. Yusuf Özbek, İstanbul: İz Yayıncı-lık, 1994.
• Kehhâle, Amr b. Rıza Abdülğâni. Mu’cemü’l-Müellifîn. Beyrut: Dâru’l-İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî.
• Koçyiğit, Talat. “Abd b. Humeyd”. DİA 1:58, Ankara: TDV Yayınları.
• Mehmed Süreyya Bey. Sicill-i Osmânî. hzr: Nuri Akbayar, sad: Seyit Ali Kahraman, TVYY, İstanbul: Numune Matbaacılık, 1996.
• Mollaibrahimoğlu, Cemil Cahit. Ta’likatü’l-Kâri Alâ Sülâsiyyâti’l-Buhârî Adlı Eserin Edisyon Kritiği. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İs-tanbul: 2010.
• Saffarâni, Ebu’l-Avn Muhammed b. Ahmed. Şerhu Sülâsiyyâtü Musnedi’l-İmâm Ahmed. el- Beyrut: Mektebetü’l-İslâmiyye, 1978.
• Saffarâni, Ebu’l-Avn Muhammed b. Ahmed. Nefesâtu’s-Sadri’l-Mukmed ve Kurretu Ayni’l-Mus’ad li-Şerhi Sülâsiyyâti Müsnedi’l-İmâm Ahmed. (neşr: Abdulkadir el-Arnaût), Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmi, 1426.
• Sehavî, Şemseddin Muhammed b. Abdurrahman. Fethû’l-Muğîs bi Şerhi Elfiyyeti’l-Hadîs. Riyad: Mektebetü Dâru’l-minhac, 1426.
• Suyûti, Celaleddin Abdurrahman. Et-Tevşîh Şerhû’l-Câmiu’s-Sâhîh. (thk. Rıdvan Câmi’ Rıdvan), Riyad: Mektebetu’r-Rüşd, 1. Baskı, 1998.
• Sezgin, Fuat. Târîhu’t-Turâsi’l-Arabî. Riyad: 1991.
• Taşköprüzâde. Şekâiku’n-Nu’mâniyye fi Ulemai’d-Devleti’l-Osmâniyye. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-Arâbiyye, 1975.
• Tirmizî, Muhammed b. İsâ. es-Sünen. (nşr. Ahmed Muhammed Şâkir), 1-5, Mısır: Mektebetü Mustafa el-Bab el-Halebî, 1398.
• Yıldırım, Selahattin. “Osmanlı Muhaddisleri’nin Eserleri ve Bunlar Arasında Kırk Hadîs Çalışmalarının Yeri”. Anadolu’da Hadîs Geleneği ve Dâru’l-Hadisler Sempozyumu, OMÜİLF (ed: Muhsin Düzenli) 30 Nisan-1 Mayıs 2011, Samsun: 2011.
• Ziriklî, Hayreddin. el-A’lâm (Kâmûsu Terâcim li-Eşheri’r-ricâl ve’n-Nisâ min’el-Arab ve’l-Müsta’rebîn ve’l-Müsteşrikîn). Dâru’l-İlm li’l-Melâyîn, 15. Baskı, 2002.