Elmalılı’nın Kendi El Yazması ile Türkçe İbadet Konusundaki Makalesi

Yıl 2016, Sayı: 6, 1 - 52, 31.12.2016

Necmi Atik

Öz

1900’lü yıllardan günümüze, Türkçe ibâdet konusu zaman zaman gündemi meşgul etmiş, resmi yapılan açıklamalar ve müdahaleler, halk arasında geniş tedirginliklere sebeb olmuştu. TBMM tarafından Diyanet işleri Riyâseti vâsıtasıyla Elmalılı’ya verilen tefsir çalışması baskı aşamasına geldiğinde, Elmalılı’nm mukaddimede kaleme aldığı “Türkçe ibadet olamaz” açıklamarının çıkarılarak, İsmail Hakkı İzmirli ile Şerafettin Yaltkaya’ya hükümet tarafından hazırlatılan ve Türkçe ibadete cevaz veren “Kur'an'ın Türkçe tercümesiyle namazda okunması” makâlesi konulmak istenmişti. Elmalılı buna rıza göstermeyince, “Türkçe ibadet olur veya olmaz” içerikli açıklamalar tefsire konulmamak şartıyla tefsirin baskısına izin verilmişti. Makâlemize, hükümet tarafından İsmail Hakkı İzmirli ile Şerafeddin Yaltkaya’ya hazırlatılan makâle ile şu ana kadar yayınlanmayan Elmalılı’nın tefsirin mukaddimesi için yazdığı makâlesi araştırma konumuz olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân-1 Kerim Meali, Tefsir, Türkçe ibadet, Milli Din, Diyanet işleri Riyaseti, Mehmet Akif Ersoy, Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili Mukaddimesi

Article of Elmalılı on Worship with Turkish Language

Öz

Since 1990, praying in Turkish has engaged our national agenda. Official explanations and interventions have caused significant uneasiness among the public. The comment “Praying cannot be in Turkish” in the preface of ‘tefsir’ project (a scholarly explanation of the holy Quran), given by TBMM (The Grand National Assembly of Turkey) to Elmalılı Hamdi Yazır through the ministry of religious affairs of Turkey, was tried to be replaced with an article named as “Reading the Holy Quran ظ Turkish while Praying”, written by İsmail Hakkı İzmirli and Şerefettin Yaltkaya on the ^ill of the government, that tries to legi- timate praying in Turkish. upon the Elmalılı’s refusal for such a replacement, the ‘tefsir’ was allowed to be published only on the condition of removing ali the comments regarding praying in Turkish. This study aims to scholarly analyze the article of İsmail Hakkı İzmirli and Şerefeddin Yaltkaya and the stili unpub- lı'shed ‘tefsir’ of the Elmalılı Hamdi Yazır.

Anahtar Kelimeler

Translation of Qur’an Karim, Commentary of Qur’an, Turkish worship, National Religion, Presidency of Religious Affair, Mehmet Akif Ersoy, Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Preface of Hak Dini Kur’ân Dili

Kaynakça

• Altıntaş, Halil, Kur’an Tercümesi ve Tercüme ile Namaz Meselesi, TDV Yay., Ankara, 1998.
• Atatürk ve Din, (Der. Sadi B©rak), Ant Yay., İstanbul, 1962.
• Aydar, Hidayet, Mehmet Akif ve Kur’ân’ı Kerim Tercümesi, İlmi Dergi diyanet, C. 32, sayı 1.
• Baydur, Yusuf Hikmet, Necati Lügal Armağanı, TTK Basımevi, Ankara, 1968.
• Cündioğlu, Dücane, Türkçe Kur’an ve Cumhuriyet İdeolojisi, Kitabevi Yay. İstanbul, 1998.
• Cündüoğlu, Dücane, Bir Siyasi Proje Olarak Türkçe İbadet, Kitabevi Yay., İstanbul, 1999.
• Düzdağ, Ertuğrul, Mehmet Akif Hakkında Araştırmalar, II, İFAV Yay., İstanbul, 1989.
• Egeli, Münir Hayri, Atatürk’ün Bilinmeyen Hatıraları, A. Halit Yaşaroğlu Kitapçılık, İstanbul, 1954.
• Elmalılı’nın Mektupları (Necmi Atik özel Arşivi).
• Ergin, Osman, Türk Maarif Tarihi, V, 1964, İstanbul, 1977.
• Fergan, Eşref Edip, Mehmet Akif Hayatı, Eserleri ve Yetmiş Muharririn Yazıları, İstanbul, 1962.
• İnan, Abdülkadir, Kur’ân-1 Kerîm’in Türkçe Tercemeleri üzerinde Bir inceleme, Ankara, 1961.
• İnan, Abdülkadir, ،،Kur’ân-1 Kerîm’in Eski Türkçe ve Oğuz-Osmanlıca Çevirileri üzerine Notlar”, TDAY Belleten, sy. 183 [196ه], s. 79.
• İz, Mahir, Yılların izi, Kitabevi, İstanbul, 1990.
• Karabekir, Kazım, Paşaların Kavgası Atatürk-Karabekir, (Yay. FIz. ismet Bozdağ), İstanbul, 1991.
• Kaynak, Sadettin, Türk Mearif Tarihi, V/ 1951-1952, İstanbul, 1977.
• Lewis, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, (Çev. Babür Turna), Arkadaş Yayıncılık, İstanbul, 2015.
• M ٠ Sabri Efendi, Dînî Mücedditler, İstanbul, 1969.
• M. Sabri Efendi, Mes’eletü Tercemeti’l-Kur’ân, el-Kâhire, 1351.
• Mumcu, Uğur, Kazım Karabekir Anlatıyor, Tekin Yay. , İstanbul 1990.
• Okur, Hafız Yaşar, Atatürk’le Onbeş Yıl: Dini Hatıralar, Sabah Yay., istanbul, 1962.
• Sherrill, Charles H, Mustafa Kemal Eseri ve Memleketi, (Çev. E. Esenkova), İstanbul, 1955.
• Şener, Cemal, Anadilde ibadet Türkçe ibadet, Ant Yay., İstanbul. 1998.
• Yazır, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili: Yeni Mealli Türkçe Tefsir, Dİ Reisliği Neşriyatı, İstanbul, 1935.