“Müslüman Musikisi”nin Monotonluğu İddiasına Şirazi Notasyonunun Verdiği Cevap

Yıl 2014, Sayı: 1, 49 - 64, 30.06.2014

Fazlı Arslan

Öz

Bazı batılı yazarlar İslam topraklarında cari musikinin birtakım özelliklerini sıralayarak bunların Müslümanlıktan ve Kuran’dan alındığını iddia etmişlerdir. Bu önyargılı fikirlere cevaplar verilmiştir. Bu yazı vesilesiyle, iddiaya bir cevap da Kutbuddin-i Şîrâzî’den gelecektir. Şirazi’nin Batı’dan üç asır önce notasyona getirdiği yenilikleri anılacak ve bu yeniliklerin Kur’an tecvidi ile ilişkisi belirtilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kutbüddîn-i Şirazi, müzik notasyonu, nüans, tecvid

A Reply From al-Shirazi’s Music Notation for The Claim That Muslim Music is Monoton

Öz

Some western writers claimed that music of Islamic world and its features, ordering by them, origins from Islam and the Qur'an. These preconceived ideas were replied. One of the responses came from Qutb al-Din al-Shirazi. In this paper, the notation’s innovations which al-Shirazi made the three centuries before the West and the relationship of these innovations to the Qur'an’s tajweed will be referred.

Anahtar Kelimeler

Qutb al-Din al-Shirazi, music notation, nuance, tajweed

Kaynakça

• Adıgüzel, Mehmet, Kur’an-ı Kerîmin Tecvidi ve Tilâveti, Erzurum 2001.
• Yüksel, Ahmet, “İlk Dönem Arap Dilcilerinde Fonetik Çalışmalar: el-Halil b. Ahmed el-Ferâhidî Örneği”, OMÜİFD, sy, 24-25, Samsun 2007.
• Alnar, Hasan Ferit, “Türk Musikisinin Hangi Dereceye Kadar Tekâmül Etmesi Mümkündür ve Bu İmkân Nasıl “Eser” Haline Getirilebilir?” Musikişinas, sayı, 6 (Bahar 2003).
• Arel, H. S., Türk Musikisi Kimindir, Kültür Bakanlığı Ankara 1990.
• Donald Jay Grout, Claude V. Palisca, A History of Western Music (Grout & Palisca, 6. baskı, 2001).
• Farmer, H. G. The Sources of Arabian Music, Leiden 1965.
• Farmer, H. G. , A Hıstory Of Arabian Musıc, London 1929.
• Gazimihal, Mahmut R. Musıki Sözlüğü, MEB. İstanbul 1961.
• Hüsnî Şeyh Osman, Güzel Kur’an Okuma, (Hakku’t-Tilâveh), (Çev. Yavuz Fırat), Ankara 2005.
• İsmail Paşa el-Bağdâdî, Hediyyetü’l-Ârifîn, c. II.
• Karakılıç, Celaleddin, Tecvid İlmi, Ankara 1972.
• Kutbuddîn-i Şîrâzî, Dürretü’t-Tâc’ın, Ayasofya nu. 2405 (müellif hattı vr. 198a-b), Ragıp Paşa nu, 838 (vr. 166b-167a), Damad İbrahim nu. 815, (vr. 358b-359a) Damad İbrahim nu. 816, (vr. 160a-b).
• Madazlı, Ahmet, Kur’ân Okuma Âdâbı, DİB yay, Kayseri 2001.
• Et-Tayyân, Muhammed Hassân, “Araplarda Sesbilim (Fonetik)”, (Trc. Ahmet Yüksel), OMÜİFD, sy, 17, Samsun 2004, s. 310-319.
• Popescu Judetz, Kevserî Mecmuası (Çev. Bülent Aksoy, Pan 1998).
• Rouanet, Jules, “La Musique Arabe”, Encyclopédia de La Musique et Dictionnarie du Conservatoire, Paris 1922, v. 5. s. 2676-2944.
• Sâdık, Muhiddin, Mûsikî Nazariyyâtı, Suhûlet Kütüphanesi, İstanbul tsz.
• Sağman, Ali Rıza, Sağman Tecvidi, Bahar Yayınevi, İstanbul 1958.
• Sarton, George, Introduction To The History of Science, c. II.
• Şerbetçi, Azmi, “Kutbuddîn-i Şîrâzî”, DİA, XXVI, s. 487.
• Temel, Nihat, Kırâat ve Tecvîd Istılahları, İstanbul 1997.
• Tetik, Necati, Kıraat İlminin Ta‘limi, İşaret Yay., İstanbul 1990.
• The New Grove Dictionary of Music and Musicians’in “Arab Music” c.I.
• Thiemel, Matthias, “Dynamics”, The New Grove Dictionary of Music and Musicians, 2002, c. VII, s. 820-824.
• Turan, Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Ötüken, İstanbul 2003.
• Turan, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, Ötüken, İstanbul 2005.
• Uymaz, Bora, Şehbal’de Musiki Yazıları, YLT, İzmir 2005, s. 17. (Rauf Yekta’nın “Kitâbet-i Mûsikîyye Târihine Bir Nazar II” başlıklı yazısı, Şehbal s. 11 (14 Eylül 1909).
• Wright, Owen, “Qutb al-Dīn [Mahmūd ibn Mas'ūd al-Shīrāzī], The New Grove Dictionary of Music and Musicians, XX, 691-692.
• Wright, Owen. The Modal System of Arab and Persian Music, London 1978.
• http://en.wikipedia.org/wiki/Dynamics_(music) (15.04.2012)