Bazı Âyetlere Getirdiği Tefsir Açıklamaları Çerçevesinde Mütevelli Şa’râvî’nin Allah’a İmân’a Dair Temellendirmeleri

Yıl 2025, Sayı: 23, 44 - 58, 02.07.2025

Atabek Abdülhamidoğlu

Öz

Bu çalışmada 20. Yüzyılda yaşayan Müslümanların toplumsal sorunları üzerinden meseleleri ele alan Mütevelli Şa’râvî’nin Allah’a imana dair temellendirmeleri maddî ve aklî deliller çerçevesinde incelenmiştir. Şa’ravî’nin meselelere tevhit açısından yaklaşması, müslümanların iman duygularını geliştirmesi ve heyecan verici üslupları kullanması onun bu konudaki öğretilerini daha cazip hale getirmiştir. Şa’râvî özellikle ilâhi vahyin gerçeklerini ortaya çıkarmaya çalışan büyük bir ıslahatçıdır. Bu yüzden konumuzla ilgili onun eserlerindeki bilgileri ve örneklerin ortaya çıkarılması gerekmektedir. İnsanların Allah’a olan iman konusunda sıkıntıların olduğu bir dönemde Allah’a imanın müellif gibi delillerle açıklanmasına ihtiyaç duyulmuştur. Dolayısıyla günümüzde bu alanda müellifin tecrübelerinden istifade edilmesi arz etmektedir. Şa’râvî müslüman toplumların teknolojide, ekonomide, siyasette ve sosyal alanlarda gerilediği ve doğu ülkelerini sömürgeci devletlerin işgal ettiği bir dönemde yaşamıştır. Çalışma, -özellikle- böyle bir zamanda müellifimizin toplumsal sorunları çözmede ne kadar başarılı olduğunu ortaya koymayı amaçlamıştır. Özellikle müslüman gençlerin imanlarını sağlam temeller üzerine inşa etmeleri ve oryantalistlerin şüphelerine kapılmamaları için Şa’râvî’nin Kur’an’dan getirdiği cevaplar bu çalışmada araştırılmıştır. Ayrıca Şa’ravî, ateizm tehlikesine karşı yaptığı tespitlerle bunun önüne geçilmesini mümkün kılan yollar gösterilmiştir. Araştırmada Şa’râvî’nin tefsiri ve el-Âyâtü’l-Kevniyyetü ve Delâletühâ a’lâ Vucûdillahi eseri temel alınarak somut örneklerle pratik çözümlere ağırlık verilmiştir. Şa’râvî’nin Allah’a İman’a dair temellendirmelerinde Müellif bir müslümanın kalbine yerleşen iman ışığının, hayatının tüm hareketleriyle uyum sağladığını ve müminin dışına yansıdığını tespit etmiştir. İman kalbe yerleştiğinde ve akılda inanç olarak yoğunlaştığında o insanın bundan sonraki bütün davranışları Allah’ın metodunun ışığında cereyan ettiği görülmüştür. Mümin Allah ile arasındaki iman bağını oluşturduğu zaman gündelik hayatı olumlu yönde değişmiştir. Neticede o iman bağı; nimete şükretmesini, Allah’ın metoduyla yaşamasını, münakaşa yöntemini bırakıp, teslimiyete yönelmesini sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir , Şa'râvî , Deliller

Kaynakça

• Arslan, Adnan - Siba, Saeed. “Mısırlı Şa’ravî’nin Tefsirinde Müvelled Şairlerin Şiirleri”. Burdur İlahiyat Dergisi 8 (Haziran 2024), 108-129.
• Ebu’l-Ayneyn, Saîd. Tanımadığımız Şa’râvî. Mısır: Ahbâru’l-Yevm, Dördüncü Baskı., 1995.
• Görgün, Hilal. “Mütevellî Şa’râvî”. TDV İslam Ansiklopedisi. İstanbul, 2010.
• Öğük, Emine. “Mâtürîdî’nin Ulûhiyyet Düşüncesi Ekseninde Tabiata ve İnsana Dair Temel Mesajlar”. Diyanet İlmî Dergi 58 (2022), 695-744.
• Râzî, Fahreddîn. et-Tefsîru’l-Kebîr Mefâtihu’l-Gayb. Tahran: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, İkinci Baskı., ts.
• Rıza, Reşid. el-Vahyu’l-Muhammedî. Kahire: Müessesetü Îzzu’d-Dîn, Üçüncü Baskı., 1406.
• Şa’râvî, Mütevellî. el-Edilletü’l-Mâdiyyetü a’lâ Vucûdillah. Kahire: Ahbâru’l-Yevm, ts.
• Şa’râvî, Mütevellî. el-Fetâvâ el-Kübrâ. Beyrût: Ahbâru’l-Yevm, 2003.
• Şa’râvî, Mütevellî. Mu’cizetü’l-Kur’an. Ahbâru’l-Yevm, ts.
• Şa’râvî, Mütevellî. Tefsîru Şa’râvî. 22 Cilt. Kahire: Ahbâru’l-Yevm, 2010.
• Şa’râvî, Mütevellî - Zilal, Sa’d. en-Nesâihu’z-Zehebiyye li’l-Mar’eti’l-Asriyye. Kahire: Ezher Üniversitesi, 2000.