The Qur'ān and Reincarnation Debates: An Examination of Context and Evidence

Year 2025, Issue: 21, 179 - 205, 29.06.2025

İbrahim Halil Erdoğan , Özer Baş

https://doi.org/10.52886/ilak.1620853

Abstract

This study examines claims that certain Qur'ānic verses support the belief in reincarnation and evaluates these assertions within the theological and contextual framework of the Qur'ān. Reincarnation, defined as the soul's return to the world in a new body, fundamentally contradicts the Islamic understanding of the afterlife. Through linguistic and exegetical analysis, the study refutes these claims, focusing on verses such as al-Baqarah 2:28 and al-Muʾmin 40:11, which mention "two deaths" and "two lives." Proponents interpret these phrases as evidence for reincarnation, but they more accurately describe the human cycle of creation, death, resurrection, and the afterlife. Other verses, like al-Inshiqāq 84:19, which speaks of a "transition from stage to stage," and al-Rūm 30:40, emphasizing Allāh’s omnipotence, are also misinterpreted. These references highlight stages of human existence and Allāh’s control over life and resurrection, not repeated earthly lives. The Qur'ān consistently portrays human life as a singular opportunity that culminates in eternal accountability. This principle is clearly stated in al-Muʾminūn 23:99-100, which affirms that once a person dies, they cannot return to this world, reinforcing the finality of earthly life and the progression to the afterlife. The study critiques the interpretations offered by reincarnation proponents, arguing that their readings are often decontextualized and forced. These misinterpretations undermine the theological coherence of the Qur'ān, which emphasizes the singularity of human life and the definitive nature of the afterlife. For example, the "two deaths and two lives" mentioned in al-Muʾmin 40:11 and al-Inshiqāq 84:19 are better understood as references to the eschatological stages of existence, not as evidence for reincarnation. While reincarnation is present in various cultural and religious traditions, such as Hinduism and Jewish Kabbalah, it is incompatible with Islamic theology. Islam asserts that humans are created once and are held accountable for their actions in a single lifetime. The Qur'ān highlights Allāh’s justice and omnipotence, emphasizing resurrection as an event that occurs exclusively in the hereafter. This research underscores the consistency and clarity of the Qur'ān’s message, which leaves no room for reincarnation within Islamic doctrine. Arguments supporting reincarnation rely on misreadings that contradict the theological structure of the Qur'ān. The verse al-Muʾminūn 23:99-100 explicitly states that once a person dies, their opportunity to return to earthly life ceases, affirming the finality of human existence and resurrection. In conclusion, this study demonstrates that the linguistic and contextual interpretations of the Qur'ānic verses do not support the concept of reincarnation. The Qur'ān presents human life as a single, unrepeatable journey that ends with resurrection and divine accountability. This clarity in the Qur'ān's teachings reinforces the incompatibility of reincarnation with Islamic theology, affirming the definitive and coherent nature of its message.

Keywords

Theology , Afterlife , Reincarnation , Rebirth , Transmigration of Souls.

Kur’ân ve Tenasüh Tartışmaları: Bağlam ve Deliller Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Bu çalışma, Kur’an’da yer alan bazı ayetlerin tenasüh (reenkarnasyon) inancını desteklediği yönünün savunulması ve bu iddiaların Kur’an’ın teolojik ve bağlamsal bütünlüğü içerisinde değerlendirilmesini konu almaktadır. Tenasüh, ruhun bir bedenden ayrılarak farklı bedenlerde tekrar dünyaya gelmesi olarak tanımlanır ve İslam’ın ahiret inancı ile uyumlu bir anlayış değildir. Bu makale, tenasüh yanlılarının sıklıkla başvurduğu ayetleri dilbilimsel ve tefsir yöntemleriyle inceleyerek bu iddiaların geçersizliğini göstermeyi amaçlamaktadır. Özellikle Bakara 2/28 ve Mü’min 40/11 gibi ayetler, çalışmanın merkezinde yer almakta ve bu ayetlerde ifade edilen “iki ölüm” ve “iki diriliş” kavramlarının, tekrardoğuş olarak yorumlanamayacağı vurgulanmaktadır. Bu ifadeler, insanın yaratılışından itibaren yaşadığı varoluş döngüsünü ve ahiret inancının bir parçasını oluşturur. Tenasüh yanlılarının sıkça referans gösterdiği Mü’min 40/11 ve İnşikak 84/19 ayetleri ise, insanın ahirette karşılaşacaklarına işaret etmekte olup, dünyada tekrar bedenlenmeye dair bir anlam taşımamaktadır. Kur’an’da yer alan diğer ayetler de ayrıntılı olarak ele alınmış ve her birinin tekrardoğuş inancını desteklemediği ortaya konmuştur. Rum 30/40 ve Yunus 10/4 gibi ayetlerde, yaratılış ve yeniden yaratılış Allah’ın kudretine delil olarak zikredilmekte, ancak bu ifadelerin tenasühü desteklediği düşünülemez. Kur’an, insanın dünyaya bir kez geldiğini, ölümün ötesinde ise ahiret dönemine geçiş yapıldığını açık bir biçimde ifade eder. Bu durum, özellikle Mü’minûn 23/99-100 ayetlerinde vurgulanmakta; ölen bir kişinin dünya hayatına geri dönme talebinin reddedileceği açıklanır. Ayette geçen ifadeler, yalnızca ahiret sürecine işaret etmekte ve insanın dünya hayatını tamamladıktan sonra kıyamet günü hesaba çekileceği mesajını taşımaktadır. Makale, ayrıca tenasüh yanlılarının ayetlere getirdiği yorumların bağlamdan kopuk ve zorlama olduğunu vurgular. Bu yorumların, Kur’an’ın teolojik bütünlüğünü ihlal ettiği belirtilmiş ve tekrar doğuş inancının Kur’an’dan dayanak bulamayacağı ortaya konmuştur. Bunun yerine, Kur’an’ın insan hayatını tek bir süreç olarak tanımladığı, ölümden sonra sadece ahiret dirilişinin gerçekleşeceği ve bireylerin bu dünyadaki amellerine göre nihai bir hesap vereceği vurgulanmaktadır. Mü’min 40/11 ve İnşikak 84/19 ayetlerinde yer alan “tabakadan tabakaya geçiş” veya “iki ölüm ve iki diriliş” ifadeleri ise, insanın varoluş sürecini ve ahirete dair aşamaları açıklamaktadır. Bu çalışma, teolojik ve dilbilimsel delillerle Kur’an’ın öğretilerinin tenasühü reddettiğini güçlü bir şekilde kanıtlamaktadır. Ayetlerin bağlamı, dilsel analizleri ve nüzûl sebeplerine dair yapılan incelemeler, Kur’an’ın mesajının yanlış anlamalara meydan vermeyecek şekilde apaçık olduğunu göstermektedir. Tenasüh inancı, tarih boyunca farklı kültürlerde benimsenmiş olsa da bu inancın İslam teolojisi ile uyumlu olmadığı çok açıktır. Hint kökenli dinlerden Yahudi Kabalist geleneğe kadar farklı coğrafyalarda görülen bu inanç, İslam’ın ahiret inancı ile bağdaşmamaktadır. İslam’a göre, insan yalnızca bir kez dünyaya gelir ve kıyamet günü ilahi huzurda amellerine göre yargılanır. Kur’an’ın öğretileri, insan hayatının bir kez yaşanacak bir fırsat olduğunu ve Allah’ın adalet ve kudretinin ahiret üzerinde odaklandığını vurgular. Mü’minûn 23/99-100 ayetinde açıkça ifade edildiği gibi, ölümden sonra geri dönüş olmayacak, yeniden diriliş yalnızca ahiret sürecinde gerçekleşecektir. Bu kapsamda, tekrardoğuş inancını destekleyen görüşlerin Kur’an’ın teolojik yapısıyla çeliştiği ve yanlış yorumlamalara dayandığı net bir şekilde ortaya konmuştur. Makale, ayrıca, tenasühçülerin bağlamsal ve dilsel analizlerde yaptığı hatalara dikkat çekmekte ve bu inancın İslam teolojisinin temel prensipleriyle uyuşmadığını ayrıntılı bir şekilde açıklamaktadır.

Keywords

Kelâm , Ahiret , Reenkarnasyon , Tekrardoğuş , Tenasüh.

References

• Abhedananda, Swami. Vedanta Philosophy: Five Lectures on Reincarnation. New York: Vedanta Society, 1907.
• Altuntaş, Halil - Şahin, Muzaffer. Kur’an-ı Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2011.
• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1991.
• Baloğlu, Adnan Bülent. İslama Göre Tekrardoğuş (Reenkarnasyon). Ankara: Kitabiyat Yayınları, 2001.
• Bulğen, Mehmet. “İslâm Dini Açısından Tenâsüh ve Reenkarnasyon”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 40 (Mart 2014), 63-92. https://doi.org/10.15370/muifd.17915
• Burley, Mikel. Rebirth and the Stream of Life: A Philosophical Study of Reincarnation, Karma and Ethics. New York: Bloomsbury Academic, 2016.
• Celal, Metin. Evrenselyasa Tekrardoğuş. İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları, 1997.
• Curt, John Ducasse. The Belief in a Life After Death. USA: Charles Thomas Yayınevi, 1961.
• Çaycı, Sadi. Ruhçuluğa Göre Kur’an Öğretisi. İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları, 1995.
• Çetin, Metin. “Bakara Sûresi 243. Âyet Bağlamında Rivayetlerin Tefsire Etkisi”. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21 (2023), 194-214.
• Endelûsî, Ebû Hayyân. Tefsîru’l-Bahri’l-Muhît. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1983.
• Geley, Gustave. Tekamülcü Ruhçuluk. çev. Ergün Arıkdal. İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları, 1985.
• Gondos, Andrea. The Life of the Soul: Jewish Perspectives on Reincarnation from the Middle Ages to the Modern Period. New York: State University of New York Press, 2024.
• Güllüce, Veysel. Kur’ân Işığında Reenkarnasyon. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2004.
• Günaltay, Mehmet Şemseddin. Felsefe-i Ûlâ. thk. Nuri Çolak. İstanbul: İnsan Yayınları, 1994.
• Hatîb, Abdulkerîm Yûnus. et-Tefsîru’l-Kur’ânî li’l-Kur’ân. Kahire: Dâru’l-Fikri’l-Arabî, 1970.
• Işık, M. Said. Günümüz Tefsir Problemleri. Konya: Düşünce Yayınları, 1995.
• İbn Âşûr, Muhammed b. Tâhir. et-Tahrîr ve’t-Tenvîr. Tunus: ed-Dâru’t-Tûnûsiyyeti li’n-Neşrî, 1984.
• İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâʾ İsmâîl b. ʿOmer b. Kesîr ed-Dimeşḳî. Tefsîru’l-Ḳur’âni’l-ʿAẓîm. thk. Muḥammed Ḥuseyn Şems ed-Dîn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
• Karaman, Fikret. “Tenasuh veya Reenkarnasyon Üzerine Bir Değerlendirme”. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/1 (Ekim 2017), 9-34.
• Karaman, Hayrettin vd. Kur’an Yolu: Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2003.
• King, George. Karma and Reincarnation. California: The Aetherius Society, 2014.
• Kollektif. “Sadıklar Planı” Ruhsal Tebliğler. İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları, 1988.
• Konyalıoğlu, Erol - Aksoylu, Cezmi. Kader-Karma ve Tekrardoğuş. İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları, 1990.
• Kranz, Walter. Antik Felsefe (Metinler ve Açıklamalar). çev. Suat Y. Baydur. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1994.
• Kuday, İshak Lütfi - Akay, Ali Sevilay. Spiritualizmin Ruh Ansiklopedisi. İstanbul: Gayret Kitabevi, 1950.
• Mâturîdî, Ebû Manṣûr Muḥammed b. Muḥammed. Teʾvîlâtu Ehli’s-Sunne. thk. Mecdî Bâsellûm. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 2005.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Te’vîlâtu Ehli’s-Sünne. thk. Mecdî Bâsellûm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
• Mâverdî, Ebû’l-Ḥasen ʿAlî b. Muḥammed el-Baṣrî. en-Nuket ve’l-ʿUyûn. thk. es-Seyyid b. ʿAbdilmaḳṣûd b. ʿAbdirraḥîm. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1992.
• Nesefî, Ömer. et-Teysîr fî İlmi’t-Tefsîr. thk. Mâhir Edîp Habbûş. İstanbul: Dâru’l-Lübâb, 2019.
• Plato. The Dialogues of Plato. çev. Benjamin Jowett. London: Oxford University Press, 1892.
• Râzî, Ebû ʿAbdillâh Faḫrüddîn Muḥammed b. Ömer b. Ḥüseyn. Mefâtîḥu’l-Ğayb. Beyrut: Dâru İḥyâi’t-Turâs̱i’l-ʿArabî, 1999.
• Şevkânî, Muḥammed b. ʿAlî b. Muḥammed el-Yemenî. Fetḥu’l-Ḳadîr. Dımaşk: Dâru İbn Kesîr, 1994.
• Taberî, İbn Cerîr. el-Câmi’u’l-Beyân an Te’vîlî Âyi’l-Kur’ân. Mekke: Dâru’t-Terbiyeti ve’t-Turâs, ts.
• Taşdelen, Mehmet. “Âyetler Işığında İnanç Açısından Reenkarnasyon”. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 19 (Haziran 2022), 155-187. https://doi.org/10.16947/fsmia.1136466
• Yasa, Metin. “Reenkarnasyon Beşiri Ruhun Ölümsüzlük Arzusunu Tatmin Eder mi?” Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/9 (Ocak 1997), 239-246. https://doi.org/10.17120/omuifd.35906
• Yazır, Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. haz. Asım Cüneyd Köksal - Murat Kaya. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2021.
• Yitik, Ali İhsan. Hint Kökenli Dinlerde Karma İnancının Tenasüh İnancıyla İlişkisi. İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları, 1996.
• Zemahşerî, Cârullah. Tefsîru’z-Zemahşerî el-Keşşâf. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1986.
• Zuhaylî, Vehbe. et-Tefsîru’l-Münîr. Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 1991.