İslamî İlimlerde Toplumsal Gerçeklik, Hakikat ve Söylem Problemleri

Year 2021, Issue: 14, 1 - 22, 31.12.2021

Mehmet Evkuran

https://doi.org/10.52886/ilak.931920

Abstract

İslamî ilimler, İslam bilimleri kavramı modern üniversite çatısı altında faaliyet gösteren İlahiyat fakültelerinin akademik yapılanmasını tanımlamasının yanında, ilgili akademik birimlerin eğitim-öğretim programında da yer almaktadır. İslamî ilimleri oluşturan disiplinlerin (kelam, tefsir, hadis, fıkıh/İslam hukuku vs.) geleneksel literatürde tanımlandıkları kavramların aynılarıyla anılmaları zaman zaman tartışmalara konu olmuştur. Klasik adlandırmaların korunmasına karşı çıkanlar, yeni bir disiplin gözüyle bu bilgi türüne bakılmasını savunmaktadırlar. Diğer yandan bu ilimlerde izlenen geleneksel yöntemlerin ve hedeflerin aynıyla korunup korunmayacağı da üzerinde durulan önemli konulardan birisidir.

Bu makalede İslamî ilimlerin köken, meşruiyet ve yöntemle ilgili kadîm sorunlara dikkat çekilecek ve modern zamanlarda bu ilimlerin karşı karşıya kaldıkları problemler ele alınacaktır. Dünyada yaşanan paradigma değişimlerinin Müslüman dünyada yol açtığı toplumsal ve zihinsel dönüşümler tartışılacak ve bu sürecin İslamî ilimler üzerindeki etkileri incelenecektir.

Keywords

İslamî İlimler, Toplumsal Gerçeklik, Söylem, Yöntem, Üniversite

Social Reality, Truth and Discourse in Islamic Sciences

Abstract

The concept of Islamic sciences or Islamic sciences has a place in the academic structuring of Theology faculties workin under the umbrella of modern universities. Besides, it is also included in the education and training programs of the relevant academic units. It has been a matter of controversy from time to time that the disciplines that make up the Islamic sciences (kalam, tafsir, hadith, fiqh / Islamic law, etc.) are associated with the concepts they are defined in the traditional literature. Some oppose classical nomenclatures and advocate looking at this type of knowledge as a new discipline. On the other hand, whether the traditional methods and objectives followed in these sciences will be preserved with the same is one of the important issues. In this article, the ancient problems of the origin, legitimacy and method of Islamic sciences will be highlighted and the problems faced by these sciences in modern times will be discussed. The social and mental transformations in the Muslim world caused by the paradigm changes in the world will be discussed and the effects of this process on Islamic sciences will be examined.

Keywords

Islamic Sciences, Social Reality, Discourse, Method, University

References

• Açıkgenç, Alparslan. Kavram ve Süreç Olarak Bilginin İslamileştirilmesi. İstanbul: Nesil Yayınları, 1998.
• Akbulut, Ahmet. Sahabe Dönemi İktidar Kavgası. Ankara: Otto Yayınları, 2018.
• Evkuran, Mehmet. Çağdaş Sorunlar ve Kelâm. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2019.
• Evkuran, Mehmet. Kelam Tarihi ve Ekolleri. Ankara: Bilay Yayınları, 2019.
• Faruki, İsmail Raci. Bilginin İslamîleştirilmesi- Genel Çalışma Planı ve İlkeler. çev. Fehmi Koru. İstanbul: Risale Yayınları, 2017.
• Farukî, İsmail Raci. “Sosyal Bilimlerin İslamileştirilmesi”. çev. Mehmet Paçacı. İslami Bilimde Metodoloji Sorunu. haz. Mehmet Paçacı. 11-29. İstanbul: Fecr Yayınları, 1991.
• Fazlurrahman. İslam ve Çağdaşlık- Fikrî Bir Geleneğin Değişimi. çev. Alparslan Açıkgenç- M. Hayri Kırbaşoğlu. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2010.
• Fazlurrahman. Tarih Boyunca İslamî Metodoloji Sorunu. çev. Salih Akdemir. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2019.
• İşcan, Mehmet Zeki. Selefîlik-İslâmî Köktenciliğin Tarihi Temelleri. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2009.
• Kırbaşoğlu, M. Hayri. Ehl-i Sünnet’in Kurucu Ataları- Ashabu’l-Hadise Göre Allah’ın Sıfatları Meselesi. Ankara: Otto Yayıncılık, 2020.
• Pain, Thomas. Akıl Çağı. çev. Ali İhsan Dalgıç. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2019.
• Râzî, Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn et-Taberistânî. Nihâyetu’l-Ukûl fî Dirâyeti’l-Usûl. thk. Saîd Abdullatif Fûde. Beyrut: Dâru’z-zehâin, 2015.
• Safi, Lüey. “İslamî Bir Metodoloji Arayışı: Bilginin İslamîleştirilmesi Tasarısı”. çev. Akif Demirci. İslami Sosyal Bilimler Dergisi 1/1 (1993), 31-57.
• Said, W. Edward. Şarkiyatçılık-Batı’nın Şark Anlayışları. çev. Berna Ülner. İstanbul: Metis Yayınları, 2017.