İncillerde ve Kur'ân'da Hz. Îsâ'nın Şahsiyeti

Year 2023, Issue: 17, 117 - 146, 23.06.2023

Harun Baş

https://doi.org/10.52886/ilak.1295770

Abstract

Makalemizde Hz. Îsâ’nın İncillerde ve Kur’an’da yer alan şahsiyeti ile ilgili bilgiler arasında farklılık olup olmadığı, bir farklılık varsa bunların tahrif belirtisi mi, yoksa kaynaklarda farklı zikredilen şahsi özellikler mi olduğu, farklı zikredildiyse bunların ne anlama geldiği gibi sorulara cevap aranmaktadır.
Dokümantasyon metodu kullanılarak öncelikle Hıristiyanlık ve İslâm dini kaynaklarında Îsâ’nın nasıl tanıtıldığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Daha sonra İncillere ve Kur’an’a başvurularak Îsâ’nın şahsiyeti tespit edilmiştir. Îsâ’nın şahsiyeti ile ilgili Hıristiyanların kutsal kitaplarının tefsirleri ve Kur’an tefsirleri, ansiklopediler, kitaplar, dergiler ve makalelerden istifade edilen bilgiler fişlenip tasnif edildikten sonra telif edilmiştir. Hz. Îsâ, tarihsel bir şahsiyet olarak yaşamı üzerinde en fazla yorum yapılan peygamberlerden birisidir. Gerek Hıristiyan ilahiyatçılar gerekse İslam İlahiyatçıları tarafından doğumu, çocukluğu, gençliği, ölümü ve tekrar dirilerek dünyaya gelmesi gibi konular yıllardır tartışılmaktadır. İlahiyatçılar tarafından tartışılan meseleler insanlar tarafından merak edilmiş ve birçok eser ortaya konularak inceleme konusu yapılmıştır. Tartışılan konular genelde Îsâ’nın hayatı hakkında bilgi veren kaynaklar, Hıristiyanlar açısından İnciller ve İncil yorumları; Müslümanlar açısından ise Kur’an-ı Kerim, tefsir kitapları ile hadis kaynakları olmuştur.
Öte yandan Hz. Îsâ’nın, Allah tarafından seçilen bir peygamber olması ve yaşamı üzerinde en fazla yorum yapılan tarihsel bir şahsiyet olması ilgi çekicidir. Hıristiyan ilahiyatında Îsâ’yı kendisine konu alarak, şahsiyetini ve yaptıklarını ortaya koymaya çalışan kristoloji adı altında bir bilim dalı bile ortaya çıkmıştır. Îsâ’nın Havarisi Petrus’un ifadesine göre Îsâ’nın, Mesih olarak kabul edilişi, Hıristiyan ilahiyatçıları tarafından kristoloji ilim dalının doğuşunun kaynağı olarak kabul edilmektedir.
Îsâ Mesih, Nasıralı Yahudi bir peygamber olarak Hıristiyan dininin merkezinde yer almaktadır. Bu sebepten dolayı Îsâ’nın İncillerde ve Kur’an’da yer alan şahsiyeti karşılaştırmalı olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Îsâ’nın, İncil metinleri ve Kur’an metinleri arasında nasıl bir farklılıklar arz ettiğini ortaya çıkarmak kanaatimizce faydalı olacaktır.
Îsâ’nın şahsiyeti İncillerde yer, zaman ve kişiler gibi detaylara girilerek anlatılmasına rağmen Kur’an’da detaylara yer verilmeden bir olgu olarak ortaya konmuştur. Hıristiyan itikadında Hz. Îsâ, birçok Hıristiyan’ın temel inancı olan teslis (üçleme)i oluşturan unsurlardan biri olarak görülmektedir. Hıristiyanlara göre Hz. Îsâ bir peygamber değil, ezelden beri var olan Tanrı sözü, Tanrı ile özde bir olan Tanrı’nın oğludur. Yine Hıristiyan inancına göre Îsâ, aslen Tanrı ile beraber olduğu halde, Hz. Âdem’in cennetten kovulmasından sonra günahla yaşayan insanları günahlarından arındırarak kurtarmak için dünyaya gelmiş ve insan tabiatını almış olan Tanrı olarak tanıtılmaktadır.
Kur’an-ı Kerim’de Hz. Îsâ’nın şahsiyeti, Hıristiyan itikadındaki Hz. Îsâ gibi anlatılmamıştır. Kur’an’a göre o, Allah tarafından görevlendirilmiş bir peygamberdir. Kur’an-ı Kerim, İncillerde geçen yanlış inançları düzeltmeyi hedeflemiştir. Kur’an’a göre Hz. Îsâ’nın şahsiyeti bir masal ve öykü değil, insanların ders almaları gereken bir delildir.

Keywords

Dinler Tarihi, Îsâ, Peygamber, İncil, Kur'an, Meryem, Mucize

The Personality of Jesus in the Bibles and the Qur’ān

Abstract

In our article, we seek to find answers to questions such as whether there are a differences between the depictions of Jesus' personality in the Gospels and the Qur’an, and if so, whether these differences indicate distortion or have a specific meaning in the sources.
Using the documentation method, We first try to reveal how Jesus was introduced in the religious sources of Christianity and Islam. Later, we determine the personality of Jesus by referring to the Gospels and the Qur’an. The interpretations of Christians' holy books and Islamic interpretations, encyclopedias, books, magazines and articles about the personality of Jesus were copyrighted after being labeled and classified. Jesus, as a historical figure, is the most commented prophet on his life.Issues such as his birth, childhood, youth, death and resurrection have been discussed for years by both Christian and Muslim theologians. The issues discussed by the theologians have been wondered by people and many works have been put forward.The basic sources about Jesus, which is the subject of the research, are the Bibles and Bible interpretations for Christians; for Muslims, they are the Qur'an, tafsir and hadith books.
As a historical figure, Jesus is the most commented prophet on his life. For this reason, the personality of Jesus in the Gospels and the Qur’an has been tried to be presented comparatively. In our opinion, it will be useful to reveal the differences between the texts of the Bible and the Qur’an. Although the personality of Jesus is described in the Gospels by entering details such as place, time and people, it is revealed as a phenomenon in the Qur’an without giving any details. In the Christian faith, St. Jesus is considered as one of the elements that make up the trinity, the fundamental belief of many Christians. According to them, St. Jesus is not merely a prophet, but also the eternal word of God, the son of God, who is essentially one with God. Furthermore, according to Christian belief, Jesus who originally resided with God, came to Earth after Adam’s expulsion from heaven, assuming human nature to save people living in sin by purifying them from their sins.
In contrast, the Qur’an offers a distinct portrayal of Jesus. According to the Qur’an, he is a prophet appointed by Allah. The Qur’an aims to correct the erroneous beliefs of Christians. Accordingly, The personage of Jesus is not a fable or a story, but a real piece of evidence from which people should learn. Unlike the Christian belidf, the Qur’an does not present Jesus as the son of God; rather, he is recognized solely as a prophet. According to the Qur’an, Jesus proved his prophethood through his personality and revealed the infinite power of Allah to the people.

Keywords

History of Religions, Jesus, Prophet, Bible, Qur’an, Mary, Miracle

References

• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1989.
• Aydın, Mahmut. “Yahudi Bir Peygamberden Gentile Tanrıya”. İslamiyat 3/4, (2000), 47-74.
• Aydın, Mehmet. Hıristiyan Kaynaklarına Göre Hıristiyanlık. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1995.
• Baird, William. “The Gospel Accordıng To Luke”. İn The Interpreter’s One of the Bible Including the Apocrypha with General Articles, ed. By. Charles N. Laymon. Nashville, TN: Abingdon Press, 1971.
• Biçer, Ramazan. İslam Kelamcılarına Göre İncil. İstanbul: Gaye Kitabevi, 2004.
• Bucaille, Maurice. Müsbet İlim Açısından Tevrat, İnciller ve Kur’an. çev. M. Ali Sönmez. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1998.
• Ebu Zehre, Muhammad. Hıristiyanlık Üzerine Konferanslar. çev. Akif Nuri. İstanbul: b.y. 1978.
• Eliade, Mircea - Couliano, Ioan P.. Dinler Tarihi Sözlüğü. çev. Ali Erbaş. İstanbul: İnsan Yayınları, 1997.
• Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Azim Yayıncılık, 1992.
• Erbaş, Ali. Hıristiyanlıkta İbadet. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2003.
• Erbaş, Ali. Hıristiyan Ayinleri. İstanbul: Nûn Yayıncılık, 1998.
• Güç, Ahmet. “Kur’an’ı Kerim’e Göre Hz. Meryem ve Îsâ”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/3 (1991), 216.
• Gündüz, Şinasi. Din ve İnanç Sözlüğü. Ankara: Vadi Yayınları, 1998.
• Harman, Ömer Faruk. “Îsâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/ 466-467. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi, 2002.
• Has, Kenan. “Hz. Îsâ ve Tarihsel Yaşamın Bilgi Kaynakları”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5 (2000), 203-204.
• Hıck, John. “Hıristiyanların Îsâ’yı Algılama Biçimi ve Bunun İslâm’ın Anlayışıyla Karşılaştırılması”. çev. Şaban Ali Düzgün, İslâmiyât 3/4 (2000), 75.
• Jacob, Xavier - Lannitto Luigi - HIDIROĞLU, Nilay. Hıristiyan İnancı. çev. Leyla Alberti. İstanbul: Ohan Matbaacılık, 1994.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli, çev. Halil Altuntaş – Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 12. Basım, 2011.
• Macdonald, William. Kutsal Kitap Yorumu. çev. Filiz Akyüz - M. Uysal. İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları, 2000.
• Mathews, Shailler - Smıth, Gerald Birney. A Dictionary of Religion and Ethics, New York: The Macmillan Company, 1923.
• Mcdowell, Josh - Larson, Bart. Mesih Îsâ’nın Tanrılığı. çev. Fikret Böcek. İstanbul: Zirve Yayınları, 2002.
• Mevdûdî, Ebu’l Al’â. Tefhimu’l Kur’an. çev. Muhammed Han Kayanî vd. İstanbul: İnsan Yayınları, 1996.
• Milne, Bruce. Tanrı Öğretisi. çev. Levent Kınran. İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları, 1995.
• Önal, Recep. Ebû Mansûr el-Mâtürîdîye Göre İslam Dışı Dinler. Bursa: Emin Yayınları, 2013.
• Pelâtre, Mgr. Louise. Katolik Kilisesi Din ve Ahlâk İlkeleri. çev. Dominik Pamir. İstanbul: 1893 Filmcilik Ltd. Şti., 2000.
• Râzî, Fahruddîn. Tefsîr-i Kebîr. (Mefâtîhu’l- Gayb). çev. Lutfullah Cebeci vd. Ankara: Akçağ Basın Yayın Pazarlama Anonim Şirketi., 1993.
• Renan, Ernest. Îsâ’nın Hayatı. çev. Ziya İhsan. İstanbul: MEB. Yayınları, 1997.
• Sarıkçıoğlu, Ekrem. Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi. Isparta: Fakülte Kitapevi, 2002.
• Soyalan, Mehmet Yaşar. Elmalılı Tefsirinde Kur’an’î Terimler ve Deyimler. İstanbul: Ağaç Yayınları, 2003.
• Sönmez, Zekiye. “İnciller ve Kur’an Işığında Hz. Îsâ”. Dinler Tarihi Araştırmaları Sempozyumu 3. ed. Abdurrahman Küçük vd. Ankara: Dinler Tarihi Yayınları, 2002.
• Suyûtî, Celaleddin. Tefsiru’l- Celâleyn. Dımaşk: y.y. , 1964.
• The New Testament. İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları, 2. Basım, 2000.
• Tümer, Günay. Hıristiyanlıkta ve İslâm da Hz. Meryem. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1996.
• Ünal, Mehmet. “Tefsir Kaynaklarına Göre Hz. Îsâ’nın Ölümü Ref’i ve Nüzûlü Meselesi”. İslamiyat 3/ 4, (2000), 142-144.
• Üzüm, Hamza. “Kitab-ı Mukaddes’te Din Algısı”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, (2015), 182-185.
• Yıldırım, Suat. Mevcut Kaynaklara Göre Hıristiyanlık. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1988.
• Yıldırım, Celal. İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri. İzmir: Anadolu Yayınları, 1986.
• Zitelmann, Arnulf. Dünya Dinleri. çev. Nafer Ermiş. İstanbul: İnkılâp Kitapevi, 2003.