Küresel Köyün Buhranı Olarak Koronavirüs Sürecinde Dijital Gözetim Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2021, , 93 - 110, 09.12.2021

Nil Çokluk , Zeynep Ekin Bal

https://doi.org/10.54722/iletisimvediplomasi.1015905

Öz

Birey ve iktidar arasındaki ilişki ilk çağlardan beri birçok farklı disiplinin araştırdığı bir konu olmuştur. Birey-iktidar iletişimi teknolojinin gelişimiyle birlikte gözetim, hegemonya, diktatörlük, gönüllü kulluk ve rıza gibi kavramların odağında incelenmeye başlanmıştır. Günümüzde yaşanan koronavirüs sonrasında dijitalleşmenin artmasıyla bu kavramlar daha çok tartışılmaya başlanmıştır. Koronavirüs sonrası düzende birey ve iktidar arasındaki ilişkiyi dijitalleşme ve gözetim kavramlarından hareketle tartışan bu çalışma 2019 yılında başlayıp küresel bir salgına dönüşen koronavirüs sürecinde bireylerin dijital teknolojileri kullanımının artmasıyla artan gözetimin yaratacağı sonuçları irdelemeyi amaçlamaktadır. Bir derleme çalışma özelliği taşıyan makalede koronavirüs sürecinde artan dijitalleşme gözetimi nasıl etkiler, bireyler pandemi süreciyle gönüllü bir şekilde gözetime rıza gösterir mi, pandemi döneminde yaşanan sorunlar sadece sağlık sistemiyle mi sınırlıdır yoksa toplumsal yaşamın diğer alanlarını da etkiler mi gibi sorular gözetim ve dijitalleşme bağlamında derinlemesine tartışılmaktadır. Çalışmada, güvenliği temel gereksinimi olarak gören bireylerin risk toplumunda iktidarın artan gözetimine gönüllü bir şekilde rıza gösterdiği öne sürülmektedir. Bunun yanı sıra çalışmada koronavirüsün sadece sağlık açısından sonuçlar yaratmadığı siyasi ve toplumsal açıdan da önemli sorunlara yol açtığı iddiası üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Birey-iktidar iletişimi, koronavirüs, küreselleşme, dijital gözetim, rıza

Digital Surveillance in the Coronavirus Process as the Depression of the Global Village

Öz

Since ancient times the relationship between individuals and power has been a subject of research by many different disciplines. With the development of technology,
individual-power communication has begun to be examined at some conceptual foci such as surveillance, hegemony, voluntary servitude and consent. These concepts have started to be discussed more due to the increase in digitalization after the Coronavirus pandemia. Based on Michel Foucault’s analysis of power and surveillance, this study, which discusses the relationship between the individual and the power in the post-coronavirus layout, aims to examine the consequences of increased surveillance with the increase in the use of digital technologies by individuals in the Coronavirus process, which started in China in 2019 and turned into a global epidemic. As a literature review study, this article questions whether the increasing digitalization in the coronavirus process increases surveillance in general, whether individuals give voluntary consent to surveillance due to the pandemic process, whether the problems experienced during the pandemic period are limited only to the health system or also affect other areas of social life are discussed in-depth in the context of surveillance and digitalization. The study puts forward that the individuals in the risk society, who see security as their basic need, voluntarily give consent to the increased surveillance of the power. In addition, the study emphasizes that the coronavirus not only has health consequences but also gives way to important political and social consequences.

Anahtar Kelimeler

Individual-power communication, coronavirus, globalization, digital surveillance, consent

Kaynakça

• Adorno, T. W., & Horkheimer M. (2010). Aydınlanmanın diyalektiği. (N. Ülner, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Altunkaynak, S. (2016). Sunuş. İçinde E. d. Boétie (Ed.), Gönüllü Kulluk (ss. 9-26). İstanbul : Chiviyazıları Yayınevi.
• Anamur, D., & Topsakal, T. (2019). Herkesin herkesi gözetlediği toplum: Siber uzamda alttan gözetimin farklı inşası olarak siber zorbalık. İnif E- Dergi, 4(2), 37-58.
• Arslantaş-Toktaş, S., Binark, M., Dikmen, E., Fidaner, I., Küzeci, E., & Özaygen, A. (2012). Türkiye’de dijital gözetim. İstanbul: Alternatif Bilişim Derneği.
• Aust, S., Ammann, T. (2019). Dijital diktatörlük. (E. Yücel & H. Yılmaz, Çev.) Ankara: Hece Yayınları.
• Bauman, Z. (2000). Küreselleşme toplumsal sonuçları. (A. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Beck, U. (2009). Risk toplumu: Yeni bir moderniteye doğru. İçinde A. Giddens (Ed.), Sosyoloji (G. Altaylar, Çev., ss. 558-564). İstanbul: Say Yayınları.
• Bentham, J. (2016). Panoptikon: Gözün iktidarı. (Z. Özarslan, & B. Çoban , Çev.). İstanbul: Su Yayınları.
• Boétie, E. d. (2016). Gönüllü kulluk. (E. C. Kızmaz, Çev.). İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi.
• Bozkurt, V. (2000). Gözetim ve internet: Özel yaşamın sonu mu? Birikim(136). Retrieved from https:// birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-136-agustos-2000/2328/gozetim-ve-internet- ozel-yasamin-sonu-mu/2499.
• Childe, G. (2010). Kendini yaratan insan. (F. Ofluoğlu, Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Citton, Y. (2016). La Boétie’de bakış, gösteri ve kulluk. İçinde E. d. Boétie (Ed.), Gönüllü Kulluk (E. C. Kızmaz, Çev., ss. 77-102). İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi.
• Çeçen, A. F. (2021). İnternete pesimist bir bakış açışı olarak makro ve mikro kapatılma. Erciyes İletişim Dergisi, 8(1), 441-459.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin doğuşu. (M. A. Kılıçbay, Çev.). Ankara: İmge Yayınları.
• Foucault, M. (2015). Büyük kapatılma. (I. Ergüden, & F. Keskin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A. (2001). Sosyoloji. (Ü. Yıldız, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Giddens, A. (2008). Ulus devlet ve şiddet. (C. Atay, Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Han, B. C. (2020). Dijital bir feodalizme doğru mu gidiyoruz? (H. Bayrı, Dü.) Medyascope. Retrieved from https://medyascope.tv/2020/05/11/byung-chul-han-dijital-bir-feodalizme- dogru-mu-gidiyoruz/.
• Harari, Y. N. (2020). 21. yüzyıl için 21 ders. (S. Siral, Çev.) İstanbul: Kolektif Kitap.
• Y. N. (2020a). The world after coronavirus. The Financal Times. Retrieved from https://www. ft.com/content/19d90308-6858-11ea-a3c9-1fe6fedcca75.
• Held, D., McGrew, A., Goldblatt, D., & Perraton, J. (2009). Küreselleşme. A. Giddens içinde, Sosyoloji başlangıç okumaları (G. Altaylar, Çev., ss. 71-76). İstanbul: Say Yayınları.
• Heywood, A. (2006). Siyaset. Ankara : Liberte Yayınları.
• Keskin, F. (2015). Sunuş: Büyük kapatılma. M. Foucault içinde, Büyük Kapatılma (F. Keskin, Çev., ss. 11-19). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Keskin, F. (2020). Salgın hastalık ve iktidar. İstanbul: Türk Tabipler Briliği-Covid 19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu.
• Lyon, D. (1997). Elektronik göz: Gözetim toplumunun yükselişi . İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Lyon, D. (2006). 9/11 Synopticon and scopophilia: Watching and being watched. In K. Haggerty, & R. Ericson (Ed.), The New Politics of Surveillance and Visibility (pp. 35-54). Toronto: University of Toronto Press.
• Marcuse, H. (2015). Tek-boyutlu insan. (A. Yardımlı, Çev.) İstanbul: İdea Yayınevi.
• Marx, G. (2015). Surveillance studies. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 23(2), 733-741.
• McLuhan, M. (2001). Global köy. (B. Ö. Düzgören, Çev.) İstanbul: Scala Yayıncılık.
• Polat, N. (2020). Koronavirüs normalliği, viral izler ve dijital otoriterleşme. Birikim (373). Retrieved from https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-373-mayis-2020/10040/koronavirus- normalligi-viral-izler-ve-dijital-otoriterlesme/11779.
• Powers, B. R. (2001). Önsöz. İçinde M. McLuhan (Ed.), Global Köy (B. Ö. Düzgören, Çev., s. 9-20). İstanbul: Scala Yayıncılık.
• Rousseau, J. J. (1997). Toplum anlaşması. (V. Günyol, Çev.) İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yay.
• Slattery, M. (2015). Küreselleşme. İçinde M. Slattery (Ed.), Sosyolojide Temel Fikirler (Ö. Balkız, Çev. ss. 418-425).). İstanbul: Sentez Yayın.
• Slattery, M. (2015). Risk toplumu. İçinde M. Slattery (Ed.), Sosyolojide Temel Fikirler (G. Demiriz, Çev., ss. 454-460). İstanbul: Sentez Yayın.
• Tekin, S. (2020, 04 21). Küresel risk toplumu ve toplumsal tecrit. Retrieved from https://www.birikimdergisi. com/guncel/10045/kuresel-risk-toplumu-ve-toplumsal-tecrit.
• Virilio, P. (1998). Hız ve politika. (M. Cansever, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Zuboff, S. (2018). Das Zeitalter des Überwachungskapitalismus. Frankfurt: Campus.