Research Article
BibTex RIS Cite

Ortaokul Öğrencilerinin, Öğretmenlerin ve Öğrenci Velilerinin Kodlamaya Yönelik Görüşleri

Year 2018, Volume: 17 Issue: 4, 2013 - 2029, 01.12.2018
https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.506939

Abstract

Bu çalışmada ilkokul 5 ve
6. sınıf öğrencilerinin, Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersi öğretmenlerinin
ve öğrenci velilerinin kodlamaya yönelik görüşlerinin belirlenmesi
hedeflenmiştir. Çalışmada katılımcıların görüşlerinin elde edilmesi amacıyla
araştırmacılar tarafından oluşturulan anketler kullanılmıştır. Anketler
aracılığı ile öğrenci ve velilerin kodlamaya yönelik görüşleri; öğretmenlerin
kodlamanın yararlarına yönelik görüşleri, kendilerini yeterli görme durumları
ve içeriğin kazandırılmasında kullanabilecekleri materyaller tespit edilmeye
çalışılmıştır. Çalışma Aksaray ili merkez ortaokullarında eğitim gören 307
öğrenci, 13 Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersi öğretmeni ve 209 öğrenci
velisi ile gerçekleştirilmiştir. Anketler içerik analizi ile incelenmiştir.
Analiz sürecinde öncelikle uzmanlar tarafından verilere dayalı olarak kodlar ve
kategoriler oluşturulmuştur.  Görüşler bu
kodlar ve kategoriler altında sınıflandırılmıştır. Çalışmadan elde edilen
verilere göre öğrencilerin yarıdan fazlası oyun ve program yapmak, karakterleri
hareket ettirmek, film ve robot yapmak gibi kodlamanın işlevlerine yönelik
görüş bildirmiştir. Diğer öğrencilerin görüşleri ise kodlamanın işlevlerinden
uzak yararlılık, eğlence ve diğer sınıfında toplanmıştır. Araştırmaya katılan
öğretmenlerin bir bölümü kodlama konusunda kendilerini yeterli görmemekte ya da
temel düzeyde yeterli görmektedir. Velilerin ise büyük bir bölümü kodlama
konusunda eksik ya da yanlış görüşe sahiptir.

References

  • Arabacıoğlu, C., Bülbül, H. ve Filiz, A. (2007). “Bilgisayar programlama öğretiminde yeni bir yaklaşım.” Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulmuş bildiri, Kütahya, Türkiye. Akpınar, Y., & Altun, A. (2014). Bilgi toplumu okullarında programlama eğitimi gereksinimi. İlköğretim Online, 13(1). Baz, F. Ç. (2018). Çocuklar için kodlama yazılımları üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Curr Res Educ, 4(1), 36-47. Blackwell, A. F. (2002, June). What is programming. In 14th workshop of the Psychology of Programming Interest Group (pp. 204-218). Demirer, V. ve Sak, Nurcan (2016). Programming Education and New Approaches Around The World and in Turkey/Dünyada ve Türkiye'de Programlama Eğitimi ve Yeni Yaklaşımlar. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(3), 521-546. Demirli, C., Kerimgil, S., & Donmuş, V. (2012). Türkiye’deki bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının mesleklerine yönelik görüşleri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(2), 369-388. Ersoy, H., Madran, R. O., & Gülbahar, Y. (2011). Programlama dilleri öğretimine bir model önerisi: robot programlama. Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulmuş bildiri, İnönü Üniversitesi, Malatya. Esteves, M. ve Mendes, A. (2004) “A Simulation Tool to Help Learning of Object Oriented Programming Basics.” Paper presented at the 34th ASEE/IEEE Frontiers in Education Conference, Georgia, USA. Gomes, A. ve Mendes, A. J.(2007). “Learning to program difficulties and solutions.” Paper presented at the International conference on Engineering Education, Coimbra, Portugal. Grover, S., & Pea, R. (2013). Computational thinking in K–12: A review of the state of the field. Educational Researcher, 42(1), 38-43.Hongwarittorrn, N., ve Krairit, D. (2010). “Effects of program visualization (jeliot3) on students' performance and attitudes towards java programming.” Paper presented at the 8th International Conference on Computing, Communication and Control Technologies, Florida, USA. Kaučič, B., & Asič, T. (2011). “Improving introductory programming with Scratch?” Paper presented at the In MIPRO, 2011 Proceedings of the 34th International Convention, Opatija, Croatia . Kalelioglu, F., & Gülbahar, Y. (2014). The effects of teaching programming via Scratch on problem solving skills: a discussion from learners' perspective. Informatics in Education, 13(1), 33. Karabak, D. ve Güneş, A. (2013) Ortaokul Birinci Sınıf Öğrencileri İçin Yazılım Geliştirme Alanında Müfredat Önerisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 2(3), 175-181. Kasalak, İ. (2017). Robotik Kodlama Etkinliklerinin Ortaokul Öğrencilerinin Kodlamaya İlişkin Özyeterlik Algılarına Etkisi Ve Etkinliklere İlişkin Öğrenci Yaşantıları (Master's thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü). Kong, S. C., Li, R. K. Y., & Kwok, R. C. W. (2018). Measuring Parents’ Perceptions of Programming Education in P-12 Schools: Scale Development and Validation. Journal of Educational Computing Research, 0735633118783182. Kong, R., & Wong, G. K. (2017, December). Teachers' perception of professional development in coding education. In Teaching, Assessment, and Learning for Engineering (TALE), 2017 IEEE 6th International Conference, Hong Kong, China. Lai, A. F., & Yang, S. M. (2011). “The learning effect of visualized programming learning on 6 th graders' problem solving and logical reasoning abilities.” Paper presented at the In Electrical and Control Engineering 2011 International Conference on (ICECE), Yichang, China. Lee, I., Martin, F., Denner, J., Coulter, B., Allan, W., Erickson, J., Malyn-Smith, J. & Werner, L. (2011). Computational thinking for youth in practice. Acm Inroads, 2(1), 32-37. Lye, S. Y., & Koh, J. H. L. (2014). Review on teaching and learning of computational thinking through programming: What is next for K-12? Computers in Human Behavior, (41), 51-61. Monroy-Hernández, A., ve Resnick, M. (2008). Empowering Kids to Create and Share Programmable Media. Interactions 15(2), 50-53. Oluk, A., ve Korkmaz, Ö. (2016).Comparing students’ scratch skills with their computational thinking skills in terms of different variables. I. J. Modern Education and Computer Science, (11), 1-7. Ortiz, R. W., Green, T., & Lim, H. (2011). Families and home computer use: Exploring parent perceptions of the importance of current technology. Urban Education, 46(2), 202-215. Ozoran, D., Çağıltay, N. E., ve Topallı, D. (2012). “Using scratch in introduction to programming course for engineering students.” Paper presented at the 2nd International Engineering Education Conference, Antalya, Türkiye. Özçınar, H., Yecan E. ve Tanyeri, T. (2016). “Öğretmen Gözüyle Görsel Programlama Öğretimi.” 3. Uluslararası Eğitimde Yeni Yönelimler Konferansı’nda sunulmuş bildiri, Antalya, Türkiye. Penmetcha, M. R. (2012). Exploring the effectiveness of robotics as a vehicle for computational thinking (Doctoral dissertation, Purdue University). Repenning, A., Webb, D., & Ioannidou, A. (2010, March). Scalable game design and the development of a checklist for getting computational thinking into public schools. In Proceedings of the 41st ACM technical symposium on Computer science education (265-269). ACM. Sáez-López, J. M., Román-González, M., & Vázquez-Cano, E. (2016). Visual programming languages integrated across the curriculum in elementary school: A two year case study using “Scratch” in five schools. Computers & Education, 97, 129-141. Sayın, Z. ve Seferoğlu, S. S. (2016). “Yeni Bir 21. Yüzyıl Becerisi Olarak Kodlama Eğitimi ve Kodlamanın Eğitim Politikalarına Etkisi.” Akademik Bilişim 2016, Aydın, Türkiye. Saygıner, Ş., ve Tüzün, H. (2017a). İlköğretim Düzeyinde Programlama Eğitimi: Yurt Dışı Ve Yurt İçi Perspektifinden Bir Bakış. Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulmuş bildiri, Aksaray Üniversitesi, Aksaray. Saygıner, Ş. ve Tüzün, H. (2017b). “Programlama Eğitiminde Yaşanan Zorluklar ve Çözüm Önerileri.” Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Malatya, Türkiye. Shin, S., Park, P., & Bae, Y. (2013). The effects of an information-technology gifted program on friendship using scratch programming language and clutter. International Journal of Computer and Communication Engineering, 2(3), 246-249. Smith, N., Sutcliffe, C., & Sandvik, L. (2014). “Code club: bringing programming to UK primary schools through scratch.” Paper presented at the In Proceedings of the 45th ACM technical symposium on Computer science education, New York, USA. Uzgur, B. Ç., Ve Aykaç, N. (2016). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Ege Bölgesi Örneği)/The Evaluation of Information Technologies and Software Course’s Curriculum According to the Teacher’s Ideas. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34). Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2012). “Öğretim Programları.” Erişim Adresi: http://ttkb.meb.gov.tr/ www/ogretim-programlari/icerik/72 Tarih: 19.06.2017 Wilson, A., & Moffat, D. C. (2010). “Evaluating Scratch to introduce younger schoolchildren to programming.” Paper presented at the Proceedings of the 22nd Annual Psychology of Programming, Madrid, Spain. Wong, G. K., Cheung, H. Y., Ching, E. C., & Huen, J. M. (2015, December). School perceptions of coding education in K-12: A large scale quantitative study to inform innovative practices. In Teaching, assessment, and learning for engineering conference, India. Yang, J., Wong, G. K., & Dawes, C. (2018). An Exploratory Study on Learning Attitude in Computer Programming for the Twenty-First Century. In New Media for Educational Change (pp. 59-70). Springer, Singapore. Yıldırım A. ve Şimşek, H. (2006). Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınevi, Ankara. Yıldız, M. ve Çiftçi, E. (2017). Bilişimsel Düşünme ve Programlama. H. F. Odabaşı, B. Akkoyunlu ve A. İşman (Ed). Eğitim teknolojileri okumaları 2017, (5. Bölüm, ss. 75-86). TOJET ve Sakarya Üniversitesi, Adapazarı. Yükseköğretim Kurulu (2018). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Lisans Programı. http://www.yok.gov.tr/documents/10279/41805112/Bilgisayar_ve_Ogretim_Teknolojileri_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf Erişim Tarihi: 30 Haziran 2018. Yükseltürk, E., & Altıok, S. (2016). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının programlama öğretiminde Scratch aracının kullanımına ilişkin algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1).
  • Yükseltürk, E., & Altıok, S. (2015). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının bilgisayar programlama öğretimine yönelik görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 50-65.
Year 2018, Volume: 17 Issue: 4, 2013 - 2029, 01.12.2018
https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.506939

Abstract

References

  • Arabacıoğlu, C., Bülbül, H. ve Filiz, A. (2007). “Bilgisayar programlama öğretiminde yeni bir yaklaşım.” Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulmuş bildiri, Kütahya, Türkiye. Akpınar, Y., & Altun, A. (2014). Bilgi toplumu okullarında programlama eğitimi gereksinimi. İlköğretim Online, 13(1). Baz, F. Ç. (2018). Çocuklar için kodlama yazılımları üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Curr Res Educ, 4(1), 36-47. Blackwell, A. F. (2002, June). What is programming. In 14th workshop of the Psychology of Programming Interest Group (pp. 204-218). Demirer, V. ve Sak, Nurcan (2016). Programming Education and New Approaches Around The World and in Turkey/Dünyada ve Türkiye'de Programlama Eğitimi ve Yeni Yaklaşımlar. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(3), 521-546. Demirli, C., Kerimgil, S., & Donmuş, V. (2012). Türkiye’deki bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının mesleklerine yönelik görüşleri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(2), 369-388. Ersoy, H., Madran, R. O., & Gülbahar, Y. (2011). Programlama dilleri öğretimine bir model önerisi: robot programlama. Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulmuş bildiri, İnönü Üniversitesi, Malatya. Esteves, M. ve Mendes, A. (2004) “A Simulation Tool to Help Learning of Object Oriented Programming Basics.” Paper presented at the 34th ASEE/IEEE Frontiers in Education Conference, Georgia, USA. Gomes, A. ve Mendes, A. J.(2007). “Learning to program difficulties and solutions.” Paper presented at the International conference on Engineering Education, Coimbra, Portugal. Grover, S., & Pea, R. (2013). Computational thinking in K–12: A review of the state of the field. Educational Researcher, 42(1), 38-43.Hongwarittorrn, N., ve Krairit, D. (2010). “Effects of program visualization (jeliot3) on students' performance and attitudes towards java programming.” Paper presented at the 8th International Conference on Computing, Communication and Control Technologies, Florida, USA. Kaučič, B., & Asič, T. (2011). “Improving introductory programming with Scratch?” Paper presented at the In MIPRO, 2011 Proceedings of the 34th International Convention, Opatija, Croatia . Kalelioglu, F., & Gülbahar, Y. (2014). The effects of teaching programming via Scratch on problem solving skills: a discussion from learners' perspective. Informatics in Education, 13(1), 33. Karabak, D. ve Güneş, A. (2013) Ortaokul Birinci Sınıf Öğrencileri İçin Yazılım Geliştirme Alanında Müfredat Önerisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 2(3), 175-181. Kasalak, İ. (2017). Robotik Kodlama Etkinliklerinin Ortaokul Öğrencilerinin Kodlamaya İlişkin Özyeterlik Algılarına Etkisi Ve Etkinliklere İlişkin Öğrenci Yaşantıları (Master's thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü). Kong, S. C., Li, R. K. Y., & Kwok, R. C. W. (2018). Measuring Parents’ Perceptions of Programming Education in P-12 Schools: Scale Development and Validation. Journal of Educational Computing Research, 0735633118783182. Kong, R., & Wong, G. K. (2017, December). Teachers' perception of professional development in coding education. In Teaching, Assessment, and Learning for Engineering (TALE), 2017 IEEE 6th International Conference, Hong Kong, China. Lai, A. F., & Yang, S. M. (2011). “The learning effect of visualized programming learning on 6 th graders' problem solving and logical reasoning abilities.” Paper presented at the In Electrical and Control Engineering 2011 International Conference on (ICECE), Yichang, China. Lee, I., Martin, F., Denner, J., Coulter, B., Allan, W., Erickson, J., Malyn-Smith, J. & Werner, L. (2011). Computational thinking for youth in practice. Acm Inroads, 2(1), 32-37. Lye, S. Y., & Koh, J. H. L. (2014). Review on teaching and learning of computational thinking through programming: What is next for K-12? Computers in Human Behavior, (41), 51-61. Monroy-Hernández, A., ve Resnick, M. (2008). Empowering Kids to Create and Share Programmable Media. Interactions 15(2), 50-53. Oluk, A., ve Korkmaz, Ö. (2016).Comparing students’ scratch skills with their computational thinking skills in terms of different variables. I. J. Modern Education and Computer Science, (11), 1-7. Ortiz, R. W., Green, T., & Lim, H. (2011). Families and home computer use: Exploring parent perceptions of the importance of current technology. Urban Education, 46(2), 202-215. Ozoran, D., Çağıltay, N. E., ve Topallı, D. (2012). “Using scratch in introduction to programming course for engineering students.” Paper presented at the 2nd International Engineering Education Conference, Antalya, Türkiye. Özçınar, H., Yecan E. ve Tanyeri, T. (2016). “Öğretmen Gözüyle Görsel Programlama Öğretimi.” 3. Uluslararası Eğitimde Yeni Yönelimler Konferansı’nda sunulmuş bildiri, Antalya, Türkiye. Penmetcha, M. R. (2012). Exploring the effectiveness of robotics as a vehicle for computational thinking (Doctoral dissertation, Purdue University). Repenning, A., Webb, D., & Ioannidou, A. (2010, March). Scalable game design and the development of a checklist for getting computational thinking into public schools. In Proceedings of the 41st ACM technical symposium on Computer science education (265-269). ACM. Sáez-López, J. M., Román-González, M., & Vázquez-Cano, E. (2016). Visual programming languages integrated across the curriculum in elementary school: A two year case study using “Scratch” in five schools. Computers & Education, 97, 129-141. Sayın, Z. ve Seferoğlu, S. S. (2016). “Yeni Bir 21. Yüzyıl Becerisi Olarak Kodlama Eğitimi ve Kodlamanın Eğitim Politikalarına Etkisi.” Akademik Bilişim 2016, Aydın, Türkiye. Saygıner, Ş., ve Tüzün, H. (2017a). İlköğretim Düzeyinde Programlama Eğitimi: Yurt Dışı Ve Yurt İçi Perspektifinden Bir Bakış. Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulmuş bildiri, Aksaray Üniversitesi, Aksaray. Saygıner, Ş. ve Tüzün, H. (2017b). “Programlama Eğitiminde Yaşanan Zorluklar ve Çözüm Önerileri.” Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Malatya, Türkiye. Shin, S., Park, P., & Bae, Y. (2013). The effects of an information-technology gifted program on friendship using scratch programming language and clutter. International Journal of Computer and Communication Engineering, 2(3), 246-249. Smith, N., Sutcliffe, C., & Sandvik, L. (2014). “Code club: bringing programming to UK primary schools through scratch.” Paper presented at the In Proceedings of the 45th ACM technical symposium on Computer science education, New York, USA. Uzgur, B. Ç., Ve Aykaç, N. (2016). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Ege Bölgesi Örneği)/The Evaluation of Information Technologies and Software Course’s Curriculum According to the Teacher’s Ideas. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34). Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2012). “Öğretim Programları.” Erişim Adresi: http://ttkb.meb.gov.tr/ www/ogretim-programlari/icerik/72 Tarih: 19.06.2017 Wilson, A., & Moffat, D. C. (2010). “Evaluating Scratch to introduce younger schoolchildren to programming.” Paper presented at the Proceedings of the 22nd Annual Psychology of Programming, Madrid, Spain. Wong, G. K., Cheung, H. Y., Ching, E. C., & Huen, J. M. (2015, December). School perceptions of coding education in K-12: A large scale quantitative study to inform innovative practices. In Teaching, assessment, and learning for engineering conference, India. Yang, J., Wong, G. K., & Dawes, C. (2018). An Exploratory Study on Learning Attitude in Computer Programming for the Twenty-First Century. In New Media for Educational Change (pp. 59-70). Springer, Singapore. Yıldırım A. ve Şimşek, H. (2006). Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınevi, Ankara. Yıldız, M. ve Çiftçi, E. (2017). Bilişimsel Düşünme ve Programlama. H. F. Odabaşı, B. Akkoyunlu ve A. İşman (Ed). Eğitim teknolojileri okumaları 2017, (5. Bölüm, ss. 75-86). TOJET ve Sakarya Üniversitesi, Adapazarı. Yükseköğretim Kurulu (2018). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Lisans Programı. http://www.yok.gov.tr/documents/10279/41805112/Bilgisayar_ve_Ogretim_Teknolojileri_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf Erişim Tarihi: 30 Haziran 2018. Yükseltürk, E., & Altıok, S. (2016). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının programlama öğretiminde Scratch aracının kullanımına ilişkin algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1).
  • Yükseltürk, E., & Altıok, S. (2015). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının bilgisayar programlama öğretimine yönelik görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 50-65.
There are 2 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Araştırma Articlesi
Authors

Pınar Mıhcı Türker

Ferhat Kadir Pala

Publication Date December 1, 2018
Published in Issue Year 2018 Volume: 17 Issue: 4

Cite

APA Mıhcı Türker, P., & Pala, F. K. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin, Öğretmenlerin ve Öğrenci Velilerinin Kodlamaya Yönelik Görüşleri. İlköğretim Online, 17(4), 2013-2029. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.506939
AMA Mıhcı Türker P, Pala FK. Ortaokul Öğrencilerinin, Öğretmenlerin ve Öğrenci Velilerinin Kodlamaya Yönelik Görüşleri. İOO. December 2018;17(4):2013-2029. doi:10.17051/ilkonline.2019.506939
Chicago Mıhcı Türker, Pınar, and Ferhat Kadir Pala. “Ortaokul Öğrencilerinin, Öğretmenlerin Ve Öğrenci Velilerinin Kodlamaya Yönelik Görüşleri”. İlköğretim Online 17, no. 4 (December 2018): 2013-29. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.506939.
EndNote Mıhcı Türker P, Pala FK (December 1, 2018) Ortaokul Öğrencilerinin, Öğretmenlerin ve Öğrenci Velilerinin Kodlamaya Yönelik Görüşleri. İlköğretim Online 17 4 2013–2029.
IEEE P. Mıhcı Türker and F. K. Pala, “Ortaokul Öğrencilerinin, Öğretmenlerin ve Öğrenci Velilerinin Kodlamaya Yönelik Görüşleri”, İOO, vol. 17, no. 4, pp. 2013–2029, 2018, doi: 10.17051/ilkonline.2019.506939.
ISNAD Mıhcı Türker, Pınar - Pala, Ferhat Kadir. “Ortaokul Öğrencilerinin, Öğretmenlerin Ve Öğrenci Velilerinin Kodlamaya Yönelik Görüşleri”. İlköğretim Online 17/4 (December 2018), 2013-2029. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.506939.
JAMA Mıhcı Türker P, Pala FK. Ortaokul Öğrencilerinin, Öğretmenlerin ve Öğrenci Velilerinin Kodlamaya Yönelik Görüşleri. İOO. 2018;17:2013–2029.
MLA Mıhcı Türker, Pınar and Ferhat Kadir Pala. “Ortaokul Öğrencilerinin, Öğretmenlerin Ve Öğrenci Velilerinin Kodlamaya Yönelik Görüşleri”. İlköğretim Online, vol. 17, no. 4, 2018, pp. 2013-29, doi:10.17051/ilkonline.2019.506939.
Vancouver Mıhcı Türker P, Pala FK. Ortaokul Öğrencilerinin, Öğretmenlerin ve Öğrenci Velilerinin Kodlamaya Yönelik Görüşleri. İOO. 2018;17(4):2013-29.