KİŞİSEL VERİLERİN ÖLÜMDEN SONRA KORUNMASI

Year 2021, Volume: 6 Issue: 10, 97 - 123, 30.03.2021

Murat Uçak

Abstract

Günümüz modern dünyasında, bireylerin kişisel verileri teknolojik araçlar vasıtasıyla eski dönemlere oranla çok daha kolay bir şekilde işlenmekte, depolanmakta ve sınıflandırılıp kullanılmaktadır. Özellikle otomatik araçlarla işlenen büyük miktarda kişisel veriler, veri sorumlularının elinde uzun yıllar kalabilmektedir. Bu durumda şu sorular akla gelmektedir: Söz konusu kişisel verileri işleyen veri sorumlusu elinde bulundurduğu verileri ilgili kişinin ölümünden sonra ne şekilde kullanmalıdır? İlgili kişinin ölümünden sonra kişilik değerlerinin ve bu çerçevede kişisel verilerinin korunması sağlanabilir mi? Ölen kişi sağlığında yapmış olduğu tasarruflarla ölümünden sonra kişisel verilerinin kullanımı ve yönetimi hususunda veri sorumlusuna veya bir üçüncü kişiye talimat verebilir mi? İlgili kişinin mirasçılarının bu verilere erişim hakkı var mıdır? AB ülkelerinde ve Genel Veri Koruma Tüzüğü’nde (GVKT) bu konu nasıl ele alınmıştır? Çalışmamızda, bu ve bunun gibi soruların cevaplarına katkıda bulunabilmek için öncelikle kişisel veri kavramı ve kişisel verilerin hukuki niteliği irdelenecek, ardından ölen kişilerin kişilik değerlerinin ne şekilde korunacağına ilişkin doktrindeki görüşler ele alınacaktır. Bu çerçevede ölen kişilerin kişisel verilerinin korunması meselesi “hatırayı koruma doktrini” ve “ölüm sonrası kişiliğin korunması teorisi” kapsamında tartışılacaktır. Son olarak, uluslararası düzenlemelerde ölen kimsenin kişisel verilerinin korunmasına ilişkin ne tür düzenlemeler getirildiği irdelenecektir.

Keywords

Ölüm sonrası kişiliğin korunması, kişisel veri, kişilik hakkı, Genel Veri Koruma Tüzüğü

References

• AKSOY , Hüseyin Can, Medeni Hukuk ve Özellikle Kişilik Hakkı Yönünden Kişisel Verilerin Korunması, Çakmak Yayınları, Ankara, 2010. ARPACI/Abdülkadir, Kişiler Hukuku (Gerçek Kişiler), Beta, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 2. Bası, İstanbul, 2000.
• ARTICLE 29 DARA PROTECTION WORKING PARTY, Opinion 4/2007 on the Concept of Personal Data, Brussels, 2007.
• AYAN, Mehmet/AYAN, Nurşen, Kişiler Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 8. Baskı, Ankara, 2016.
• AYÖZGER, Çiğdem, Kişisel Verilerin Korunması-Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin Özel Düzenlemeler Dahil, Beta Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, 2019.
• ÇABRİ, Sezer, Miras Hukuku Şerhi-TMK m. 575-639-Cilt II, Onikilevha, İstanbul, 2020.
• ÇEKİN, Mesut Serdar, Avrupa Birliği Hukukuyla Mukayeseli Olarak 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• DINGLI, Alexei/SEYCHELL, Daylen, “The New Digital Natives Cutting the Chord”, Springer- Verlag Berlin Heidelberg, 2015.
• DLA PIPER, Data Protection Laws of the World-Slovak Republic, 2020, s. 8. (Çevrimiçi) https://www.dlapiper.com/en/europe/ (E.T:11.01.2021).
• DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan, Türk Özel Hukuku- Kişiler Hukuku, C.II, Filiz Kitabevi, 20. Bası, İstanbul, 2019.
• DURAL, Mustafa/ ÖZ, Turgut, Türk Özel Hukuku-Cilt IV-Miras Hukuku, Filiz Kitabevi, Yenilenmiş 7. Bası, İstanbul, 2013.
• DÜLGER, Murat Volkan, Kişisel Verilerin Korunması Hukuku, Hukuk Akademisi, İstanbul, 2019.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2018.
• GEZDER, Ümit, “Ölüm Sonrası Hatırayı Koruma Doktrini ve Ölüm Sonrası Kişiliği Koruma Teorisi”, İÜHFM, C. LXV, S. 1, 2007.
• HAMUL’AK, Ondrej/ KOCHARYAN, Hovsep/ KERİKMAE, Tanel, “The Contemporary Issues of Post-Mortem Personal Data Protection in the EU After GDPR Entering into Force,” Project: The Advent, Pitfalls and Limits of Digital Sovereignity of the European Union, July- 2020.
• HARBİNJA, Edina, “Does the EU Data Protection Regime Protect Post- Mortem Privacy and What Could Be The Potential Alternatives?”, SCRIPTed, 2013, vol. 10, no. 1, pp. 19-38. (Çevrimiçi) https://script- ed.org/article/eu-data-protection-regime-protect-post-mortem-privacy- potential-alternatives/ (E.T.: 27.11.2020).
• HATEMİ, Hüseyin, Kişiler Hukuku, Onikilevha, Güncelleştirilmiş 8. Bası, İstanbul, 2020.
• HELVACI, Serap, Gerçek Kişiler, Legal Yayınları, 8. Bası, İstanbul, 2017. İMRE, Zahit/ ERMAN, Hasan, Miras Hukuku, Gözden Geçirilmiş 10. Basım, Der Yayınları, İstanbul, 2014.
• İNCE AKMAN, Nurten, “Mirasbırakanın Dijital Bilgilerinin Mirasçılara Geçişi (Dijital Tereke), İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 2, 2018.
• KAMA-IŞIK, Sezen, Avrupa Veri Koruma Hukukuna Anayasal Bir Bakış, Onikilevha Yayınları, İstanbul 2020.
• KILIÇOĞLU, Ahmet, Sınai Haklarla Karşılaştırmalı Fikri Haklar, 4.Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2018.
• KILIÇOĞLU, Ahmet, Fikri Hakların İhlalinde Hukuksal Koruma Yolları (Sınai Haklarla Karşılaştırmalı Olarak), TBB Dergisi, S. 54, 2004, ss. 51-104.
• KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA KURUMU, 6698 Sayılı Kanunda Yer Alan Temel Kavramlar, Ankara, 2017, (Çevrimiçi) https://www.kvkk.gov.tr/yayinlar/6698%20SAYILI%20KANUN%E2%80% 99DA%20YER%20ALAN%20TEMEL%20KA VRAMLAR.pdf (E. T .: 10.07.2020).
• KORFF, Douwe, “Practical Implication of the new EU General Data Protection Regulation for EU and non-EU Companies”, Final Report, Cambridge: Commission of the European Communities, 1998.
• KORFF, Douwe, “Report on the Findings of the Study”, EC Study on Implementation of the Data Protection Directive, July-September 2002. KÜZECİ, Elif, Kişisel Verilerin Korunması, Turhan Kitabevi, 2.Baskı, İstanbul, 2018.
• OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/ OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, Kişiler Hukuku- Gerçek ve Tüzel Kişiler, Filiz Kitabevi, 17. Bası, İstanbul, 2018. OKORO, Egoyibo Lorrita, “Death and Personal Data in the Age of Social Media”, Tilburg University, LLM Law and Technology, 2018-2019.
• ÖZEL, Çağlar, “Medeni Hukuk Açısından Ölüm Anının Belirlenmesi ve Ceset Üzerindeki Hakka İlişkin Bazı Düşünceler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 51, S. 1, Mart 2002, ss. 43-77.
• PETEK, Hasan, Kişilik Değerlerinin Ölümden Sonra Korunması, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
• SAMUELSON, Pamela, “Privacy As Intellectual Property?”, Stanford Law Review, Vol. 52. Nu. 5, 1999.
• SEROZAN, Rona, Medeni Hukuk- Genel Bölüm/Kişiler Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
• SPERLING, Daniel, Posthumous Interests-Legal and Ethical Perspectives, Cambridge University Press, Cambridge 2008.
• SULUK, Cahit/KARASU, Rauf/NAL, Temel, Fikri Mülkiyet Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
• ŞİMŞEK, Oğuz, Anayasa Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması, Beta Yayınevi, Ankara, 2008,
• TAŞTAN, Furkan Güven, Türk Sözleşme Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• THE BOSTON CONSULTING GROUP, “The Value of Our Digital Identity,” Liberty Global Policy Series, 2012.
• YÜCEDAĞ, Nafiye, “Medeni Hukuk Açısından Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun Uygulama Alanı ve Genel Hukuka Uygunluk Sebepleri”, İÜHFM, C. LXXV, S.2, 2017, ss. 765-790.