Kambiyo Senetlerine Dayanan Menfi Tespit Davası Türleri

Year 2021, Volume: 8 Issue: 2, 495 - 520, 31.12.2021

İsmail Hakkı Birgealp

Abstract

Menfi tespit davası uygulamada hakka erişim noktasında sıkça başvurulan dava türlerinden biridir. Bu dava türüne başvurulan alanlardan biri de Kıymetli Evrak Hukuku’dur. Kıymetli Evrak Hukuku’nda ayrıntılı şekilde düzenlenen kambiyo senetlerinin sahip olması gereken şartlarda eksiklik olması halinde senedin bedelsizliği veya senedin hükümsüzlüğü halleri gündeme gelmektedir. Kambiyo senetlerine dayanan menfi tespit davası açılacağı esnada bu hallerden hangisine başvurulacağı ise sahip olunan defi türüne göre belirlenir. Bu çalışmada da sahip olunan defilere dayanarak senedin hükümsüzlüğü veya senedin bedelsizliği hallerinden hangisine başvurulması gerekiğinin doğru tespit edilmesi için aralarındaki ilişki ayrıntılı şekilde ele alınmıştır. Defiler incelenirken kıymetli evrak hukukunda yer alan senet metninden anlaşılan defiler, senedin hükümsüzlüğüne ilişkin defiler ve kişisel defiler ayrımı benimsenmiştir. Böylece menfi tespit davasına konu olacak hukuki olay ile dayanılacak sebep ilişkisi bu sınıflandırma bağlamında incelenmiştir. Buna ek olarak İcra ve İflas Hukuku’ndan kaynaklanan zamana bağlı olarak açılan takip öncesi ve takip sonrası menfi tespit davası ayrımına da yer verilmiştir. Böylece sahip olunan defi uyarınca, menfi tespit davası açılacağı sırada hangi hukuki sebebin ileri sürüleceğinin kolayca tespit edilmesi amaçlanmıştır. Son olarak ise menfi tespit davası ile senedin iptali davası terimleri arasındaki farklara değinilmiştir.

Keywords

Kambiyo Senedi, Menfi Tespit Davası, Senedin Bedelsizliği, Senedin Hükümsüzlüğü, Defiler

Negative Declaratory Action Based in Bills of Exchange

Abstract

Negative declaratory action is one of the most frequently used case types in terms of access to the right. One of the applied areas for this is the Negotiable Instruments Law. The conditions which negotiable papers should have can be caused unpaid bills or invalidity of deeds in specific situations. As for which of these defenses to apply, the defenses owned according to the current situation come to the agenda. In this study, the relationship between the defenses is classified into three-part is which is understood from the text of the deed in negotiable instruments law, the defenses regarding the invalidity of the deed, and the personal defenses. In this classification, it is aimed to determine which legal reason will assert and which defense will put forward in negative declaration action. In addition, pre-and postfollow- up negative declaratory cases are also examined, depending on the time arising from the Execution-Bankruptcy Law. In this way, it is aimed to determine for what reason he could file a negative clearance case in accordance with the owned defense. Furthermore, the differences between the negative declaratory action, and the action for annulment of the bill are also discussed.

Keywords

Exchange Bill, Negative Declaratory Action, Unpaid Bills, Invalidity of the Deed, Defenses

References

• Arslan, Ramazan; Yılmaz, Ejder; Taşpınar, Sema; Hanağası, Emel, İcra ve İflas Hukuku, 5. Baskı, Ankara, 2019.
• Arslanlı, Halil, Ticari Senetler Dersi, 3. Bası, İstanbul, 1954.
• Bahtiyar, Mehmet, Kıymetli Evrak Hukuku, 17. Bası, İstanbul, 2019.
• Çamoğlu, Ersin, Kambiyo Senetlerinde Borçlunun Defileri (Savunmaları), Batider 2019, C. 35, S. 3, S. 5-38.
• Çatakoğlu, Buket, İleri Tarihli Çekler Bakımından Rehin Cirosunun Tetkiki, Banka ve Finans Hukuku Dergisi, C. 7, S. 28, S. 771-810.
• Domaniç, Hayri, Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulamalası –Ttk Şerhi IV-, İstanbul, 1990.
• Erdoğan, Hasan, Borçtan Kurtulma Menfi Tespit ve İstirdat Davaları, 3. Baskı, Ankara, 2003.
• Eriş, Gönen, Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Kıymetli Evrak, 2. Baskı, Ankara, 2016.
• Göç-Gürbüz, Diğdem, Kıymetli Evrakın Zayi Olması ve İptali, İstanbul, 2017.
• Gürbüz A., Hulusi, Ticari Senetlerin İptali Davaları ve Ticari Senetlere Özgü Sorunlar, İstanbul, 1984.
• İmregün, Oğuz, Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul, 1998.
• İnan, Nurkut, Türk Hukukunda Hatır Senetleri ve Özellikle Hatır Bonoları, Ankara, 1969.
• Karayalçın, Yaşar, Ticaret Hukuku: Ticari Senetler(Kambiyo Senetleri), 4. Bası, Ankara, 1970.
• Kendigelen, Abuzer, Çek Hukuku, 5. Bası, İstanbul, 2019.
• Kendigelen, Abuzer; Kırca İsmail, Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul, 2019.
• Kınacıoğlu, Naci, Kıymetli Evrak Hukuku, 5. Baskı, Ankara, 1999.
• Kuru, Baki, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, 2. Baskı, Ankara, 2013. (El Kitabı)
• Kuru, Baki, İcra ve Iflas Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara, 2003. (Menfi Tespit)
• Kuru, Baki; Budak Ali Cem, Tespit Davaları, 2. Baskı, İstanbul, 2010.
• Muşul, Timuçin, İcra ve İflas Hukukunda Menfi Tespit ve İstirdat Davaları, 2. Baskı, Ankara, 2016.
• Öztan, Fırat, Kıymetli Evrak Hukuku, 23. Bası, Ankara, 2019.
• Poroyv Reha; Tekınalp Ünal, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 23. Bası, İstanbul, 2019.
• Postacıoğluv İlhan; Altay Sümer, İcra Hukuku Esasları, 5. Bası, İstanbul, 2010.
• Pulaşlı, Hasan, Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları, 7. Baskı, Ankara 2020.
• Reisoğlu, Seza, Çek Hukuku, Ankara 2011.
• Tekil, Fahiman, Kıymetli Evrak Hukuku, 2. Bası, İstanbul, 1994.
• Türk, Ahmet, Kambiyo Senedi Borçlusu Tarafindan Açılan Bedelsizliğe ve Hükümsüzlüğe Dayalı Menfi Tespit Davalarının Gösterdiği Özellikler, DEÜHFD 2005, C. 7,Prof. Dr. İrfan Bastuğ’a Armağan, S. 307-382. (Bedelsizlik ve Hükümsüzlük)
• Türk, Ahmet, Menfi Tespit Davası, Ankara, 2006. (Menfi Tespit)
• Türk, Ahmet, Takip Konusu Alacağın Zamanaşımına Uğraması Nedeniyle Menfi Tespit Davası Açılması, Batider 1999, C. 20, S. 1, S. 57-72.
• Uyar, Talih, Menfi Tespit ve İstirdat Davası, 2. Baskı, Ankara, 2019.
• Ülgen, Hüseyin; Helvacı, Mehmet; Kaya, Arslan; Nomer-Ertan, N. Füsun, Kıymetli Evrak Hukuku, 11. Bası, İstanbul, 2019.
• Yavuz, Nihat, Menfi Tespit ve İstirdat(Geri Alma) Davası, 2. Baskı, Ankara, 2007.
• Yıldırım, Ali Haydar, Türk Hukuku’nda Vadeli Çek (İleri Tarihli Çek) ve Bunun Doğurduğu Sonuçlara İlişkin Bazı Tespitler, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2017, C. 21, S. 4, S. 91-119.
• Yılmaz, Ejder, İcra ve İflas Kanunu Şerhi, Ankara, 2016.
• Yılmaz, Lerzan, Kambiyo Senetlerinde Def’iler, 2. Bası, İstanbul, 2017. (Kambiyo Senetleri)