Hüsn ü Aşk’taki Tardiyyelerin Anlatıdaki Rolü

Year 2024, , 94 - 105, 29.05.2024

Ayşe Cengiz

https://doi.org/10.58648/inciss.1387553

Abstract

Her edebiyat geleneği, ürettiği ve o gelenek içerisinde bir klasik haline getirdiği edebî ürünlerini çok farklı yönlerden işleyerek genişler. Bir kültürün kendi içerisinde bir metinlerarasılık silsilesi halinde gelişip çeşitlenmesi ve bu bağlamda geleneksel birikimi yeniden işleyerek farklı yön ve arayışlara kılavuzluk etmesi önemlidir. İslam medeniyeti dairesinde on asırlık bir birikimin içinden gelen Türk edebiyatının bu asırlar içerisinde vücuda getirdiği pek çok edebi eser vardır. Bu özgün ve büyük eserlerden biri de iki asır önce Şeyh Galip tarafından üretilen Hüsn ü Aşk’tır. Geleneğe bağlı, terkipçi ve özgün bir edebî kişilik olan Şeyh Galip, bu mesnevide gelenekten aldığı pek çok birikimi kendi edebî potasında, kendi anlayış kalıbına dökerek o terkipten yeni ve özgün bir eser olarak Hüsn ü Aşk’ı ortaya çıkarmıştır. Bu açıdan Hüsn ü Aşk bütününü oluşturan bileşenler üzerinde tek tek durarak şairin bu bileşenleri nasıl bir anlayışla ele aldığını bilip çözmek özel bir önem arz etmektedir. Bir edebî eserin dokusal yapısını yakından görüp anlamak için böyle bir yol ve yöntem izlemek gerekir. Hüsn ü Aşk’taki pek çok edebî bileşenlerden biri de Şeyh Galip’in mesnevi nazım şekli içerisine yeni bir üslup ve anlatı tarzı olarak getirdiği tardiyye nazım şeklini yerleştirmesidir. Bu çalışmamızda Hüsn ü Aşk’ın anlatı ve üslup bileşenlerinden biri olan tardiyyeler ele alınmış ve tardiyyelerin anlatıdaki işlevlerinin neler olduğu sorusunun cevabı bulunmaya çalışılmıştır.

Keywords

Hüsn ü Aşk, Mesnevi, Tardiyye, Nazım Şekli, Şeyh Galip

Ethical Statement

“Hüsn ü Aşk’taki Tardiyyelerin Anlatıdaki Rolü” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.

The Role of the Tardiyye in the Narratıve in Hüsn ü Aşk

Abstract

Every literary tradition expands by processing the literary products it produces and turns into classics within that tradition, from many different aspects. It is important that a culture develops and diversifies as a series of intertextuality within itself and, in this context, guides different directions and searches by reworking traditional knowledge. There are many literary works that Turkish literature, which comes from a ten-century-long accumulation of Islamic civilization, has produced during these centuries. Şeyh Galip, who is a traditional, formulaic and original literary personality, poured the many experiences he received from the tradition into his own literary crucible and into his own understanding in this mesnevi and created Hüsn ü Aşk as a new and original work from that composition. In this respect, it is of particular importance to examine the components that make up the whole of Hüsn ü Aşk, one by one, and to understand how the poet handles these components. It is necessary to follow such a path and method in order to closely see and understand the textural structure of a literary work. One of the many literary components in Hüsn ü Aşk is that Şeyh Galip placed the tardiyye verse form, which he introduced as a new style and narrative style, within the mesnevi verse form. In this study, tardiyyes, one of the narrative and stylistic components of Hüsn ü Aşk, were discussed and the answer to the question of what the functions of tardiyyes were in the narrative was tried to be found.

Keywords

Hüsn ü Aşk, Mesnevi, Tardiyye, Verse Form, Şeyh Galip

References

• Çelebioğlu, A. (1987). Ninnilerimiz. Erdem, 3 (7), 211-238.
• Dilçin, C. (2009). Örneklerle Türk şiir bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Doğan, M. N. (2014). Hüsn ü Aşk. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/10711,seyhgalibhusnuaskmuhammetnurdoganpdf.pdf?0
• Elmalı, H. (2011). Tardiyye. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/tardiyye--arap-edebiyati
• Gölpınarlı, A. (2019). Hüsn ü Aşk. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İpekten, H. (2009). Eski Türk edebiyatı nazım şekilleri ve aruz. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kalyon, A. (2020). Türk edebiyatının örnekleri kısıtlı türü: Şeyh Gâlib’in tardiyeleri. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(63), 3862-3870.
• Macit, M. (2017). Nedîm Dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56214,nedim-divanipdf.pdf?0
• Okay, O. ve Ayan H. (2022), Hüsn ü Aşk. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Pala, İ. (1989). Ansiklopedik divan şiiri sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tahir-ül Mevlevi. (1973). Edebiyat lügati. İstanbul: Enderun Kitabevi.