PERCEPTIONS OF SCHOOL MANAGERS ABOUT ORGANIZATIONAL CREAVITY AND SELF-EFFICACY LEVELS

Yıl 2015, Sayı: 4, 170 - 199, 01.06.2015

Şenay Sezgin Nartgün Sibel Demirer

Öz

The purpose of this paper, determine the perceptions of school managers about organizational creativity and self-efficacy and to determine whether there are significant differences between the perceptions according to their gender, marital status, type of school, position at school, years of experience in management, years of experience, education level and age variables. The population of the study is 42 principals and 98 a vice-principal of secondary and high schools in Bolu. 105 school managers participated in the study. In the study, “The Organizational Creativity Inventory" developed by Balay (2010) and Turkish form of "Self-Efficacy Scale" developed by Gözüm and Aksayan (1999) were used. In the study frequency, percentage values and mean and standard deviation scores were calculated. Additionally, Mann Whitney - U and Kruskal-Wallis tests were used. For the analysis of the data SPSS 17.0 was used. Concerning the organizational creativity competencies of administrators, no significant differences were observed according to the gender, marital status, position at school, type of school, years of experience, years of experience in management and age. When the self-efficacy of administrators are concerned, no significant differences were found according to the gender, marital status, position at school, type of school, years of experience and age; on the other hand, there were significant differences according to years of experience in management in favor of school managers having 6-10 years of experience in management on organizational creativity. According to results, there is a positive, statistically significant and medium level relationship between the organizational creativity and self-efficacy of school principals.

Anahtar Kelimeler

Organizational Creativity, Self-Efficacy, School Manager

OKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL YARATICILIK VE ÖZ-YETERLİK DÜZEYLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin örgütsel yaratıcılık ve öz-yeterlik düzeylerine ilişkin görüşlerini tespit etmek ve görüşleri arasında cinsiyet, medeni durum, görev yaptığı okul türü, okuldaki görevi, yöneticilikteki kıdem, mesleki kıdem, mezuniyet durumu ve yaş değişkenlerine göre istatistiksel açıdan anlamlı fark olup olmadığını ortaya koymaktır. Araştırmada Balay (2010) tarafından geliştirilen “Örgütsel Yaratıcılık Ölçeği” ve Gözüm ve Aksayan (1999) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Öz-Yeterlik Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini, Bolu’da yer alan ortaokul ve liselerde görevli 42 müdür ve 98 müdür yardımcısı oluşturmaktadır. Araştırmaya 105 okul yöneticisi katılmıştır. Araştırmada frekans, yüzde değerleri, aritmetik ortalama ve standart sapma puanları hesaplanmıştır. Ayrıca, Mann Whitney-U ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. Araştırmadaki verilerin analizi için SPSS 17.0 kullanılmıştır. Yöneticilerin örgütsel yaratıcılığa ilişkin görüşlerinde cinsiyete, medeni duruma, görevine, okul türüne, yöneticilikteki kıdeme, eğitim durumuna, mesleki kıdeme ve yaşa göre anlamlı fark bulunmamıştır. Öz-yeterliğe ilişkin yönetici görüşlerinde cinsiyete, medeni duruma, göreve, okul türüne, eğitim durumuna, mesleki kıdeme ve yaşa göre anlamlı fark bulunmamıştır; diğer taraftan yöneticilikteki kıdeme göre 6-10 yıl kıdem sahip yöneticiler lehine anlamlı fark bulunmuştur. Yöneticilerin örgütsel yaratıcılık ve öz-yeterlik düzeylerine ilişkin görüşleri arasında orta düzeyde pozitif ilişki bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Yaratıcılık, Öz-Yeterlik, Okul Yöneticisi

Kaynakça

• Agbor, E. (2008). Creativity and innovation: The leadership dynamics. Journal of Strategic Leadership, 1(1), 39-45.
• Aksüzek, S. (2008). İşletmelerde Rekabet Avantajı Olarak Yaratıcı Düşünceden Yararlanılması Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akyüz, B. (2015). Örgütsel sessizlik ve bireysel yaratıcılık performansı ilişkisi: Örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 44, 207- 216.
• Ayık, A., Savaş, M. ve Yücel, E. (2015). İlkokullarda görev yapan okul müdürlerinin genel öz yeterlik ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 193-218.
• Aylar, F. ve Aksin, A. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlilik İnanç Düzeyleri ve Problem Çözme Becerileri Üzerine Bir Araştırma (Amasya Örneği), Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 299-313.
• Aypay, A. (2010). Genel Öz Yeterlik Ölçeği’nin (GÖYÖ) Türkçe’ye uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 113-131.
• Azar, A. (2010). Ortaöğretim Fen Bilimleri ve Matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 235–252.
• Balay, R. (2010). The organizational creativity perceptions of academic staff. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 1(43), 41-78.
• Balay, R., Kaya, A. ve Melik, G. (2014). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel yaratıcılık ile yönetsel etkililik algıları arasındaki ilişki. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (2) , 439- 466.
• Bandura, A. (1978). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Advances in Behaviour Research and Therapy, 1(4), 139-161.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1995). Exercise of personal and collective efficacy in changing societies. A. Bandura (ed.), Self-efficacy in changing societies (ss. 1-45). İçinde, New York: Cambridge University Press. http://catdir.loc.gov/catdir/samples/cam034/ 94049049.pdf, 05.06.2015 tarihinde erişildi).
• Bandura, A. (1998). Personel and collective efficacy in human adaptation and change. J.G. Adair, D. Belanger ve K. L. Dion (eds.), Advanced in psychological science: Vol. 1. Personal, social and cultural aspects (ss.51-71) İçinde, Hove, UK: Psychology Pres.Basadur, M. (1991). Impacts anad outcomes of creativity in organizational settings. McMaster University Libraries, 358.
• Basadur, M., Pringle, P. ve Taggar, S. (1995). Improving the reliability of three new scales which measure three new divergent thinking attitude related to organizational creativity. Innovation Research Centre, 45.
• Bıkmaz, F.H. (2002). Fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 197-210.
• Büyüköztürk Ş. (2006). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cengiz, E., Acuner, T. ve Baki, B. (2006). Liderlerin sahip oldukları duygusal zekânın örgütsel yaratıcılık üzerine etkileri: bir model önerisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 421-434.
• Çelebi, N. ve Bayhan, G. (2008). İlköğretimde çalışan öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin yaratıcılık potansiyellerinin değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 79–97.
• Çubukçu, Z. ve Girmen, P. (2007). Öğretmen adaylarının sosyal öz-yeterlik algılarının belirlenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1).
• Ekici, Ö.O. ve Titrek, O. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel zekâ düzeylerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 152- 163.
• Er, K. O. ve Gürgan, U. (2011). Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ve kopya çekmeye ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(26), 1-18.
• Eraslan, F. (2014). Ortaöğretim Okul Yöneticilerinin İnnovasyon Yeterlilikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Erdoğan, İ. (2006). Okul Yöneticilerinin Genel Özellikleri ve Yöneticilik Tutumlarıyla İlgili Bir Araştırma. Hasan Ali Yücel Eğilim Fakültesi Dergisi, 1, 103-118.
• Eren, E. ve Gündüz, H. (2002). İş çevresinin yaratıcılık üzerindeki etkileri ve bir araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5, 65-84.
• Eroğlu, M.(2014). İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerinin Örgütsel Yaratıcılık Algılarının İncelenmesi (Gaziantep Nizip Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Glor, E.D. (1998). What do we know about enhancing creativity and innovation? A review of literature. The Innovation Journal: The Public Sector Innovation Journal, 3(1), 1-10.
• Göller İ. (2015). Öğretmen adaylarının bilişsel çarpıtma, genel özyeterlik inançları ve başarı/başarısızlık yüklemelerinin incelenmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 477-494.
• Gözüm, S. ve Aksayan, S. (1999). Öz-etkililik-yeterlik ölçeğinin Türkçe formunun güvenilirlik ve geçerliliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2(l), 21-34.
• Gündüz, H. B. ve Doğan, A. (2009). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ve yaratıcılık düzeyleri. First International Congress of Educational Research. Çanakkale.
• Handzic, M. ve Chaimungkalanont, M (2004). Enhancing organisational creativity through socialisation. The Electronic Journal of Knowledge Management, 2(1), 57-64.
• İmamoğlu, S. Z., Keskin, H. ve Erat, S. (2004). Ücret, kariyer ve yaratıcılık ile iş tatmini arasındaki ilişkiler: Tekstil sektöründe bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi, 11(1), 167- 176.
• İnce, M. ve Gül, H. (2006). Bilgi çağında rekabetin temel belirleyicisi: Bireyin yaratıcılığı. Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 220-234.
• İnce, M. ve Oktay, E. (2006). Bilginin bir stratejik güç olarak önemi ve örgütlerde bilgi yönetimi. Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 10(9), 15-29.
• Karacabey, M. F. (2011). Özel ve Resmi İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerinin Örgütsel Yaratıcılık Algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kendir, H. (2013). Konaklama İşletmelerinde Çalışan İşgörenlerin Örgütsel Yaratıcılık Algıları: Afyonkarahisar İli Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kılınç, T. (2001). Yaratıcı düşünceyi engelleyen bir kültürde işletmelere düşen sorumluluklar. Rota yayınları Executuve Excellence, 53.
• Kutlay, Y. (2012). Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Adanmışlık ve Öz-yeterliliklerinin Örgütsel Sessizlikleri Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Luszczynska, A., Scholz, U. ve Schwarzer R. (2005). The general self-efficacy scale: multicultural validation studies. The Journal of Psychology, 139 (5), 439-457.
• Milner, H. R. ve Hoy, A.W. (2002). Respect, Social Support, and Teacher Efficacy: A Case Study, Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association. Session 26.65: Knowledge of self in the development of teacher expertise. April 3, 2002, New Orleans.
• Okakın, N. ve Ayvacıoğlu, M. (2014). Kurumlarda yaratıcılık üzerine bir çalışma-A study on creativity in organizations. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(41), 283-300.
• Öztürk, M.N. (2012). Orta Öğretim Okulu Yöneticilerinin Öz-Yeterlik Algısı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Samen, S. (2008). İşletmelerde yaratıcılığın önemi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 363-378.
• Saraçoğlu, M ve Duran, C. (2009). Yeniliğin Yaratıcılıkla Olan İlişkisi ve Yeniliği Geliştirme Süreci.Yaratıcı Girişimcinin Gelişiminde Çevrenin Rolü. Yönetim ve Ekonomi, 16(1), 57- 71.
• Speraing, L. M. (2013). A Study of the Relationship of Perceived Principal Supervision and Support to the Perceived Self-Efficacy of Beginning and Experienced K-12 Teachers. Doktora Tezi. Drexel University, Philadelphia, PA.
• Taş, H. (1997). Yaratıcı Okul Kültürü ve Yönetim. Bilim Uzmanlığı Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tschannen-Moran, M. ve Gareis C.R. (2004). Principals’ sense of efficacy assessing a promising construct. Journal of Educational Administration, 42(5), 573-585.
• Türkmen, E. (2009). İş Karakteristikleri ve Algılanan Örgütsel Destek Kavramlarının Öz- Yeterlilik İnancı ile İlişkisi ve Öz-Yeterlilik İnancının Çalışan Performansı Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uğurlu, C. T. ve Ceylan, N. (2014). Öğretmenlerin Örgütsel Yaratıcılık ve Etik Liderlik Algılarının İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 96-112.
• Uyanıker, E.A. (2014). Yönetici Hemşirelerin Genel Öz Yeterlilik İnancı ile Zaman Yönetimi Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Uysal, İ. (2013). Akademisyenlerin genel öz-yeterlik inançları: AİBÜ Eğitim Fakültesi örneği. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 144-151.
• Uysal, İ. ve Kösemen, S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 217-226.
• Uzunçarşılı, Ü. ve Özdayı, N. (1997). Okul Yöneticilerinin Yaratıcılık ile Liderlik Özelliklerinin Araştırılması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 359-367.
• Yahyagil, M.Y. (2001). Örgütsel yaratıcılık ve yenilikçilik. Yönetim, 12(38), 7-16.
• Yeloğlu, H. O. (2007). Örgüt, birey, grup bağlamında yenilik ve yaratıcılık tartışmaları. Ege Akademik Bakış, 7(1), 133-152.
• Yıldırım, E. (2007). Bilgi çağında yaratıcılığın ve yaratıcılığı yönetmenin önemi. Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 12(9), 109-120.
• Yıldırım, F. ve İlhan, İ. Ö. (2010). Genel Özyeterlilik ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21 (4), 301-308.
• Yılmaz, A. ve İraz, R. (2013). Örgütsel yaratıcılık kültürü bağlamında çalışanların yaratıcılık yönetimine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi: Konya ili devlet ve katılım bankaları örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(5), 829-855.
• Yılmaz, E. (2009). İlköğretimde çalışan öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının iş doyumları ve okullardaki örgütsel yaratıcılık açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 476-484.