SCALE OF MAP READING SELF-EFFICACY: STUDY OF SCALE IMPROVEMENT, RELIABILITY AND AVAILABILITY

Yıl 2017, Sayı: 11, 158 - 172, 01.04.2017

Fuat Özcan Funda Varnaci Uzun

Öz

The purpose of this study is to improve a scale for using the measurement of self-efficacy on map reading of Social Studies teacher candidates. In the scale improvement study, forming items used in scale, receiving opinion from experts, pretesting of scale, calculation of availability and reliability, last forming of scale steps are followed in sequence. Factor analysis are referred to prove construct validity of improved scale and to determine factor structure of scale. For all scale and each factor of the scale, Cronbach Alpha coefficient of internal consistency and total item correlation are calculated. Factor analysis are referred to investigate construct validity of scale of map reading self-efficacy. Exploratory Factor Analysis (EFA) and Confirmatory Factor Analysis (CFA) are applied to identify factor variable. Within the scope of this study, likert type scale is improved to determine the level of map reading self-efficacy of Social Studies teacher candidates and results about availability and reliability of the scale are included. The results show that the scale has suitable qualifications for determination of map reading self-efficacy level of Social Studies teacher candidates.

Anahtar Kelimeler

self-efficacy, map reading, scale improvement

HARİTA OKUMA ÖZYETERLİK ÖLÇEĞİ: ÖLÇEK GELİŞTİRME, GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI

Öz

Bu çalışmanın amacı sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının, harita okuma ile ilgili özyeterliklerini ölçmede kullanılabilecek bir ölçek geliştirmektir. Ölçek geliştirme çalışmamızda sırasıyla, ölçekte kullanılacak maddelerin oluşturulması, uzman görüşlerinin alınması, ölçeğin ön denemesinin yapılması, geçerlilik ve güvenirlik hesaplamasının yapılması, ölçeğe son şeklinin verilmesi aşamaları takip edilmiştir. Geliştirilen ölçeğin yapı geçerliliğini kanıtlamak ve ölçeğin faktör yapısının tespitine yönelik faktör analizine başvurulmuştur. Ölçeğin güvenirliğini kanıtlamak amacıyla da ölçeğin tamamı ve her bir faktörü için Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı ve madde toplam korelasyonları hesaplanmıştır. Harita okuma özyeterlik ölçeğinin yapı geçerliliğinin incelenmesinde faktör analizine başvurulmuştur. Faktör Değişkeninin Belirlenmesinde ise, açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanmıştır. Bu çalışma kapsamında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının harita okuma özyeterlik düzeylerini belirlemeye yönelik likert tipi bir ölçek geliştirilmiş ve ölçeğin geçerlilik ve güvenilirliğine ilişkin bulgulara yer verilmiştir. Elde edilen bulgular sosyal bilgiler öğretmen adaylarının harita okuma özyeterlik düzeylerini belirlemede ölçeğin uygun niteliklere sahip olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

özyeterlik, harita okuma, ölçek geliştirme

Kaynakça

• Acar, T. (2007). Öz-yeterlilik (self-efficacy) kavramı üzerine. 20.11.2016 tarihinde http://docplayer.biz.tr/2094979-Oz-yeterllk-self-effcacy-kavrami-uzerne-tulin-acar.html. adresinden alınmıştır.
• Altunçekiç, A., Yaman, S. & Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13, 93-102.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: a social-cognitive view. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1995). Self-efficacy in changing societies. New York: Cambridge University Press.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: the exercise of control. New York: Freeman.
• Bindak R. (2005). Tutum ölçeklerine madde seçmede kullanılan tekniklerin karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (10), 17-26.
• Bozdoğan, A. E. & Öztürk, Ç. (2008). Coğrafya ile ilişkili fen konularının öğretimine yönelik öz-yeterlilik inanç ölçeğinin geliştirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Dergisi, 2 (2), 66-81.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirtaş, H., Cömert, M. & Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 159, 96-111.
• Gök, B., Atalay Kabasakal, K. & Çetin, S. (2015). Araştırmanın yöntem bölümüne ilişkin öz yeterlik ölçeği geliştirilmesi. İlköğretim Online, 14 (2), 438-448.
• Gürlen, E. (2011). Probleme dayalı öğrenmenin öğrenme ürünlerine, problem çözme becerilerine, öz-yeterlik algı düzeyine etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 221-232.
• Güvenç, H. (2010). Ders çalışma özyeterlik algısı ölçeği’nin geliştirme çalışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (1), 59-69.
• Kaptan, F. & Korkmaz, H. (2002). Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitiminde Probleme Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Problem Çözme Becerilerine Ve Öz Yeterlik İnanç Düzeylerine Etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 291.
• Karadeniz, C. (2005). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının coğrafya alanına ilişkin öz yeterlik inancı ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 63-69.
• Kiraz, E. (2003). Uygulama öğretmeni yeterlilik ölçeği: ölçü aracı geliştirme örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (4), 387-398.
• Korkut Owen, F. & Bugay, A. (2014). İletişim becerileri ölçeği’nin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2), 51-64.
• Merç, A. (2011). Sosyal bilgiler ve okul öncesi öğretmenliğinde eğitim gören öğrencilerin mekan bilgisi ve harita okuma becerisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66 (4), 543-578.
• Pajares, F. (2002). Overview of social cognitive theory and of self-efficacy. 20.11.2016 tarihinde http://www.uky.edu/~eushe2/Pajares/eff.html adresinden alınmıştır.
• Schunk, D. H. (1985). Participation on goal setting: effects on self-efficacy and skills of learning disabled children. Journal of Special Education, 19, 307-317.
• Sönmez, Ö. F. & Aksoy, B. (2013). Cumhuriyetten günümüze ilköğretim programlarında harita becerileri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171, 269-288.
• Sönmez, Ö. F. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde harita becerileri. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Şahin, A. (2011). Öğretmen algılarına göre etkili öğretmen davranışları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 239-259.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tezbaşaran, A.A. (2008). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu (e-kitap), 20.11.2016 tarihinde https://www.academia.edu/1288035/Likert_Tipi_%C3%96l%C3%A7ek_Haz%C4%B1rl ama_K%C4%B1lavuzu adresinden alınmıştır.
• Ünlü, M., Üçışık, S. & Özey, R. (2002). Coğrafya eğitim ve öğretiminde haritaların önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, 5, 9-25.
• Yanık, M. & Çamlıyer, H. (2013). Ortaöğretimde beden eğitimi öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. International Journal of Human Sciences, 10 (2), 691-705.
• Yener, H. (2007). Personel performansına etki eden faktörlerin yapısal eşitlik modeli (YEM) ile incelenmesi ve bir uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Gerçek, C. & Soran, H. (2004). Öğretmen öz-yeterlik inancı. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 5 (58), 50-54.
• Zimmerman, B. J. & Kitsantas, A. (2005). Homework practices and akademic achievement: the mediating role of self-efficacy and perceived responsibilty beliefs. Contemporary Educational Psychology 30, 397-417.
• Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development, In A. Bandura, self- efficacy in changing societies. New York: Cambridge University Press.
• Zimmerman, B. J., Bonner, S., & Kovach, R. (1996). Developing self-regulated learners: beyond achievement to self-efficacy. Washington, DC: American Psychological Association.