FAŞİZMİN MEDYA ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: İMAJ OLUŞTURMA ÇALIŞMALARI KAPSAMINDA MUSSOLİNİ DÖNEMİ MEDYA YAPILANMASI ÖRNEĞİNDE BİR İNCELEME

Yıl 2022, , 254 - 278, 30.11.2022

Nurullah Zafer Kartal

https://doi.org/10.47107/inifedergi.1148893

Öz

Geçmişten günümüze kadar ideal yönetim biçiminin ne olduğu sorusuna birçok düşünür cevap aramıştır. Anılan düşünürler yaşadıkları döneme ve tecrübelerine dayalı olarak birtakım argümanlar üretmiş ve çeşitli ideolojiler meydana gelmiştir. Söz konusu ideolojilerden biri de Birinci Dünya Savaşının sonunda İtalya’da kendisini gösteren Faşizmdir. Bahsi geçen savaş neticesinde, İtalya’nın istediklerini elde edememesi, insanların ekonomik durumdan rahatsız olması, toplumun bir kaos içinde bulunması gibi faktörlerden dolayı, bir düşünce demeti olarak Faşizm Benito Mussolini önderliğinde iktidara gelmiş ve imaj yaratma süreçlerinde medyaya büyük önem vermiştir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı Faşizm ideolojisinde medyanın ne durumda olduğunu ve imaj oluşturmada ne tür işlevlerde kullanıldığını Faşist İtalya ve Mussolini dönemi örneğinde açıklamaktır. Olayların derinlemesine analizi için örnek durum çalışması yöntemi kullanılmıştır.
Dönem içerisinde şu bulgulara ulaşılmıştır: İnsanların gündelik olarak yoğun şekilde bulundukları yerler afişlerle donatılmıştır. Afişlerde sözlerin gücünden, görsellerden ve sloganlardan faydalanılmıştır. Basınla ilgili basın yasası çıkarılmıştır. Düzeni ve Mussolini’yi eleştiren gazeteler kapatılmış ve eleştiri yerine övgüler gazetelerde yer bulmuştur. Sinemanın da ilgili periyotta önemini fark eden yönetim LUCE ismiyle bir organizasyon kurmuştur. Bu oluşum çekilecek olan filmlerin konusu belirlemiş ve bu çekimlere destek vermiştir. Faşizm bazı Hollywood filmlerini ideolojisine uymadığından ötürü yasaklamıştır. Hollywood’la rekabet edebilmek adına ona benzer Cinecitta yapılanmasını kurmuştur. Anılan yapılanma da, çekilmesi öngörülen filmlerin konuları belirlemiş ve içinde yaşanılan dönem yüceltilmiştir. Diğer taraftan, bu dönemde yalnızca afişler, basın ve sinema gibi araçlardan değil, radyodan da yararlanılmıştır. Ucuz radyo alıcıları üretilmiş, her evin bir radyosu olması istenmiştir. Mussolini radyoyla halka düşüncelerini aktarmıştır. Hindistan’dan Amerika Birleşik Devletleri’ne kadar olan bir lokasyon içinde radyo propaganda ve imaj yaratma amaçlı kullanılmıştır. Özlüce, Faşist İtalya kendi fikirlerini topluma yaymak ve imaj inşa etmek adına medya mecralarını kullanmıştır. Böylece, insanlar yoğunca söz konusu araçlarla ileti bombardımanına tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mussolini, Faşizm, medya, imaj, imaj yönetimi, ikna.

Destekleyen Kurum

Çalışmanın gerçekleştirilmesi aşamasında herhangi bir kurumdan destek alınmamıştır.

Kaynakça

• Akarcalı, S. (2003). 2. Dünya Savaşında İletişim ve Propaganda. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Akşin, S. (2018). Kısa 20. Yüzyıl Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• APA (2015). APA Dictionary of Psychology. Gary R. VandenBos (Ed.), Washington: American Psychological Association.
• Arklan, Ü. ve Kartal, N. Z. (2017). Media Relations in Public Relations: A Perspective of Turkey. Ümit Arklan (Ed.) Practice Fields in Public Relations: The Panaroma of Turkey. (s. 247-266). Frankfurt: Peter Lang.
• Arklan, Ü. ve Kartal, N. Z. (2018). Halkla İlişkilerde Medya İlişkileri: SpaceX Şirketi, Falcon Heavy Örneğinde Bir İnceleme. Tahsin Tapur, Selahattin Avşaroğlu, Emel Arslan ve Mustafa Kılınç (Ed.), Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları. (s. 248-257). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Armaoğlu, F. (2014). 20. Yüzyıl Siyasî Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Baines, P., Egan, J. ve Jefkins, F. (2004). Public Relations Contemporary Issues and Techniques. Burlington: Elsevier Butteworth.
• Bakan, Ö. (2005). Kurumsal İmaj. Konya: Tablet Kitabevi.
• Baradat, L. P. (2012). Siyasal İdeolojiler Kökenleri ve Etkileri. (Çev. A. Aydın). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Baran, S. J. (2014). Introduction to Mass Communication. New York: McGraw Hill.
• Barlett, L. ve Vavrus, F. (2021). Nitel Araştırmalarda Örnek Olay Yöntemi. (Çev. Ed.: Gülşah Taşçı ve A. Faruk Levent). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bat, M. (2014). Benzer ve Farklı Yönleriyle Kurumsal İmaj ve Halkla İlişkiler. Ayşen Temel Eğinli (Ed.), Halkla İlişkiler Ne Değildir? (s. 373-400). Ankara: Say Yayınları.
• Berg, B. L. ve Lune, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (Çev. Ed.: H. Aydın), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Birr, T. (1999). Public and Media Relations for The Fire Service. Oklahoma: PennWell.
• Bordiga (1991). Faşizm, 3. Enternasyonel’de Faşizm Üzerine Tartışmalar Belgeler –I- (s. 32-50), (Çev. İ. Yarkın). İstanbul: Dönüşüm Yayınları.
• Bornigia, L. (2003). Fascism, Italian (1922-1943), Nicholas J. Cull, David Culbert and David Welch (Ed.), Propaganda and Mass Persuasion. (s. 125-127). California: ABC-Clio.
• Budak, G. ve Budak, G. (2014). İmaj Mühendisliği Vizyonundan Halkla İlişkiler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık.
• Bulduklu, Y. (2015). Kurumsal Vatandaşlığın Kurum İmajı Üzerindeki Etkisi. Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 17(1), 1-20.
• Caldwell, C. (2017). How did Mussolini Use the Arts and the Media as a way of Controlling the Italian People?, http://www.markedbyteachers.com/as-and-a-level/history/how-did-mussolini-use-the-arts-and-the-media-as-a-way-of-controlling-the-italian-people.html Erişim Tarihi: 06.12.2017.
• Campbell, R. Martin, C. R. ve Fabos, B. (2012). Media & Culture. Boston: Bedford/St. Martin’s.
• Coombs, W. T. ve Holladay, S. J. (2014). It’s not Just PR Public Relations in Society. Chichester: Blackwell Publishing Ltd.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. (Çev. Ed. M. Bütün ve S. Beşir Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çağla, C. (2010). Siyaset Bilimi. İstanbul: Omnia.
• Çakı, C. (2018). Nazi Almanyası Etkisindeki İtalyan Sosyal Cumhuriyeti’nin Propaganda Posterleri Üzerine İnceleme. Selçuk İletişim, 11(2), 252-272. Çelikçi, A. S. ve Kakışım, C. (2013). İtalyan Faşizmi ve Tarihsel Gelişimi. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 83-99.
• D’Amato, D. S. (2016). Mussolini and the Press, https://www.libertarianism.org/columns/mussolini-press, Erişim Tarihi: 06.12.2017.
• Dağ, H. ve Budak, E. (2022). Teknolojik Gelişmelerin Habercilik Pratikleri Üzerine Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(1), 359-402.
• Davis, A. (2006). Halkla İlişkilerin ABC’si. (Çev. Ü. Şendilek). İstanbul: MediaCat Kitapları.
• Desiere, S. E. ve Sha, B. L. (2007). Exploring the Development of An Organizational Approach to Media Relationships. Public Relations Review, 33(1), 96-98.
• Dündar, G. (2019). Mussolini İtalya’sında Spor Konulu Propaganda Posterleri Üzerine Bir Çalışma. TRT Akademi, 4(8), 308-325.
• Edwards, L. (2009). Public Relations Origins: Definitions and History. Ralph Tench ve Liz Yeomans (Ed.), Exploring Public Relations. (s. 3-18). Harlow: Prentice Hall.
• Fidan, A. (2013). Kişisel ve Kurmsal Açıdan İmaj Oluşturma, İmaj Yaratma ve İmaj Yenileme Süreçlerine İlişkin Tespitler ve Bireysel/Kurumsal İmaj Oluşturma ve İmaj Koruma Modeli Önerisi. Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi, 6(3), 63-73.
• Finaldi, G. (2008). Mussolini and Italian Fascism. New York: Routledge.
• Foot, J. ve Hibbert, C. (2020). Benito Mussolini, https://www.britannica.com/biography/Benito-Mussolini Erişim Tarihi: 01.06.2020.
• Fortunato, J. A. (2000). Public Relations Strategies for Creating Mass Media Content: A Case Study of the National Basketball Association. Public Relations Review, 26(4), 481-497.
• Freimuth (1991). Faşizm, 3. Enternasyonel’de Faşizm Üzerine Tartışmalar Belgeler –I. (s. 50-62). (Çev. İ. Yarkın). İstanbul: Dönüşüm Yayınları.
• Göze, A. (2009). Siyasal Düşünceler ve Yönetimler. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Griffin, R. (2014). Faşizmin Doğası. (Çev. A. Selman). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Güngör, A. C. (2019). Geçmişten Günümüze Türkiye’de Devlet-Sinema İlişkisine Bakış. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 9(3), 344-357.
• Heath, R. L. (2013). Antecedents of Modern Public Relations. Robert L. Heath (Ed.), Encyclopedia of Public Relations. (s. 29-33). California: Sage Publications.
• Heywood, A. (2007). Siyaset. (Çev. Bekir Berat Özipek). Ankara: Adres Yayınları.
• Heywood, A. (2011). Siyasî İdeolojiler. (Çev: H. İnaç), Ankara: Adres Yayınları.
• Hobsbawm, E. (2017). Kısa 20. Yüzyıl 1914-1991 Aşırılıkların Çağı. (Çev: Y. Alogan). İstanbul: Everest Yayınları.
• Iordachi, C. (2015). Karşılaştırmalı Faşizm Çalışmaları: Giriş. Constantin Iordachi (Der.), Karşılaştırmalı Faşizm Çalışmaları. (s. 17-91). (Çev. İ. Ilgar). İstanbul: İletişim Yayınları.
• İspir, İ. (2018). Sinemada Faşizm İdeolojisinin Eleştirel Sunumu: “Çöl Aslanı Ömer Muhtar” Filmi ve Göstergebilimsel Analizi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 69-88.
• Jeanneney, J. N. (2006). Başlangıçtan Günümüze Medya Tarihi. (Çev. E. Atuk). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Karaca, M. (2018). İtalyan Propagandasında Kült Lider Olgusu: “IL DUCE” Benito Mussolini. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1203-1220.
• Lang, S. (2018). Avrupa Tarihi. (Çev. M. Ç. Büyükakça). Ankara: Nobel Yaşam.
• Leith, J. A. (2003). Posters. Nicholas J. Cull, David Culbert ve David Welch (Ed.), Propaganda and Mass Persuasion. (s. 313-315). California: ABC-Clio.
• Macciocchi, M. A. (2000). Faşizmin Analizi. (Çev. C. Süreya). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Mann, M. (2015). Faşistler. Constantin Iordachi (Der.), Karşılaştırmalı Faşizm Çalışmaları. (s. 301-347). (Çev: İ. Ilgar). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mann, M. (2015). Faşistler. (Çev. U. Bayraktar). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Matsumoto, D. (2009). The Cambridge Dictionary of Psychology. Cambridge: Cambridge University Press.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma. (Çev. Ed. S. Turan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık.
• Michel, H. (1990). Faşizmler. (Çev. Füsun Üstel). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Okyayuz, M. (2017). Faşizm. Gökhan Atılgan ve E. Atilla Aytekin (Ed.), Siyaset Bilimi Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler. (s. 409-422). İstanbul: Yordam Kitap.
• Paxton, R. O. (2015). Faşizmin Beş Aşaması. Constantin Iordachi (Der.), Karşılaştırmalı Faşizm Çalışmaları. (s. 267-300). (Çev. İ. Ilgar). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Payne, S. G. (2015). Faşizm Taslak Bir Tanım. Constantin Iordachi (Der.), Karşılaştırmalı Faşizm Çalışmaları. (s. 161-186). (Çev. İ. Ilgar). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Peltekoğlu, F. B. (2009). Halkla İlişkiler Nedir? İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Rençber, H. (2019). Siyasal İletişimde Teknolojinin Dijital Dönüşümü. Başak Solmaz (Ed.), Siyasal İletişimin Dijital Dönüşümü. (s. 71-106). Konya: Literatürk.
• Sander, O. (2007). Siyasi Tarih. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Sivas, Â. (2010). İtalyan Sinemasına Bakış. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Sriramesh, K. ve Verčič, D. (2009a). A Theoretical Framework for Global Public Relations Research and Practice. Krishnamurthy Sriramesh ve Dejan Verčič (Ed.), The Global Public Relations Handbook, (s. 3-24). New York: Routledge.
• Sriramesh, K. ve Verčič, D. (2009b). The Mass Media and Public Relations. Krishnamurthy Sriramesh ve Dejan Verčič (Ed.), The Global Public Relations Handbook. (s. 68-84). New York: Routledge.
• Sternhell, Z. (2015). Faşizm. Constantin Iordachi (Der.), Karşılaştırmalı Faşizm Çalışmaları. (s. 95-104). (Çev. İ. Ilgar). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sternhell, Z., Sznajder, M. ve Asheri, M. (2012). Faşist İdeolojinin Doğuşu. (Çev. Şule Çiltaş). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tanyeri, E. (2015). Destinasyon Tanıtımında Halkla İlişkiler Turistik Tüketici Perspektifinden Diyalog Eksenli Bir Bakış. Konya: Literatürk.
• Tasvir Neşriyatı (1943). Mussolini Kimdir? Faşizm Nedir? İstanbul: Tasvir Neşriyatı.
• Taşdelen, H. M. (1997). Siyaset Sosyolojisi. İstanbul: Kocav Yayınları.
• Taylor, M. (2001). International Public Relations: Opportunities and Challenges for The 21st Century. Robert L. Heath (Ed.), Handbook of Public Relations. (s. 629-638). California: Sage Publications.
• Therborn, G. (2008). İktidarın İdeolojisi İdeolojinin İktidarı. (Çev. İ. Cüre). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Togliatti, P. (1978). Faşizm Üzerine Dersler. (Çev. H. Aykol). Ankara: Ser Yayınevi.
• Topal, B. ve Şahin, H. (2017). İşgörenlerin Kurumsal İmaj Algılarını Etkileyen Faktörlerin Araştırılması. Balkan Journal of Social Sciences, Icomep 2017/Özel Sayı, 164-181.
• Turk, J. V. (1986). Public Relations’ Influence on the News. Newspaper Research Journal, 7(4), 15-27.
• Turow, J. (2011). Media Today An Introduction to Mass Communication. New York: Routledge.
• Uzunöz, C. K. (2013). Tarihsel Süreç İçindeki Melodramın Dünya Sineması Üzerindeki Etkisi ve Türk-İtalyan Sinema Anlayışında Yeri. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Web_1 (2016). Propaganda of Fascist Italy, http://www.wikizero.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvUHJvcGFnYW5kYV9vZl9GYXNjaXN0X0l0YWx5 Erişim Tarihi: 06.12.2017.
• Wilcox, D. L., Cameron, G. T. ve Reber, B. H. (2015). Public Relations Strategies and Tactics. Harlow: Pearson Education.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar.
• Zerfass, A., Verčič, D. ve Wiesenberg, M. (2016). The Dawn of A New Golden Age for Media Relations? How PR Professionals Interact with the Mass Media and Use New Collaboration Practices. Public Relations Review, 42(4), 499-508.