MEDYA-SİYASET İLİŞKİSİNDE ETİK ÇERÇEVE

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 228 - 249, 12.12.2019

Nida Sümeyya Çetin

Öz

Medyanın
siyasi içerikli gündemde yönlendirici olarak üstlendiği rol ya da medya
aracılığıyla toplumsal hareketlerin siyasi arenaya taşınması ve tartışmaya
açılması, medyanın siyasete yönelik yönlendirici rolünü bir kez daha tartışmaya
açmıştır. Ancak bu noktada yoğun gündem içerisinde önemi ikinci plana
düşürülmek istenen “etik” konusu, medyanın etik anlamda nasıl bir konumda
olduğunu ve normalde medyanın etik anlayışının ne olması gerektiğini sürekli
tartışmaya açmaktadır. Etik açından sorunlu bir gündemin ülke siyaseti üzerine kurulmuş
olması ise tartışmayı bir adım ötesine taşımış ve medyanın siyasi işlevinin
sınırları konusunda var olan durumun kabullenme ve normalleştirme sürecinin
hızla işletilmek istendiğini gözler önüne sermiştir.

Medyanın
etik ve siyasi işlev misyonuna atıfta bulunmak adına yürütülen bu çalışmada;
yazılı basının etik ve siyasi işlev anlamında olaylara ve durumlara karşı
ortaya koyduğu refleksi, haber söylemleri vasıtasıyla nasıl oluşturduğunu
ortaya koymak amaçlanmaktadır. Zira sosyal medyanın gündelik hayatı tartışmalı
bir şekilde doğrudan etkilemesinin yanısıra eskisi kadar olmasa da gazetelerin
de manşetleri ile yumuşak bir güç sergilediği gözlemlenmektedir. Çalışmada
ayrıca etik ve siyaset kavramlarının içeriği üzerinden medyada ve siyasette
ortak sorunlu alanların açıklanmasına önem verilmiştir. Çalışma çerçevesinde; Gezi
Parkı eylemleri üzerinden ana akım ve eleştirel medyayı temsil eden iki
gazetenin haber söylemleri gerek etik açıdan gerekse de içerik bakımından, eleştirel
söylem analizi metodu ile incelenmiştir. İncelemede; gazetelerin iktidar
bağlamında söylemlerinin siyasi ortamlara doğrudan müdahale içerdiği, haber
içerisinde taraf belirten siyasi söylemlerin sıklıkla yer aldığı ve etik
anlamda negatif içerik barındıran söylemlere, yer yer başvurulduğu
gözlemlenmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Etik, Siyaset, Medya

Kaynakça

• Banar, S. (2013). “Medya’da Temel Ayrımlar ve Etiğe İlişkin Değerler”, Medya ve Etik. A. Oğuz Ünlüer vd. (ed.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. s. 2-20.
• Belsey, A., Chadwick, R. (2011). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Burkhardt, S. (2009). Praktischer Journalismus. München: Oldenbourg Wissenschaft Verlag.
• Cohen-Almagor, R. (2001). Speech, media and ethics: The limits of free expression. Springer.
• Curran, J. (2014). Medya ve Demokrasi: Yeniden Değer Biçme. Der. Süleyman İrvan (Ed.) Medya Kültür Siyaset içinde. Ankara: Ark Yayınları.
• Çebi, M.S. (2002). Günümüzde Siyasetin Medyada İnşası ve Sunumu Üzerine Bazı Dikkatler. Gazi İletişim Dergisi, 2002, Yaz,/14. ss.1-35.
• Damlapınar, Z. (2008). Medya ve Siyasette Güvenilirlik. Zülfükar Damlapınar (Ed.). Medya ve Siyaset içinde. Konya: Eğitim Kitapevi Yayınları. ss.147-207.
• Duran, R. (2005). Dünyada ve Türkiye'de Medya Etiği. Sevda Alankuş (ed.). Medya, Etik ve Hukuk içinde. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları. ss.109-129.
• Dursun, Ç. (2005). Haber ve Habercilik/ Gazetecilik Üzerine Düşünmek. Sevda Alankuş (ed.). Gazetecilik ve Habercilik içinde. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları. ss.63-83.
• Encabo, M. (2014). Gazetecilik Etiği ve Demokrasi. Medya. Süleyman İrvan (ed.). Medya, Kültür, Siyaset içinde. Ankara: Pharmakon Kitapevi. ss.347-361.
• Evers, H. (2010). Medya Etiği. Bülent Çaplı (Ed.). Televizyon Haberciliğinde Etik içinde. Ankara Üniversitesi, İLEF Yayınları. ss. 45-59.
• Eyüpoğlu, E. (1999). İletişim, Siyaset, İktidar, Medya. Korkmaz Alemdar (Ed.). Medya Gücü ve Demokratik Kurumlar içinde. İstanbul: Afa Yayıncılık. ss.43-55.
• Göker, G., Doğan, A., Demir, M. (2009). Basın ve Siyaset İlişkisi Kıskacında Haberde Tarafsızlık İlkesi. Mustafa Yağbasan (ed.). Fırat Üniversitesi, I. Medya ve Etik Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde. 07-08 Ekim 2009. Elazığ. ss.233-249.
• Güllüpunar H. (2011). Siyasal Sosyalizasyon Sürecinde Medya Faktörü ve Siyasallaşan Medyanın Ergenekon Davasında Oluşturduğu Algı Farklılıkları, Gümüşhane Kamuoyu Önderleri Araştırmaları. Mustafa Yağbasan (ed.). Fırat Üniversitesi, II. Medya ve Etik Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde. 13-15 Ekim 2011. Elazığ. ss.195-205
• İnal, A. (2010). Tarihsel Gelişimi İçinden Gazetecilik Etiğini Yeniden Düşünmek. Bülent Çaplı (ed.). Televizyon Haberciliğinde Etik içinde. Ankara Üniversitesi, İLEF Yayınları. ss. 27-44.
• İrge, N. F. (2011). Medya ve Siyasal Toplumsallaşma-Demokrasi İlişkisi. Fırat Üniversitesi, II. Medya ve Etik Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde. 13-15 Ekim 2011, Elazığ. ss. 213-228.
• İrvan, S. (2005). Medya ve Etik. Sevda Alankuş (ed.). Medya, Etik ve Hukuk içinde. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları. ss:61-108,
• Lambeth, E. B.(1986). Committed journalism: An ethic for the profession, Indiana University Press.
• Pattyn, B. (2000). Media Ethics, Opening Social Dialogue. European Ethics Network. (Core Materials for the Development of Courses in Professional Ethics). Belgium: Peeters, Leuven.
• Pötzsch, H. (1995). Die Deutsche Demokratie, Opladen: Leske+Budrich Verlag.
• Röben, B. (2013). Medien ethik und die "Anderen". Multi perspektivitaet als Nee Schlüssel kompetenz. Wiesbaden: Springer Fachmedien.
• Schäfer, W., Mönter, C. (2013). Politische Ethik, Philosophie, Theorie, Regeln. Wiesbaden: Springer Fachmedien.
• Schicha, C. (2003). Medienethik und Medienqualität, Zeitschrift für Kommunikationsökologie. 2.Auflage. ss. 44-53.
• Schicha, C. (2010). Philosophische Ethik. Christian Schicha (Ed.). Handbuch Medienethik içinde. Wiesbaden: Verlag für Sozialwissenschaften. ss.21-41.
• Yüksel, C. (2010). Siyasette Etik. İstanbul: Bütek (Boğaziçi Üniversitesi Yayınları).
• Atatunç, C. (2006). Ahlak ve Etik Değerlerin Çağdaş Basına Yansımaları. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim Bilimleri ABD.
• Donges, P., Branahl, U. (2011). Warum Medien wichtig sind: Funktionen in der Demokratie. http://www.bpb.de/izpb/7492/warum-medien-wichtig-sind-funktionen-in-der-demokratie?p=all Yayın Tarihi: 08.06.2011, Erişim Tarihi: 26.06.2015
• Ganguin, S. (2004). Medienkritik-Kernkompetenz, unserer Mediengesellschaft, Ludwigsburger Beiträge zur Medienpädagogik, Ausgabe/6, 2004, (Online Seite), http://www.ph-ludwigsburg.de/fileadmin/subsites/1b-mpxx-t-01/user_files/Online-Magazin/Ausgabe6/Ganguin6.pdf, Erişim Tarihi:26/06/2015