Öz
İlk çağlardan günümüze kadar masallar bazı temel işlevler üstlenmiştir. Masalların temel öğelerinden biri yaşanan durumlardan yola çıkarak kahramanlar ve olaylar aracılığıyla kültürün aktarılmasıdır. Bu aşamada, toplumun beklentileri doğrultusunda masalın öngördüğü mesajlar kişiye iletilmektedir. Çocukların masallardaki ilişkileri sorgulayacak yaşta olmamaları, dinleyici olarak kalmalarına ve böylece arzu edilen sosyo-kültürel toplumun oluşmasına zemin hazırlanmaktadır. Toplumların organize olmasının ve bir arada bulunmasının en önemli unsuru, kuşkusuz toplumda var olan ideolojiyle gerçekleşmektedir. Çalışmada, masalların ideolojiyi yeniden ürettiği iddiasından hareketle devletin/toplumun ideolojik aygıtı olarak nasıl ele alındığı araştırılmaya çalışılacaktır. Çocuklarla kurulan iletişimde, onların toplumla uyumlu birer birey olmaları hedeflenmektedir. Böylece hem kurulu düzen bozulmayacak hem de çocuk kendisinden beklenen davranışları sergileyecektir. Bu yüzden gerek aileler gerekse de eğitim kurumları toplumda var olan iletişim ve ilişki biçimlerinin yeniden üretmektedir. Söz konusu devletin bu ideolojik aygıtları geleceklerini de böylece garanti altına almaktadır. Düşünceye egemen olan kişiler bunu farklı araçlarla yapmaktadır. Bunların başında dini kurumlar, eğitim kurumları, kitle iletişim araçları ve edebi eserler yer almaktadır. Bu ilişkinin gelişmesini sağlayan metinlerden biri de masallardır. Özellikle masalların içine yerleştirilen ideolojik unsurlar var olan egemen düşüncenin yeniden üretimine büyük katkılar sağlamaktadır. Çalışma kapsamında incelenen masallar Louis Althusser’in devletin ideolojik aygıtları kuramı bağlamında incelenmiştir. Betimsel araştırma yöntemine başvurulan çalışmada; örneklem olarak seçilen “Kırmızı Başlıklı Kız” ve “Pinokyo” masalı, birer ideolojik aygıt olmaları varsayımından hareketle incelenmiştir. Her iki masalda var olan kalıp betimlemelerin, toplumda baskın olan ideolojik yapıyı destekler biçimde kurgulandığı ve Althusser’in belirttiği baskı ve güç aygıtlarının masallarda yoğun şekilde yer aldığı tespit edilmiştir
Anahtar Kelimeler
Destekleyen Kurum
-
Proje Numarası
-
Teşekkür
-
Kaynakça
- Althusser, L. (1987). John Lewis’e Cevap, Çev. Müntekin Ökmen, Ankara: V Yayınları
- Althusser, L, (2002). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çev. Yusuf Alp ve Mahmut Ozışık, İstanbul: İletişim yayınları
- Althusser, L. (1999). Materyalist Bir Tiyatro Üzerine Notlar. Çev. Taciser Belge, Mimesis(6).
- Althusser, L. (1989). Lenin ve Felsefe. (Çev. B. Aksoy, E. Tulpar, M. Belge). İstanbul: İletişim Yayınları
- Althusser, L.(1998). Gelecek Uzun Sürer, Can Yayınları, İstanbul
- Arıcı A. F. (2016), Estetik Değer Oluşturmada Masalların Rolü: Türk Masalları Örneği, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt-Sayı: 18-2, ss., 1017-1035
- Arıcı, A. F. (2012). Masalın Sesi. Ankara: Pegem Akademi.
- Benli, T (2006) Çocuk Edebiyatı Kaynaklarından Masal İçin Bir Model Denemesi ve Örneklem Olarak Bir Keloğlan Masalı. II. Uluslararası Çocuk Ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, 27. Bildiri kitası, elektronik kitap, 179-188
- Black, C. E. (1989), Çağdaşlaşmanın İtici Güçleri, Çev: M. Fatih Gümüş, Ankara: Verso Yayınları.
- Çetin, H. (2001). Devlet, ideoloji ve eğitim. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 201-211.
- Çıblak, N. (2014). Teknoloji Çağında Kültürel Miras Olan Masalların Korunması. Türklük Bilimi Araştırmaları, (23), 39-50.
- Çiçek T. (2018). Postmodern Bir Anlatı Olan Bin Hüzünlü Haz’da Masal Unsurları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (41), 117-132.
- Çoban, B., (2003). Söylem ve ideoloji. Söylem, İdeoloji ve Eylem: İktidar ve muhalefet arasındaki mücadeleyi Çözümleme Denemesi. Ankara: su yayınları
- Çoban: (2011). Hegemonya Aracı ve İdeolojik Aygıt Olarak Medya. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
- Çobanoğlu, Özkul (2000). Aşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Dağtaş, B. (1999). İngiliz Kültürel Çalışmalarında İdeoloji. Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16, 335-357.
- Dilidüzgün: (2003). Çağdaş Çocuk Yazını. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Dökmen Ü. (1994). İletişim Çatışmaları ve Empati, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Ergil, D. (1983). İdeoloji ve Milliyetçilik. Ankara: Turhan Kitabevi Yayını.
- Hall S, Lumley, B. ve McLennan, G. (1985). Siyaset ve ideoloji: Gramsci. Çev.: Sadun Emraalp Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
- Kazancı, M. (2002). Althusser, ideoloji ve iletişimin dayanılmaz ağırlığı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57(01). ss55-87.
- Laclau, E. (1998). İdeoloji ve Politika. (Çev. H. Sarıca). İstanbul: Belge Yayınları.
- Lazar, J. (2009). İletişim Bilimi, Çev.: Cengiz Anık, 2. Basım, Ankara: Vadi Yayınları.
- Lefevbre, H. (1964). Sociologie De Marx. Paris: Puf Collection Sup.
- Levi, A. W. (2002). Modern Felsefe, Felsefe Tarihine Giriş, (Çev: Ahmet Cevizci), İstanbul: Paradigma Yayınları
- Oskay, Ü. (1993),Kitle İletişiminin Kültürel İşlevleri, Der Yayınları, İstanbul
- Öğüt H. (2015), uyuyan güzel ya da uyutulan kadınlar üzerine, “skolastik fantazya” Derleyen, Hüseyin Köse, ss112-132 Ankara: Ayrıntı Yayınları,
- Öztekin. A. ve Öztekin, H. (2020). İktidarın Meşruiyeti Ve Rıza Üretimi: Masallardan ve Mitlerden Kitle İletişimine Toplumsal Bilincin İnşası. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, ss 2911 - 2940
- Parekh, B. (1982). Marx's Theory Of İdeology. London: Baltimore
- Platon (1982), Diyaloglar, Çev.: T. Aktürel, M. C. Anday, A. Cemgil, T.Ünlü, S. Eyüboğlu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Poulantzas, N. (1992), Siyasal İktidar ve Toplumsal Sınıflar, Çev: Şen Süer, L. Fevzi Topaçoğlu, İstanbul: Belge Yayınları.
- Sezer M. Ö., (2012) Masallar ve Toplumsal Cinsiyet, 3. Basım, İstanbul: Evrensel Basım Yayın
Öz
From ancient times until today, tales have undertaken some basic functions. One of the basic elements of tales is the transfer of culture through heroes and events based on the situations experienced. At this stage, the messages predicted by the tale in line with the expectations of the society are conveyed to the person. The fact that children are not old enough to question the relationships in tales causes to be preferred as listeners and thus the desired socio / cultural society is aimed to occur.
Undoubtedly, the most important element of the organization and coexistence of societies takes place with the existing ideology. In the study, since tales reproduce ideology, tales are seen as the ideological apparatus of the state / society. Tales, which are the carriers of ideologies, have been studied in the context of Louis Althusser's theory of the ideological state apparatuses.
In this study, descriptive research method was used. Little Red Riding Hood and Pinocchio selected as samples tales in the study were analyzed based on the assumption that they were ideological apparatuses. In the study, it has been determined that the ideologies for the creation of the human form predicted by society in tales for children are reproduced.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
-
Kaynakça
- Althusser, L. (1987). John Lewis’e Cevap, Çev. Müntekin Ökmen, Ankara: V Yayınları
- Althusser, L, (2002). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çev. Yusuf Alp ve Mahmut Ozışık, İstanbul: İletişim yayınları
- Althusser, L. (1999). Materyalist Bir Tiyatro Üzerine Notlar. Çev. Taciser Belge, Mimesis(6).
- Althusser, L. (1989). Lenin ve Felsefe. (Çev. B. Aksoy, E. Tulpar, M. Belge). İstanbul: İletişim Yayınları
- Althusser, L.(1998). Gelecek Uzun Sürer, Can Yayınları, İstanbul
- Arıcı A. F. (2016), Estetik Değer Oluşturmada Masalların Rolü: Türk Masalları Örneği, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt-Sayı: 18-2, ss., 1017-1035
- Arıcı, A. F. (2012). Masalın Sesi. Ankara: Pegem Akademi.
- Benli, T (2006) Çocuk Edebiyatı Kaynaklarından Masal İçin Bir Model Denemesi ve Örneklem Olarak Bir Keloğlan Masalı. II. Uluslararası Çocuk Ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, 27. Bildiri kitası, elektronik kitap, 179-188
- Black, C. E. (1989), Çağdaşlaşmanın İtici Güçleri, Çev: M. Fatih Gümüş, Ankara: Verso Yayınları.
- Çetin, H. (2001). Devlet, ideoloji ve eğitim. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 201-211.
- Çıblak, N. (2014). Teknoloji Çağında Kültürel Miras Olan Masalların Korunması. Türklük Bilimi Araştırmaları, (23), 39-50.
- Çiçek T. (2018). Postmodern Bir Anlatı Olan Bin Hüzünlü Haz’da Masal Unsurları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (41), 117-132.
- Çoban, B., (2003). Söylem ve ideoloji. Söylem, İdeoloji ve Eylem: İktidar ve muhalefet arasındaki mücadeleyi Çözümleme Denemesi. Ankara: su yayınları
- Çoban: (2011). Hegemonya Aracı ve İdeolojik Aygıt Olarak Medya. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
- Çobanoğlu, Özkul (2000). Aşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Dağtaş, B. (1999). İngiliz Kültürel Çalışmalarında İdeoloji. Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16, 335-357.
- Dilidüzgün: (2003). Çağdaş Çocuk Yazını. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Dökmen Ü. (1994). İletişim Çatışmaları ve Empati, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Ergil, D. (1983). İdeoloji ve Milliyetçilik. Ankara: Turhan Kitabevi Yayını.
- Hall S, Lumley, B. ve McLennan, G. (1985). Siyaset ve ideoloji: Gramsci. Çev.: Sadun Emraalp Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
- Kazancı, M. (2002). Althusser, ideoloji ve iletişimin dayanılmaz ağırlığı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57(01). ss55-87.
- Laclau, E. (1998). İdeoloji ve Politika. (Çev. H. Sarıca). İstanbul: Belge Yayınları.
- Lazar, J. (2009). İletişim Bilimi, Çev.: Cengiz Anık, 2. Basım, Ankara: Vadi Yayınları.
- Lefevbre, H. (1964). Sociologie De Marx. Paris: Puf Collection Sup.
- Levi, A. W. (2002). Modern Felsefe, Felsefe Tarihine Giriş, (Çev: Ahmet Cevizci), İstanbul: Paradigma Yayınları
- Oskay, Ü. (1993),Kitle İletişiminin Kültürel İşlevleri, Der Yayınları, İstanbul
- Öğüt H. (2015), uyuyan güzel ya da uyutulan kadınlar üzerine, “skolastik fantazya” Derleyen, Hüseyin Köse, ss112-132 Ankara: Ayrıntı Yayınları,
- Öztekin. A. ve Öztekin, H. (2020). İktidarın Meşruiyeti Ve Rıza Üretimi: Masallardan ve Mitlerden Kitle İletişimine Toplumsal Bilincin İnşası. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, ss 2911 - 2940
- Parekh, B. (1982). Marx's Theory Of İdeology. London: Baltimore
- Platon (1982), Diyaloglar, Çev.: T. Aktürel, M. C. Anday, A. Cemgil, T.Ünlü, S. Eyüboğlu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Poulantzas, N. (1992), Siyasal İktidar ve Toplumsal Sınıflar, Çev: Şen Süer, L. Fevzi Topaçoğlu, İstanbul: Belge Yayınları.
- Sezer M. Ö., (2012) Masallar ve Toplumsal Cinsiyet, 3. Basım, İstanbul: Evrensel Basım Yayın
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İletişim ve Medya Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | - |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 6 Sayı: 1 |
