Öz
1940'ların ilk yarısında, dönemin akademisyenleri ve entelektüelleri arasındaki önemli tartışmalardan birini hümanizma kavramı oluşturmaktadır. Ulus gibi dönemin önemli bir gazetesinde ve yine dönemin ses getiren dergilerinden biri olan Yücel'de hümanizma konusuna dair yazıların yayınlanmış olması bunun göstergesidir. Türk siyasal hayatında ve Türk düşünce dünyasında belirleyici etkileri olan Behice Boran'ın Adımlar dergisi de bu tartışmanın dışında kalmamış ve derginin ikinci sayısından itibaren "Adımlar'ın Hümanizma Anketi" başlığı ile dönemin akademisyen ve entelektüellerinden görüşler almıştır. İki makaleden oluşan çalışmanın bu ilk kısmında, hümanizma anketinde yer alan görüşler ve hümanizma kavrayışları irdelenmiştir. Derginin 2., 3., 4. ve 5. sayılarında bulunan anket yanıtları bu makalenin sınırlılığını oluşturmaktadır. Hümanizma tartışmasının sonlandırıldığı 8. sayı ise ikinci makalede incelenmiştir. Çalışmada betimleyici yöntem kullanılmış, dergide yer alan görüşler farklı metinlere de uğrayarak çözümlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın amacı, hümanizma anketi çerçevesinde dönemin hümanizma tartışmalarının ana hatlarının betimlenmesi, ortaya konmasıdır. Bu bağlamda öncelikle Avrupa'da hümanizmanın ortaya çıkışına ilişkin kısa bir tartışma yapılmış, sonrasında Türk hümanizma düşüncesi Ziya Gökalp ve M. Fuad Köprülü üzerinden yorumlanmıştır. Ardından Adımlar dergisi ve derginin sahibi Behice Boran ile ilgili bilgiler paylaşılmış ve betimsel bir çözümleme gerçekleştirilmiştir. İlk makalenin en önemli bulgusu, hümanizma düşüncesinin yerleşmesinde eğitim ve dilin önemli olduğudur. Bilimsel düşünce ile hümanizma arasında kurulan özdeşliğin hatalı olduğu, tamamen bilimsel bilgiyi temel alarak insanı algılamanın belli düzeylerde tektipleşmeyi yaratacağıdır. Bunun uzantısı olarak, geçmiş tarihsel koşullarda ortaya çıkmış olan hümanizma kavrayışı ile günümüz arasında kurulan özdeşliğin de hatalı bir bakış açısı olduğu görüşü öne çıkmaktadır. Bunun nedeni, günümüz kapitalist toplumundaki koşullar ile hümanizma düşüncesinin ortaya çıktığı koşullar birbirinden tamamen farklıdır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adımlar. (1943, Mayıs). Adımlar, 1, 1-5.
- Adımlar'ın Hümanizma Anketi. (1943, Haziran). Adımlar, 2, 62.
- Arıkan, Z. (1997, Ekim). Hasan Ali Yücel ve tarih bilinci. Tarih ve Toplum Aylık Ansiklopedik Dergi, 166, 4-12.
- Ataç, N. (1943a, Temmuz). Adımlar'ın hümanizma anketi. Adımlar, 3, 87-88.
- Ataç, N. (1943b, Ağustos). Adımlar'ın hümanizma anketi. Adımlar, 4, 120-121.
- Atılgan, G. (2019). Behice Boran: Öğretim üyesi, siyasetçi, kuramcı. İstanbul: Yordam Kitap.
- Aybar, M. A. (2014). Türkiye İşçi Partisi tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Berkes, N. (2012). Türkiye'de çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Berkes, N. (2015). Atatürk ve devrimler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Boran, B. (2016). Türkiye ve sosyalizm sorunları. İstanbul: Yordam Kitap.
- Burckhardt, J. (1974). İtalya'da Rönesans kültürü. (Çev. Bekir Sıtkı Baykal). Ankara: Devlet Kitapları.
- Burian, D. O. (1943, Temmuz). Adımlar'ın hümanizma anketi. Adımlar, 3, 88-89.
- Çotuksöken, B. ve Babür, S. (1993). Ortaçağda felsefe. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Faure, P. (1992). Rönesans. (Çev. Hüseyin Boysan). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Güvenç, B. (1979). İnsanlık ve kültür. Ankara: Remzi Kitabevi.
- Gökalp, Z. (2010). Türkleşmek, İslamlaşmak, muasırlaşmak. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Gökalp, Z. (2018). Türk medeniyeti tarihi: İslamiyet’ten evvel Türk medeniyeti. Ankara: Ötüken Neşriyat.
- Hurlburt, R. T. ve Heavey, C. L. (2006). Exploring inner experience. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
- İnalcık, H. (2013). Rönesans Avrupası: Türkiye'nin Batı medeniyetiyle özdeşleşme süreci. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Kahraman, H. B. (2008). Türk siyasetinin yapısal analizi I. İstanbul: Agora Kitaplığı.
- Kayalı, K. (2018). Türk kültür dünyasından portreler. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Köni, Y. K. (1943, Haziran). Adımlar'ın hümanizma anketi. Adımlar, 2, 62.
- Köprülü, M. F. (1980). Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
- Köprülü, M. F. (1981). Bizans müesseselerinin Osmanlı müesseselerine tesiri. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
- Köprülü, M. F. (1999). Osmanlı'nın etnik kökeni. İstanbul: Kaynak Yayınları.
- Lacombe, P. O. (1943, Temmuz). Adımlar'ın hümanizma anketi. Adımlar, 3, 84-87.
- Nauert, C. G. (2011). Avrupa'da hümanizma ve Rönesans kültürü. (Çev. Bahar Tırnakçı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Oykut, D. Z. (1943, Eylül). Hümanizma. Adımlar, 5, 164-166.
- Öztürk, S. (2011). Türkiye'de iletişim sosyolojisinin kaynakları: Boran ve Küçükömer'i semptomal okumak. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Panofsky, E. (2012). İkonoloji araştırmaları: Rönesans sanatında insancıl temalar. (Çev. Orhan Düz). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
- Rohde, P. G. (1943, Ağustos). Adımlar'ın hümanizma anketi. Adımlar, 4, 121-123.
- Sinanoğlu, S. (1998). Türk hümanizmi 1. İstanbul: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık.
- Toprak, Z. (2020). Atatürk: Kurucu felsefenin evrimi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Urgan, M. (2020). Bir dinozorun anıları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Ülken, H. Z. (2016). Millet ve tarih şuuru. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Williams, C. (2007, Mart). Research methods. Journal of Business and Economic Research, 5(3), 65-72.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İletişim ve Medya Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 6 Sayı: 1 |
