ÇOCUK YOUTUBERLARIN SOSYAL MEDYADA OLUŞTURDUĞU REKLAM İÇERİKLER

Year 2021, Volume: 6 Issue: 2, 521 - 543, 30.11.2021

Safa Atmaca Mevlüt Akyol

https://doi.org/10.47107/inifedergi.978976

Abstract

Günümüzde iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte internete erişilebilirlik artmış, içinde bulunduğumuz bilişim çağıyla birlikte toplumun sosyal iletişimini, sosyal alanlarını ve sosyal etkileşimlerini önemli ölçüde etkilemiş, toplumu sosyal medya kullanımına yönlendirmiştir. Neredeyse her yaş grubunu etkisi altına alan sosyal medya, özellikle çocukların kullanım alanına girmiştir. Ebeveynleri başta olmak üzere çevresini gözlemleyen çocuklar, çocukluk dönemlerinde doğrudan veya dolaylı yollardan internete maruz kalmıştır. Sosyal medya alışkanlıklarını küçük yaşta edinmiş olan çocuklar, küçük birer sosyal medya kullanıcısı haline gelmiş, kendi sosyal ağlarında kendi içeriklerini üretebilecek minik kullanıcılar haline gelmişlerdir. İçerik üretiminin, kolay ve ücretsiz olduğu sosyal ağlardan biri olan YouTube ise çocukların günlük yaşamlarında önemli bir yere sahip olmuştur. Kolay erişilebilirliği, ücretsiz oluşu ve çok fazla içeriğe sahip olması bakımından bir “İçerik Üreticiliği” örneği olan YouTuberlık’ta, sosyal medyada iz bırakma konusunda çocuklara cazip gelmektedir. Böylece sosyal medya ağı YouTube’da içerik üreticiliği yapan çocuklar “Çocuk YouTuber” unvanı alarak kendi istekleri veya ebeveynlerinin desteği doğrultularında sosyal medyada içerik üretebilmekte gerek sponsor desteğiyle gerekse farkında olmadan reklam unsuru içeren paylaşımlar yapabilmektedir. Çocuklar tarafından üretilen ve herhangi bir mekanizma tarafından denetlenmeyen bu içerikler hem çocukları hem de hedef kitlesi olan çocuk takipçileri olumsuz etkileyebilmektedir.
Bu çalışma, çocukların çok küçük yaşta sosyal medya ile tanıştığını ve sosyal medyada reklam oluşturmak için içerik üreterek, sosyal medya reklamcılığına nasıl maruz kaldığını incelemek ve oluşturduğu bu içerikler içerisindeki reklamları analiz etme amacı taşımaktadır. Çalışmada Nitel içerik analizi ve Göstergebilimsel analiz tekniği yöntem olarak kullanılmış, “Ecrin Su Çoban”, “Esmanur”, “FatihSelim Tube”, “Oyuncak Avı”, “Oyuncu Yusuf”, “Prenses Lina Tv”, “Prens Yankı”, “Rüya'nın Çiftliği”, “Vlad ve Nikita” ve “YUSUF MIRZA TUBE” çocuk kanallarının ürettiği reklam unsuru bulunduran içerikleri analiz edilmiştir. Bununla birlikte, çocukların sosyal medya kullanımı ve çocuk kullanıcıların ürettiği reklam içeriklerin nedenleri ve bu içeriklerin çocukların üzerindeki etkiler de incelenmeye çalışılmıştır.

Keywords

Çocuk, YouTube, Çocuk YouTuber, Sosyal Medya, Kullanıcıların ürettiği Reklamlar, Reklam

References

• Aksoy, E. (2018). Sosyal Medya İçeriklerinin Marka Takipçileri ile Bağ Kurma Üzerine Etkisi: Markaların Facebook Gönderileri Üzerine bir İçerik Analizi, Anadolu Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Asmussen, B., Wider, S., Williams, R., Stevenson, N., & Whitehead, E. (2016). “Defining Branded Content for the Digital Age: The Industry Experts’ Views on Branded Content as a New Marketing Communications Concept”. Londra: Branded Content Marketing Association.
• Atalay, G. E., (2019). "Sosyal Medya ve Çocuk: Babishko Family Fun TV", Erciyes İletişim Dergisi Uluslararası Dijital Çağda İletişim Sempozyumu Özel Sayısı, 179-201.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö.E, Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (13. Baskı), Ankara: Pagem Akademi,
• Charitsis, V., (2016). Prosuming (the) self, ephemera: theory & politics in organization, 16(3), 37-59.
• Çalışkan, S. (2014) Üreten Tüketicinin Yükselişi: Kullanıcıların Ürettiği Reklamlar, İnönü Üniversitesi, İletişim Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
• Çetin, B. N., (2019). “Üretüketim Olgusu Bağlamında Örtülü Emek Olarak Dijital Üretüketici Emeği”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 77, 349-382.
• Güney, Z. (2010) Çoklu Medya Ortamında Üreten Tüketici Reklamcılığı, Marmara Üniversitesi, İletişim Bilimleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul .
• Halbert, D., (2009). Mass Culture and the Culture of the Masses: A Manifesto for User-Generated Rights, The Vanderbilt Journal of Entertainment and Technology Law, 11(4), 921-961.
• Handley , A. (2014). Herkes Yazabilir. (2. Baskı). İstanbul: MediaCat Kitapları.
• Horrigan, D., (2009) Branded Content: A new Model for driving Tourism via Film and Branding Strategies, Tourismos: An International Multidiciplinary Journal of Tourism, 3(4), 51-65.
• Koçak, A., & Arun, Ö., (2007). İçerik Analizi Çalışmalarında Örneklem Sorunu Selçuk İletişim Dergisi, 4(3),21-28.
• Kotler, P., (1986) The Prosumer Movement: a New Challenge For Marketing, Advances in Consumer Research,, 13, 510-513.
• Krakowiak, M., & Modlinski, A., (2020). Popularity of Branded Content in Social Media, Journal of Computer Information Systems, 4(60), 309-315.
• Krishnamurthy, S., & Dou, W., (2015). Note From Special issue editors: Advertising with User-Generated Content: A Framework and Reseach Agenda, Journal of Interactive Advertising, 8(2), 1-4.
• Leaver, T., (2015). Born Digital? Presence, Privacy, and Intimate Surveillance, Re-Orientation: Translingual Transcultural Transmedia, 149-160.
• Lessig, L., (2001). The Future of Ideas: The fate of the commons in a connected world, (1. Baskı). New York: Random House.
• Lou, C., & Yuan, S., (2019). Influencer Marketing: How Message Value and Credibility Affect Consumer Trust of Branded Content on Social Media, Journal of Interactive Advertising, 1(19), ss. 58-73.
• Newell, J., vd., (2006). The Hidden History of Product Placement, Journal of Broadcasting & Electronic Media, 575-593.
• Öztürk, C., (2014) Bilinçaltı Reklamcılık ve Göstergebilimsel Reklam Analizleri, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim ve Tasarım Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Twenge, J., vd., (2010). “Generational Differences in Work Values: Leisure and Extrinsic Values Increasing, Social and Intrinsic Values Decreasing” Journal of Management, 36(5), 1117-1142.
• Weinberg, T., (2012). The New Community Rules: Marketing on the Social Web, Journal of Applied Communications, 96(2), 11-13.
• T.C. Resmî Gazete, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmenliği, 10.01.2015 Resmî Gazete Sayısı: 292232.
• Ünal, A. T., ve Deniz, L., (2020). Sosyal Medya Kuşaklarının Sosyal Medya Kullanım Seviyeleri ve Tercihleri” Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(22), 1290-1319.
• Youtube (2014), “Oyuncak Avı” YouTube Kanalı, https://www.youtube.com/c/OyuncakAvıTV/videos Erişim Tarihi: 07.06.2021
• Youtube (2019), “Vlad ve Nikita” YouTube Kanalı, https://www.youtube.com/channel/UCsZoAGyfzP1v5Z2BWyDU1kA/videos Erişim Tarihi: 08.06.2021
• Youtube (2017), “Prenses Lina TV” YouTube Kanalı, https://www.youtube.com/c/PrensesLinaTv/videos Erişim Tarihi:08.06.2021
• Youtube (2016), “Ecrin Su Çoban” YouTube Kanalı, https://www.youtube.com/c/ecrinsucoban/videos Erişim Tarihi: 06.06.2021
• Youtube (2015), “Prens Yankı” YouTube Kanalı, https://www.youtube.com/c/Kosifler/videos Erişim Tarihi: 07.06.2021
• Youtube, YouTube Kids Uygulaması (2018), https://creatoracademy.youtube.com/page/lesson/kids-app Erişim Tarihi: 20.12.2020.
• We Are Social (2020), Digital 2020 Turkey, https://datareportal.com/reports/digital-2020-turkey Erişim Tarihi: 05.01.2021.
• Habertürk, 6-15 yaş arası çocuklarda internet kullanımı yüzde 70’leri aştı “Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığı ve Sosyal Medya Kullanımı” semineri, <https://www.haberturk.com/samsun-haberleri/68236354-6-15-yas-arasi-cocuklarda-internet-kullanimi-yuzde-70leri-asticocuklarda-teknoloji Erişim Tarihi: 20.01.2021.
• Çağıltay, K., (2016), “İnternetle tanışma yaşı bakın kaça düştü”, TRT Haber, https://www.trthaber.com/haber/yasam/internetle-tanisma-yasi-bakin-kaca-dustu-241487.html Erişim Tarihi: 14.03.2021