In Pursuit of Spirituality: Cultural Heritage and Identity Construction in the Films of Murat Pay

Year 2025, Volume: 12 Issue: 40, 123 - 135, 01.07.2025

Meltem İşler Sevindi , Koray Sevindi

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.1668647

Abstract

This study focuses on the cinematic representation of traditional arts, religious-ritual practices, and identity construction processes in four feature-length films by Murat Pay (Mâşuk’un Nefesi (Breath of the Beloved), Mirâciyye: Saklı Miras (Miradjiyah: Hidden Inheritance), Dilsiz (Mute), and Hep Otuz Üç Yaşında (Forever Thirty-Three)). Using a qualitative film analysis framework, the research employs close reading to examine for-mal elements such as camera work, editing rhythm, choice of location, and character actions, as well as thematic notions of silence, patience, and meşk (ritual apprentice-ship). The investigation is guided by Assmann’s cultural memory theory, Necipoğlu’s perspective on Islamic aesthetics, and Schimmel’s conceptualization of Sufi experience, offering a reflective interpretation of the films’ cultural and spiritual layers. The findings indicate that modernity and secularization need not eradicate traditional arts or Sufi practices; rather, Pay’s films revive them through cinema, positioning these elements as dynamic forces that directly shape the characters’ existential renewal and identity for-mation. Thus, the tension between aesthetics and spirituality, tradition and modernity emerges as a novel cinematic quest and a form of “spiritual resistance.”

Keywords

Sufism , Traditional arts , Cultural memory , Identity construction , Modernity

Maneviyatın İzinde Bir Sinema: Murat Pay’ın Filmlerinde Kültürel Miras ve Kimlik İnşası

Abstract

Bu çalışma, Murat Pay’ın dört uzun metraj filmi (Mâşuk’un Nefesi, Mirâciyye: Saklı Miras, Dilsiz ve Hep Otuz Üç Yaşında) üzerinden geleneksel sanatların, dinî-ritüel icra-ların ve kimlik inşası süreçlerinin sinemasal temsiline odaklanmaktadır. Nitel film çö-zümlemesi yaklaşımıyla yürütülen araştırmada, filmler yakın okuma tekniğiyle incelen-miş; kamera kullanımı, kurgusal ritim, mekân seçimi ve karakterlerin eylemleri gibi bi-çimsel unsurlara ek olarak, sessizlik, sabır ve meşk gibi manevi kavramların anlatıdaki rolü değerlendirilmiştir. Assmann’ın kültürel bellek kuramı, Necipoğlu’nun İslâm esteti-ği ve Schimmel’in tasavvufî deneyimi gibi kuramsal yaklaşımlar rehber alınmış, filmler-deki kültürel ve manevi katmanlar yorumlayıcı bir bakış açısıyla çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular, modernlik ve sekülerleşme koşullarında geleneksel sanatlar, tasavvufî pratikler ve toplumsal hafızanın sinema yoluyla yeniden canlandırılabileceğini göster-mektedir. Murat Pay’ın filmleri, bu unsurları karakterlerin varoluşsal yenilenme ve kim-lik inşası süreçlerine doğrudan katkı sağlayan dinamik öğeler olarak kurgular. Böylece, estetikle maneviyat, gelenekle modernlik arasındaki gerilim, yeni bir sinemasal arayış ve “manevî direniş” formu olarak ortaya çıkmaktadır.

Keywords

Tasavvuf , Geleneksel sanatlar , Kültürel bellek , Kimlik inşası , Modernlik

References

• Assmann, J. (2011). Cultural memory and early civilization: Writing, remembrance, and political imagination. Cambridge University Press.
• Assmann, A. (2011). Cultural memory and western civilization: Functions, media, archives. Cambridge University Press.
• Büyüyen Ay (t.y.). Yâr bana bir eğlence: Teoriden pratiğe Karagöz’den sinemaya. https://www.buyuyenay.com/yar-bana-bir-eglence (Erişim Tarihi: 20 Mart 2025).
• Deniz, T. (2024). Hep otuz üç yaşında filminin yönetmeni Murat Pay ile söyleşi. İSAM Bülteni. https://bulten.isam.org.tr/hep-otuz-uc-yasinda-filminin-yonetmeni-murat-pay-ile-soylesi/ (Erişim Tarihi: 20 Mart 2025).
• Heidegger, M. (1971). Poetry, language, thought. (A. Hofstadter, Çev.). Harper & Row.
• Hemhal (2022). Bu kültürel havzanın sorularını sinematografi ile buluşturmaya çalışıyorum. https://hemhal.org/bu-kulturel-havzanin-sorularini-sinematografi-ile-bulusturmaya-calisiyorum/
• İnci, M. T. (2023). Yönetmen Murat Pay ile röportaj. Baran Dergisi. https://www.barandergisi.net/roportaj/yonetmen-murat-pay-ile-roportaj
• Jenkins, R. (2014). Social identity, 4. Baskı. Routledge.
• Nasr, S. H. (1987). Islamic art and spirituality. State University of New York Press.
• Necipoğlu, G. (1995). The Topkapi scroll: Geometry and ornament in Islamic architecture. The Getty Center for the History of Art and the Humanities.
• Pay, M. (Yönetmen). (2014). Maşuk’un nefesi [Film]. Kaplan Film.
• Pay, M. (Yönetmen). (2017). Miraciyye saklı miras [Film]. Rasathane Film.
• Pay, M. (Yönetmen). (2019). Dilsiz [Film]. Rasathane Film.
• Pay, M. (Yönetmen). (2023). Hep otuz üç yaşında [Film]. Filmcode Yapım.
• Ricoeur, P. (2004). Memory, history, forgetting. (K. Blamey & D. Pellauer, Çev.). University of Chicago Press.
• Schimmel, A. (1975). Mystical dimensions of Islam. University of North Carolina Press.
• Yavuz, E. ve Taşdemir, K. (2023). Murat pay ile dilsizin dilinden. İlemblog. https://blog.ilem.org.tr/murat-pay-ile-dilsizin-dilinden/
• Yüksel, A. H. (2014). Müdahale etmek yerine şahitlik etmeye çalıştım. Hayal Perdesi. https://www.hayalperdesi.net/soylesi/103-mudahale-etmek-yerine-sahitlik-etmeye-calistim.aspx