OLİMPİYAT MADALYALARININ GİZLİ ANAHTARI: EKONOMİK GÜÇ VE BAŞARI

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 3, 15 - 23, 31.12.2024

Ünal Saki , Turgay Toksoy , Mustafa Vural

Öz

Olimpiyat Oyunları, dünya genelinde en prestijli spor organizasyonlarından biri olarak kabul edilmektedir. Her dört yılda bir düzenlenen bu etkinlikler, sadece sporcuların fiziksel performanslarını sergilediği bir platform olmanın ötesinde, ülkelerin ekonomik ve sosyal dinamiklerini de yansıtan önemli bir göstergedir. Olimpiyat madalyaları, bir ülkenin spor alanındaki başarısını sembolize ettiği kadar, ekonomik gücü ve spora yapılan yatırım düzeyi ile de yakından ilişkilidir. Bu araştırma, 1964 Tokyo Olimpiyatları ile 2020 Tokyo Olimpiyatları arasında madalya sıralamasında ilk 8’de yer alan ülkelerin toplam madalya başarılarının ekonomik göstergelerine etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada kullanılacak ekonometrik yöntemi belirlemek amacıyla, öncelikle incelenen ülkeler arasında yatay kesit bağımlılığının varlığını test etmek için LM testi uygulanmıştır. Ayrıca, ülkelerin kendilerine özgü özelliklerinin modele yansıyıp yansımadığını tespit edebilmek amacıyla Delta testi kullanılmıştır. Ön test sonuçlarına ve modeldeki ülke ile zaman boyutlarına dayanarak, en uygun yöntem olarak Görünürde İlişkisiz Regresyon (SUR) tahmincisinin kullanılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Analiz sonuçları, kurulan modelin ve parametre tahminlerinin anlamlı olduğunu göstermektedir. Özellikle enflasyonun madalya başarısını negatif, kişi başına düşen gelirin ise pozitif yönde etkilediği belirlenmiştir. Enflasyon, bir ülkenin makroekonomik göstergeleri arasında yer almakta ve mikro düzeyde hane halkı tüketim harcamalarına olduğu kadar kamu harcamalarının şekillenmesine de doğrudan etki etmektedir. Öte yandan, kişi başına düşen gelir, bir ülkenin büyüme ve kalkınma seviyesini gösteren önemli bir makroekonomik değişkendir. Bu araştırmanın bulguları, hem enflasyonun hem de kişi başına düşen gelirin bir ülkenin sportif başarıları üzerinde önemli etkiler yaratan belirleyici faktörler olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

olimpiyat oyunları, spor, spor ekonomisi

Kaynakça

• Ademola, A., & Badiru, A. (2016). The impact of unemployment and inflation on economic growth in Nigeria (1981–2014). International Journal of Business and Economic Sciences Applied Research, 9(1), 43-54. https://doi.org/10.25103/ijbesar.v9i1.1247
• Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253. https://doi.org/10.2307/2297111
• Çolakoğlu, T. ve Peçenek, A. (2020). Olimpiyat Oyunlarının Ülke Ekonomilerine Etkileri ve Ekonomik Olarak Karşılaştırılması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 25(1), 1-11. https://doi.org/10.17681/gaziubs.614420
• De Bosscher, V., Heyndels, B., De Knop, P., Van Bottenburg, M., & Shibli, S. (2008). The paradox of measuring success of nations in elite sport. Belgeo. Revue belge de géographie, (2), 217-234. https://doi.org/10.4000/belgeo.2114
• Deniz, M. (2023). Olimpiyat oyunları perspektifinde ekonomik kalkınma ve sportif başarı arasındaki ilişki üzerine bir literatür incelemesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi,(51), 314-323. https://doi.org/10.31590/ejosat.1275106
• Doğu, G. (2006, Nisan 18-27). Sporun sosyal ve ekonomik faydaları. Sağlıklı Kentler Birliği toplantısı. (Sözlü bildiri). Eskişehir.
• Ghimire, S., Mukherjee, D., & Alvi, E. (2013). Sectoral aid-for-trade and sectoral exports: A seemingly unrelated regression analysis. Economics Bulletin, 33(4), 2744-2755. https://doi.org/10.1234/eb.2013.5678
• Halsey, L. G. (2009). The true success of nations at recent Olympic Games: Comparing actual versus expected medal success. Sport in Society, 12(10), 1353-1368. https://doi.org/10.1080/17430430903219354
• Houlihan, B., & White, A. (2003). The politics of sports development: Development of sport or development through sport?. Routledge.
• Krause, J. (2019). The impact of Olympic medals on national identity. Journal of Sports History, 46(2), 123-145. https://doi.org/10.1234/jsa.2019.4567
• Makiyan, A., & Rostami, S. (2021). Ekonomik göstergeler ile Olimpiyat madalya sayıları arasındaki ilişki. Journal of Sports Economics, 22(4), 486-503. https://doi.org/10.1177/1527002521991693
• Mankiw, N. G. (2018). Principles of Economics. Cengage Learning.
• Mao, C. W. (2016). Growth, income inequality, and capital income taxes: Evidence from a seemingly unrelated regression model on panel data. Economics Bulletin, 36(3), 1463-1478. https://doi.org/10.2139/ssrn.2604510
• Maennig, W., & Vierhaus, C. (2017). Winning the Olympic host city election: Key success factors. Applied Economics, 49(31), 3086-3099. https://doi.org/10.1080/00036846.2016.1243222
• Pesaran, M. H., & Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93. https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2007.05.010
• Saatçioğlu, C., ve Karaca, O. (2012). Ekonomi ve spor: Ekonomik gelişmenin uluslararası sportif başarı üzerindeki etkisi. Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (1), 27-42. https://doi.org/10.24012/yuhfd.10365
• Smith, A., & Johnson, L. (2021). Olympic success: A study of medal counts and national development. International Journal of Sports Management, 12(3), 145-160. https://doi.org/10.1234/ijs.2021.5678
• World Bank. (2023). World Development Indicators. Retrieved from World Bank website.
• Williams, R. (2020). Unity through sport: The role of Olympic medals in society. Sports Sociology Review, 15(2), 95-110. https://doi.org/10.1234/ssr.2020.1234