Türkiye'de İlkokul Matematik Dersi Kesirler Konusuna Yönelik Yapılmış Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Year 2025, Volume: 9 Issue: 2, 268 - 288, 31.07.2025

Emine Gözel

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de 1989-2024 yılları arasında ilkokul matematik dersi kesirler konusuna yönelik yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenlere göre eğilimlerini belirlemektir. Doküman incelemesiyle yürütülen bu araştırmanın verileri, toplam 40 lisansüstü tez üzerinden elde edilmiştir. Elde edilen verilere dayalı olarak lisansüstü tezler; yayın yılı, araştırma türü, üniversiteye, enstitü, danışman unvanı, araştırma yöntemi, örneklem grubu, çalışma amacı, veri toplama aracı ve veri analizi tekniği olmak üzere on başlık altında sınıflandırılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda; Türkiye’de ilkokul matematik dersinde kesirler konusuna yönelik en fazla 2014 ve 2019 yıllarında lisansüstü tez çalışmalarının yapıldığı, bu çalışmaların en fazla yüksek lisans düzeyinde gerçekleştirildiği ve en fazla Abant İzzet Baysal Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi’ne ait olduğu görülmüştür. Bunun yanında ilkokulda kesirler konusuna yönelik lisansüstü tez çalışmalarının en fazla Eğitim Bilimleri Enstitüsü bünyesinde gerçekleştirildiği ve en fazla yardımcı doçent doktor/doktor öğretim üyesi unvanına sahip öğretim üyelerinin lisansüstü tez danışmanlığı yürüttüğü tespit edilmiştir. Bununla birlikte çalışmanın amacına göre en fazla “öğretim model/yaklaşım/yöntem/strateji/tekniğin etkililiği” ve “teknoloji destekli” araştırmaların yapıldığı, en fazla nicel araştırma yönteminin kullanıldığı, örneklem grubu olarak en fazla ilkokul öğrencilerinin tercih edildiği, veri toplama aracı olarak başarı testinin ve veri analizi tekniği olarak ise t-testinin sıklıkla kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

İlkokul matematik dersi , kesirler , doküman analizi.

An Analysis of Postgraduate Theses on Fractions in Primary School Mathematics Courses in Türkiye

Abstract

The aim of this research is to identify the trends in postgraduate theses on the topic of fractions in primary school mathematics courses in Türkiye between 1989 and 2024, based on different variables. The data of this research, which was conducted using the document analysis method, were obtained from a total of 40 postgraduate theses. Based on the obtained data, postgraduate theses were classified under ten headings: publication year, research type, university, institute, advisor title, research method, sample group, study purpose, data collection tool and data analysis technique. As a result of the research, it was observed that the highest number of postgraduate theses on the topic of fractions in primary school mathematics courses in Türkiye were conducted in 2014 and 2019. These studies were predominantly at the master’s level and were most frequently affiliated with Abant Izzet Baysal University and Gazi University. In addition, it was determined that most of the postgraduate theses on fractions in primary school mathematics were conducted within the Institutes of Educational Sciences, and that the majority of thesis advisors held the title of Assistant Professor Doctor. However, based on the research objectives, it was concluded that most studies focused on the effectiveness of teaching models, approaches, methods, strategies, or techniques, as well as technology-supported instruction. The quantitative research method was the most commonly used approach, with primary school students frequently selected as the sample group. Achievement tests were the most commonly used data collection tools, and t-tests were the most frequently applied data analysis techniques.

Keywords

Primary school mathematics courses , fractions , document analysis

References

• Altıparmak, K., & Palabıyık, E. (2019). 1-8. sınıf kesirler, kesirlerle işlemler ve ondalık gösterim alt öğrenme alanlarına ait kazanımların yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. İlköğretim Online, 18 (1), 158-173. Doi: 10.17051/ilkonline.2019.527183
• Avcı, Ü., Kula, A., & Haşlaman, T. (2019). Öğretmenlerin öğrenme-öğretme sürecine entegre etmek istedikleri teknolojilere ilişkin görüşleri. Acta Infologica, 3(1), 13-21.
• Baki, A. (2001). Bilişim teknolojisi ışığı altında matematik eğitiminin değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 149, 26-31.
• Berger, M. (2011). A framework for examining characteristics of computer-based mathematical tasks. African Journal of Research in Mathematics, Science and Technology Education, 15(2), 3 – 15.
• Beşaltı, M., & Kul, Ü. (2021). Effects of a game-based app on primary students’ self efficacy and achievements in learning fractions during distance education. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 11(63), 505-520.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Chinnappan, M. (2000). Preservice teachers’ understanding and representation of fractions in a JavaBars environment. Mathematics Education Research Journal, 12(3), 234-253.
• Charalambous C. Y., & Pitta-Pantazi, D. P. (2005). Revisiting a theoretical model on fractions: ımplications for teaching and research. In Chick, H.L. & Vincent, J. L. (Eds.), Proceedings of the 29th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (Vol 2, pp. 233 – 240).
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (5th Ed.). London and New York: Routledge Falmer.
• Çetin, H. (2020). Investigation of the definitions of pre-service elementary mathematics teachers on fraction concept. Eurasian Journal of Teacher Education, 1(3), 172-185.
• Çetin, H. & Çite, H. (2022). 4. sınıf öğrencilerinin kesir sayı duyularının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (AKEF) Dergisi, 4(2), 210-223.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (1998). Collecting and interpreting qualitative material. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Doğan, B. (2023). Türkiye'de kesirler ve kesirlerle işlemler üzerine yapılmış olan doktora ve yüksek lisans tezlerinin içerik analizi [Yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Doğan, Z., & Arıcı, A. (2019). The effect of teaching fractions with the ınterdiciplinary approach on 1st graders’ learning in elementary school. International Online Journal of Educational Sciences, 11(2), 1-19.
• Dorgan, K. (1994). What textbooks offer for instruction in fraction concepts. Teaching Children Mathematics, 1(3), 150-156.
• Forrester, P. A., & Chinnappan, M. (2010). The predominance of procedural knowledge in fractions. 185-192. Retrieved https://ro.uow.edu.au/edupapers/770
• Gürefe, N., & Özdil, Ş. (2018). Üçüncü sınıf öğrencilerinin kesirlerdeki bütün-yarım-çeyrek kavramları hakkındaki düşüncesi ve kavramları açıklamada kullandığı matematiksel temel beceriler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Journal of Theoretical Educational Science], 166-188.
• Güven, B. & Özçelik, Ç. (2017). İlkokul matematik dersine yönelik gerçekleştirilen lisansüstü eğitim tez çalışmalarına ilişkin bir inceleme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(4), 693-714.
• Hava, K. (2012). Eğitsel bilgisayar oyunu tasarlama yönteminin, ilköğretim 4.sınıf öğrencilerinin akademik başarısına etkisi [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Hansen, A. (2014). Children’s errors in mathematics. London: Sage Publications.
• Hancock, D. R., & Algozzine, B. (2006). Doing case study research: A practical guide for beginners researchers. New York: Teachers College.
• Kutluca, T., & Birgin, O. (2007). Doğru denklemi konusunda geliştirilen bilgisayar destekli öğretim materyali hakkında matematik öğretmeni adaylarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 81-97.
• Malloy, C.E. (1999). Developing mathematical reasoning in the middle grades recognizing diversity. In Lee V. Stiff (Ed.), Developing mathematical reasoning in grades K-12. Reston, Virginia: National Council of Teachers of Mathematics.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Miles, M., B. & Huberman, A., M., (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nd ed.). California: SAGE Publications
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB], (2024). İlkokul matematik dersi öğretim programı (1, 2, 3 ve 4. Sınıflar). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. https://mufredat.meb.gov.tr/ (16.10.2024 tarihinde indirilmiştir.)
• Olkun, S., & Toluk-Uçar, Z. T. (2018). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi. Ankara: Vizetek Yayıncılık.
• Önal, H., & Yorulmaz, A. (2017). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin kesirler konusunda yaptıkları hatalar. JRES, 4(1), 98-113.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). Sage Publications, Inc.
• Pesen, C. (2020). İlkokullarda matematik öğretimi (1-4. Sınıf) (8. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Sak, R., Şahin-Sak, İ. T., Öneren-Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256.
• Stafylidou, S., & Vosniadou, S. (2004). The development of students’ understanding of the numerical value of fractions. Learning and Instruction, 14, 503-518.
• Soylu, Y., & Soylu, C. (2005). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin kesirler konusundaki öğrenme güçlükleri: Kesirlerde sıralama, toplama, çıkarma, çarpma ve kesirlerle ilgili problemler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 101-117.
• Sözbilir, M., & Kutu, H. (2008). Development and currentstatus of science education research in Turkey. Essays in Education [Special issue], 1-22.
• Sözbilir, M. (2009). Nitel veri analizi. 20.10.2024 tarihinde https://fenitay.wordpress.com/wp-content/uploads/2009/02/1112-nitel-arac59ftc4b1rmada-veri-analizi.pdf adresinden erişildi.
• Toptaş, V., Han, B., & Akın, Y. (2017). Sınıf öğretmenlerinin kesirlerin farklı anlam ve modelleri konusunda görüşlerinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 49-67.
• Trends in International Mathematics and Science Study [TIMSS], (2020). TIMSS 2019 Türkiye ön raporu (Rapor No: 15). Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Tunç-Pekkan, Z. (2015). An analysis of elementary school children’s fractional knowledge depicted with circle, rectangle, and number line representations. Educational Studies in Mathematics, 89(3), 419–441. https://doi.org/10.1007/s10649-015-9606-2
• Uça, S. (2014). Öğrencilerin ondalık kesirleri anlamlandırmasında gerçekçi matematik eğitimi kullanımı: Bir tasarı araştırması [Doktora tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Ural, A. (2013). Maple programında geliştirilen bir maplet’ in dizilerde limit tanımını anlamaya etkisi. International Conference of Quality in Higher Education (ICQH) bildiri kitabı. Sakarya.
• Weller, K., Arnon, I., & Dubinsky, E. (2011). Preservice teachers’ understandings of the relation between a fraction or integer and its decimal expansion: Strength and stability of belief. Canadian Journal of Science, Mathematics and Technology Education, 11(2), 129-159.
• Yaşar, Ş., & Papatğa, E. (2015). İlkokul matematik derslerine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 113-124.
• Yıldızhan, B., & Ertekin, E. (2022). General understanding regarding to the fraction and rational number concepts. Research on Education and Psychology, 6(1), 46-67. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Sekizinci Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yücedağ, T. (2010). 2000-2009 yılları arasında matematik eğitimi alanında Türkiye’de yapılan çalışmalarının bazı değişkenlere göre incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.