Perception of Change and Continuity in Primary School Curricula from the Republic to the Present

Year 2025, Volume: 9 Issue: 1, 35 - 53, 31.03.2025

Emre Çakmakcı , Nur Ütkür Güllühan

Abstract

In this research, it was tried to determine how the perception of change and continuity was included in the primary school History and Social Studies curricula that have been implemented in Türkiye from the declaration of the Republic until today. Qualitative research approach was adopted in the research. To access the data of the research, the archives of the Ferit Ragıp Tuncor Archive and Documentation Library, affiliated with the Ministry of National Education, were used. Primary school curricula implemented in Türkiye from 1926 to the present were examined using the document analysis technique. According to the study's findings, from the early years of the Republic until the curriculum change in 2005, there were directives aimed at improving the perception of change and continuity, as well as teachers' perceptions of change in students. However, this perception is not considered a concept, in other words, there is no definition or explanation regarding the perception of change and continuity. There are statements on how this skill, which started to be defined with the 2005 curriculum, will be developed in a concrete way in the program created with the Century of Türkiye Education Model in 2024. Topics aiming to make one feel the change in various tools and equipment have been identified in some primary school 4th grade history and social studies textbooks used from the first years of the Republic until today.

Keywords

Curriculum, program, history, change and continuity

Cumhuriyet’ten Günümüze Uygulanan İlkokul Programlarındaki Değişim ve Süreklilik Algısı

Abstract

Bu araştırmada Türkiye’de Cumhuriyet’in ilanından günümüze kadar uygulanmış olan ilkokul Tarih ve Sosyal Bilgiler müfredat programlarında değişim ve süreklilik algısına nasıl yer verildiği belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada temel nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırmanın verilerine ulaşmak için Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı olan Ferit Ragıp Tuncor Arşiv ve Dökümantasyon Kütüphanesi arşivlerinden yararlanılmıştır. 1926 yılından günümüze kadar Türkiye’de uygulanmış olan ilkokul müfredat programları doküman analizi tekniği ile incelenmiştir. Çalışmanın bulguların göre; Cumhuriyetin ilk yıllarından 2005 yılı program değişikliğine kadar öğretmenlerin öğrencilerdeki daha çok değişim algısına yönelik olmakla birlikte değişim ve süreklilik algısının nasıl geliştirilebileceğine dair direktifler yer almaktadır. Fakat bu algı kavram olarak geçmemekte diğer bir ifadeyle değişim ve süreklilik algısı ile ilgili bir tanım ya da açıklama yer almamaktadır. 2005 yılı müfredat programı ile tanımlanmaya başlanılan bu becerinin, 2024 yılında Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli yaklaşımıyla oluşturulan programda somut bir şekilde nasıl geliştirileceğine dair ifadeler yer almaktadır. Cumhuriyetin ilk yıllarından günümüze kadar kullanılan bazı İlkokul 4. sınıf Tarih ve Sosyal Bilgiler ders kitaplarında çeşitli araç ve gereçlerdeki değişimi hissettirmeyi amaçlayan konular tespit edilmiştir.

Keywords

Değişim ve Süreklilik, Müfredat, program, tarih

References

• Acun, F. (2007). Osmanlı'nın torunları Cumhuriyet'in çocukları: Osmanlı'dan Cumhuriyet'e değişim ve süreklilik. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 39-64.
• Akbaba, B., Keçe, M. ve Erdem, M. (2012). Sosyal bilgiler dersinde çoklu ortam kullanımının öğrencilerin zaman-kronoloji ve değişim-sürekliliği algılama becerilerine etkisi. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 14(2), 237-257.
• Aktaş, Ö. ve Marancı, Ş. (2018). Fotoğraflarla yedinci sınıf öğrencilerinin tarihsel zaman algısı. Milli Eğitim Dergisi, 219, 161-176.
• Ata, B. (2006). Sosyal bilgiler öğretim programı. C. Öztürk (Ed.) içinde, Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Pegem Yayıncılık.
• Bıçak, A. (2004). Tarih düşüncesi I: Tarih düşüncesinin oluşumu. Dergâh yayınları
• Blow, F. (2011). 'Everything flows and nothing stays: How students make sense of the historical concepts of change, continuity and development. Teaching History, 145, 47-55.
• Cesur, A. (2018). Tarihsel süreklilik bağlamında resmi ideoloji olarak Kemalizm’in temelleri. Journal of International Social Research, 11(55), 248-258.
• Counsell, C. (2011). What do we want students to do with historical change and continuity? In I. Davies (Ed.) Debates in history teaching (ss. 109-123). Routledge.
• Coşkun Keskin, S. ve Kaplan, E. (2012). Sosyal bilgiler ve tarih eğitiminde okul dışı öğrenme ortamı olarak oyuncak müzeleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 11(41), 95-115.
• Çelik, H., Karadeniz, H. ve Cabul, E. (2018). Öğrencilerin sosyal bilgiler dersindeki deneyimleri bağlamında değişim ve sürekliliğe ilişkin değerlendirmeleri: misafirperverlik örneği. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 2(2), 39-57.
• Çurku, R. (2020). Tarihsel düşünme becerilerinden kronolojik düşünme ve değişim ve sürekliliği algılama becerisi kazanımında sözlü tarih çalışması: Geçmişten günümüze Van’da düğünler [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Demircioğlu, İ., H. (2005). Sekizinci sınıf öğrencilerinin tarih öğretiminde kullanılan zaman ve kronolojiyle ilgili bazı kavramları anlama düzeyi. Eurasian Journal of Educational Research, 19, 155- 163.
• Demircioğlu, İ. H. (2007). Zaman ve mekâna ilişkin becerilerin öğretimi, C. Öztürk (Ed.) içinde, Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (ss.188-223). Pegem Yayıncılık
• Demircioğlu, İ. H. (2009). Zaman, kronoloji, değişim ve sürekliliği algılama. C. Öztürk (Ed) içinde, Sosyal bilgiler öğretimi. (ss.188-202). Pegem Akademi.
• Erdem, M. (2017). 6-7.sınıf sosyal bilgiler programında bulunan alana özgü becerilerin etkinlikler yoluyla kazandırılması. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Fertig, G. (2008). Using biography to help young learners understand the causes of historical change and continuity. The Social Studies, 99(4), 147-154.
• Geylani, N. (2012). 1923-1950 arası Mersin’de gündelik hayatın ve sosyal mekânların dönüşümüne yönelik bir sözlü tarih çalışması. [Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Kabapınar, Y. ve İncegül, S. (2016). Değişim ve süreklilik bağlamında oyun ve oyuncağa bakmak: Bir sözlü tarih çalışması. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 5(1), 74-96.
• Kabapınar, Y. ve Koç, M. (2013). Sözlü tarihe ilişkin bir uygulama olarak geçmişte ve günümüzde düğünler: küçük tarihçiler/öğrenciler tarih yazıyor. Toplumsal Tarih, 236, 64-70.
• Kabapınar, Y. ve Sağlamgüncü, A. (2017a). Sosyal bilgiler derslerinde değişim ve sürekliliğin algılanmasında görsel okumanın etkililiği: bir eylem araştırması. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(9), 48-73.
• Kabapınar, Y. ve Sağlamgöncü, A. (2017b). Sosyal bilgiler dersinde eşya tarihini araştırmak: eşyanın da tarihi mi olurmuş!, Erciyes Journal of Education, 1(1), 1-21.
• Karadeniz, H. (2019). Beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde misafirperverlik değerindeki değişim ve sürekliliğe ilişkin değerlendirmeleri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Kolbasar, S. (2021). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde değişim ve süreklilik becerisinin öğretilmesi: Bir eylem araştırması. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Koyuncu Kaya, M., Dağ, Ö., Koçak, E., Yıldırım, T. ve Ünal, M. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler ders ve öğrenci çalışma kitabı (1. ve 2. kitap). Devlet Kitapları
• Kültür Bakanlığı (1936). İlkokul kitapları tarih 4. sınıf. Devlet Basımevi.
• Maarif Vekilliği, (1930). İlk Mektep Müfredat programı. İstanbul
• Maarif Vekilliği, (1936). İlkokul Müfredat programı. Ankara
• Maxim, G. W. (1997). Time capsules: Tools of the classroom historian. The Social Studies, 88(5), 227-232.
• MEB (2005). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara
• MEB (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara
• MEB (2024). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Sage Publications
• Özdemir, K. (2016). Yerel tarihin sosyal bilgiler öğretiminde değişim ve sürekliliği algılama becerisi üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Özen, R. (2010). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin zaman, süreklilik ve değişimi algılama becerilerinin araştırılması (Nitel bir araştırma). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Özen, R. ve Sağlam, H. (2010). İlköğretim öğrencilerinin değişim ve sürekliliği algılayışı. Akademik Bakış Dergisi, 22, 1-15.
• Pamuk, İ. (2020). Almanya’da Hayat Bilgisi ders kitaplarında tarihin kullanımı. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 9(1), 209-231.
• Safran, M. ve Şimşek, A. (2006). İlköğretim öğrencilerinde tarihsel zaman kavramının gelişimi. İlköğretim Online, 5(2), 87-109.
• Sanır, F., Asal, T. ve Akşit, N. (1987). İlkokullar için sosyal bilgiler 4. Milli Eğitim Basımevi.
• Secim, O., & Ünlü, M. (2021). Examining of teacher perception towards change and continuity skill of geography course curriculum. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 44, 18-37.
• Sel, B. (2020). Sosyal bilgiler dersinde değişim ve sürekliliği algılama becerisinin geliştirilmesine yönelik eşya pedagojisine dayalı bir eylem araştırması. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şölen, Z. ve Arıç, S. (1967). İlkokullar için tarih 4. Ders Kitapları Anonim Şirketi
• Tangülü, Z., Tosun, A., & Topkaya, Y. (2015). Investigation of secondary school 7th grade students social sciences lesson, change and continuity perception skill levels. The Journal of International Education Science, 2(4), 348-357.
• Turan, R. (2022). Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi ders kitaplarında değişim ve sürekliliğin izini sürmek: İttihat ve Terakki Cemiyeti örneği. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 679-791.
• Tüysüz, S. (2018). İlkokul sosyal bilgiler 4 ders kitabı. Tuna Matbaacılık
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.