Döviz Kurunda Meydana Gelen Değişmelerin İşletmelerin Finansal Oranlarına Etkisi: BİST’te İşlem Gören Teknoloji Sektörüne Yönelik Bir Uygulama

Year 2023, , 43 - 55, 30.03.2023

M. A. İbrahim Sarıay

https://doi.org/10.57116/isletme.1233130

Abstract

Covid 19 küresel salgını, Ukrayna-Rusya savaşı, ekonomide ve finansal sistemde meydana gelen küresel gelişmeler, özellikle gelişmekte olan ülkelerde yüksek enflasyon sorununun tekrar gündeme gelmesine neden olmuştur. Ülkelerin Merkez Bankaları; fiyat istikrarını sağlayarak enflasyonu kontrol altına alabilmek ve finansal sistemde meydana gelen belirsizlikleri ortadan kaldırabilmek için makro ekonominin önemli göstergelerinden olan ve ulusal para birimlerinin değer kazanması veya değer kaybetmesi ile açıklanan döviz kuru politikalarında değişiklikler yapmaktadır. Yapılan bu politika değişiklikleri, zaman zaman döviz kurlarında türbülansa neden olmaktadır. Bu bağlamda, döviz kurunda meydana gelen değişmelerin işletmeler üzerinde nasıl bir etkiye neden olduğu sorusu gündeme gelmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada, döviz kurunda meydana gelen değişmelerin işletmelerin finansal oranlarına etkisi incelenmiştir. Çalışmada, 2013-2021 yılları arasında hisse senetleri Borsa İstanbul’da işlem gören ve teknoloji sektöründe faaliyet gösteren işletmeler ele alınmıştır. Panel veri analizi yönteminin kullanıldığı çalışmadan elde edilen bulgulara göre, döviz kurunun faaliyet kâr marjı, piyasa değeri / defter değeri oranı, finansman oranı ve varlık getirisi oranlarını pozitif yönde etkilediği ortaya konulmuştur.

Keywords

Finansal Oranlar, Döviz Kuru, Panel Veri Analizi

The Effect of Changes in the Exchange Rate on the Financial Ratios of the Businesses: An Application for the Technology Sector Trading on BIST

Abstract

The Covid 19 global epidemic, the Ukraine-Russia war, the global developments in the economy and the financial system have caused the problem of high inflation to come to the fore, especially in developing countries. Central Banks of Countries; In order to control inflation by providing price stability and to eliminate the uncertainties in the financial system, it makes changes in the exchange rate policies, which are one of the important indicators of the macro economy and are explained by the appreciation or depreciation of the national currencies. These policy changes cause turbulence in exchange rates from time to time. In this context, the question of how the changes in the exchange rate have an effect on businesses comes to the fore. Therefore, in this study, the effect of the changes in the exchange rate on the financial ratios of the enterprises was examined. In the study, companies whose stocks are traded in Borsa Istanbul and operating in the technology sector between 2013-2021 are discussed. According to the findings obtained from the study in which the panel data analysis method was used, it was revealed that the exchange rate positively affected the operating profit margin, market value / book value ratio, financing ratio and asset return ratios.

Keywords

Financial Ratios, Exchange Rate, Panel Data Analysis

References

• Akgün, M. & Temür, A. S. (2016). BİST Ulaştırma Endeksine Kayıtlı Şirketlerin Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(12), 173-186.
• Aydeniz, E. (2009). Makroekonomik Göstergelerin Firmaların Finansal Performans Ölçütleri Üzerindeki Etkisinin Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma: IMKB’ye Kote Gıda ve İçecek İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 263-278.
• Bayar, Y. & Ceylan, I. E. (2017). Impact of Macroeconomic Uncertainty on Firm Profitability: A Case of BIST Nonmetallic Mineral Products Sector. Journal of Business Economics and Finance, 6(4), 318-327.
• Bekeris, R. (2012). The Impact of Macroeconomic Indicators upon SME’s Profitability. Ekonomika, 91(3), 117-128.
• Cohen, V. & Burinskas, A. (2020). The Evaluation of the Impact of Macroeconomic Indicators On The Performance of Listed Real Estate Companies and Reits. Ekonomika, 99(1), 79-92.
• Coşkun, N. & Topaloğlu, E. E. (2016). Makroekonomik Faktörlerin Finansal Performansa Etkisi Borsa İstanbul Firmaları Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama. International Congress of Management Economy and Policy | Proceedings Book, İstanbul, Türkiye, 1-17.
• Demirel, B. L., Koçyiğit, S. Ç. & Kevser, M. (2021). Makroekonomik Değişkenler ve İçsel Faktörler ile Bankaların Finansal Performansı Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Ampirik Bir Araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 598-611.
• Demireli, E., Başcı, E. S. & Karaca, S. S. (2014). İşletme Sermayesi ve Performans Göstergeleri Arasındaki İlişkiler: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 5(1), 79-98.
• Egbunike, C. F. & Okerekeoti, C. U. (2018). Macroeconomic Factors, Firm Characteristics and Financial Performance: A Study Of Selected Quoted Manufacturing Firms in Nigeria. Asian Journal of Accounting Research, 142-168.
• Faems, D., Sels, L., De Winne, S. & Maes, J. (2005). The Effect of Individual HR Domains on Financial Performance: Evidence From Belgian Small Businesses. The International Journal of Human Resource Management, 16(5), 676-700.
• Göker, İ. E. K. & Uysal, B. (2020). Turizm Sektöründe Faiz Oranı ve Döviz Kurunun Kârlılık Üzerindeki Etkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 159-170.
• Gatsi, J. G. & Gadzo, S. G. (2013). Firm Level and Macroeconomic Effects on Financial Performance of Insurance Companies in Ghana. International Journal of Business Administration and Management, 3(1), 1-9.
• Gürkan, S., Gökbulut, R. İ. & Çolak, N. (2015). Entelektüel Katma Değer Katsayısı Bileşenlerinin İşletmelerin Finansal Performansı Üzerindeki Etkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 45-64.
• Irungu, S. M. & Muturi, W. (2015). Impact Of Macroeconomic Variables On Performance of Firms Quoted in the Energy and Allied Sector in the Nairobi Securities Exchange. International Journal of Education and Research, 3(10), 321-336.
• Issah, M. & Antwi, S. (2017). Role of Macroeconomic Variables on Firms’ Performance: Evidence from the UK. Cogent Economics & Finance, 5(1), 1405581, 1-18.
• Kurt, E. & Derekoy, F. (2020). Analysis of the Relationship Between Exchange Rate Changes and Profitability in Türkiye: Example of BIST Manufacturing Sector. Journal of Business Economics and Finance, 9(4), 304-319.
• Mutluay, A. H. & Turaboğlu, T. T. (2013). Döviz Kuru Değişimlerinin Firma Performansına Etkileri: Türkiye Örneği. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 7(1), 59-78.
• Özgülbaş, N., Koyuncugil, A. S., Duman, R. & Hatipoğlu, B. (2008). Özel Hastane Sektörünün Finansal Değerlendirmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (40), 120-131.
• Saldanlı, A. & Sırma, İ. (2014). Topsis Yönteminin Finansal Performans Göstergesi Olarak Kullanılabilirliği. Öneri Dergisi, 11(41), 185-202.
• Temizel, F. & Bayçelebi, E. B. (2016). BİST 30 Endeksinde Yer Alan İşletmelerin Finansal Performans Değerlemesinde TOPSIS Yaklaşımı. Tisk Akademi, 11(22), 270-287.
• Thompson, F. (2021). The Effect of Macroeconomic Variables on the Asset Positions and Financial Performance of Non-Banking Financial Institutions (Nbfıs) in Jamaica. Open Journal of Business and Management, 9(3), 1424-1445.
• Ünal, S. & Yüksel, R. (2017). Finansal Performans ve Hisse Senedi Getirisi İlişkisi: BİST Sürdürülebilirlik Endeksindeki Bankalar Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 264-271.
• Yılmaz, E. & Aslan, T. (2020). Makroekonomik Göstergelerin Sermaye Yapısı Üzerindeki Etkisi: İmalat Dışı Sektörler Üzerinde Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (85), 187-208.
• Yüksel, F. & Kayalı, C. A. (2020). Entegre Raporlama İlkelerinin Finansal Performansa Etkisi: BİST Banka Endeksi Üzerinde Bir Araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22, Özel Sayı, 65-80.