The First Strike Against Crusaders: Battle of Merzifon and Its Importance/Place in Turkish History

Year 2017, Volume: 2 Issue: 1, 1 - 36, 15.01.2019

Ahmet Kavas

Abstract

Keywords

Seljuks, Danishmends, Battle of Merzifon (5th August 1101), Sultan Kilic Arslan, Danishmend Ahmed Ghazi, Papacy, Crusaders, Byzantine Empire, Lombards

Haçlılara Vurulan İlk Darbe: Merzifon Muharebesi (5 Ağustos 1101) ve Türk Tarihindeki Yeri

Abstract

12. yüzyılın başında Avrupa’da kabaran Haçlı ruhunu daha da şımartan gelişmeler

yaşandı. Anadolu üzerine birbiri ardına başlayan seferlerin en önemlilerinden birisi

5 Ağustos 1101 günü Merzifon Ovasında Haçlılarla yapılan muharebedir. Anadolu

Selçuklu Sultanı Birinci Kılıç Arslan ile o dönemde Danişmendli idaresinde olan

Amasya ve Merzifon çevresinde Melik Gazi Gümüştekin’in ordularının üzerlerine gelen

düşmanlarına vurdukları unutulması imkânsız darbedir. Bu sefere Haçlılar adında

Lombard, Fransız ve Almanlardan katılan 20 bin kişilik birliğin beşte dördünün etkisiz

hale getirilmesi Anadolu’da Türklerin varlık mücadelesini kalıcı hale getiren önemli

gelişmelerden birisidir. Birinci Haçlı Seferi’nin üçüncü safhasındaki birinci grubun

hezimetinin bilhassa çoğu Avrupa tarihçileri tarafından hiç yaşanmamış kabul edilir.

Dahası bugün Amasya ve Merzifon havalisinde de bu savaşla ilgili en ufak bir hatıranın

yaşatılmaması da büyük bir ihmaldir. Bu tebliğde İzmit’ten Merzifon’a kadar Birinci

Kılıç Arslan’ın uyguladığı savaş taktiği, Danişmendlilerle bu konuda yaptığı işbirliği,

güney Anadolu ve Kuzey Suriye’den aldığı desteklerle Haçlıları yok etme başarısı ele

alınacaktır. Özellikle sonuçlarının dönemin tarihi açısından önemine vurgu yapılacaktır.

Keywords

Selçuklular, Danişmendler, Merzifon Muharabesi, Papalık, Haçlılar, Bizans İmparatorluğu, Sultan Kılıç Arslan

References

• Albertus Aquensis, Histoire des Croisades, c.II., (Yay. J.-L-J. Brière) Paris 1824.
• Erdoğan Merçil, Müslüman Türk Devletleri Tarihi, TTK, Ankara 2006.
• Erdoğan Merçil, Müslüman Türk Devletleri Tarihi, TTK, Ankara 2006.
• Ernest Lavisse ve Alfred Rambaud, Histoire Générale du IVe siècle à nos jours: L’Europe feodale: Les croisades 1095-1270, Albin Michel, Paris 1893.
• Jean-Paul Roux, Türklerin Tarihi Pasifikten Akdenize 2000 Yıl, (trc.: Aykut Kazancıgil ve Lale-Arslan Özcan), Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2010.
• Kenneth Meyer Setton, A History of The Crusades, (ed.: M.W. Baldwin), vol .I, University of Wisconsin Press 1969.
• Louis Maimbourg, Histoire des historiens pour la délivrance de la Terre Sainte, c. V, Paris 1686.
• Nouvelle biographie générale : depuis les temps les plus reculés jusqu’à nos jours ..., t. 27, Paris, Firmin Didot Frères, Fils et Cu, Éditeurs, Imprimeurs-Libraire de L’institut de France, Rue Jacob, M DCCC LVIII (1858).
• Osman Turan, Selçuklular Zamanında Türkiye, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1993.
• Osman Turan, Selçuklular Zamanında Türkiye, Ötüken Yay., İstanbul 2005.
• Steven Runciman, Haçlı Seferleri Tarihi, (trc.: Fikret Işıltan), c. II, Ankara 2008.
• Thomas Fuller (1608-1661), The History of the Holy War, yay. William Pickering, London 1840.
• Victor Davis Hanson, Batı Neden Kazandı? Katliam ve Kültür, (trc.: Ali Çakıroğlu), Aykırı Yayınları, İstanbul 2003.
• Vincent Monteil, “L’Islam”, Les Religions, Hachette, Paris 1972, s. 206-233.
• W.B. Stevenson, The crusaders in the East, University Press, Cambridge 1907.