Reform of the Public Hospitals Union in the Context of Neoliberalism and Health Transformation Policies

Year 2025, Volume: 10 Issue: 3, 400 - 412, 08.11.2025

Neslihan Z. Akkanat

Abstract

This study examines neoliberal policies, which have become widespread in Turkey as well as around the world since the 1980s, and the Health Transformation Programme shaped by these policies. One of the key elements of this programme, the Public Hospitals Union reform, was implemented with the aim of restructuring healthcare services based on the principles of cost-effectiveness, efficiency and competition. However, structural problems that emerged during the implementation process and criticisms in the Court of Accounts audit reports reveal that this reform has not achieved its objectives. The operation of public hospitals according to market logic has led to a decline in healthcare services, a decrease in employee motivation, and waste of resources. In addition, the city hospital application, which was implemented after the Public Hospitals Union model, is also evaluated. The city hospitals model, operated through public-private partnerships, has frequently been the subject of debate due to its high costs and long-term contracts, and represents a new example of the reflection of neoliberal policies in the healthcare sector. In this context, a critical analysis of the Public Hospitals Union and city hospitals applications is being conducted from the perspective of protecting the right to healthcare and the effective use of public resources.

Keywords

Neoliberalism , Health Transformation Program , Public Hospitals Union , City Hospitals

Neoliberalizm ve Sağlıkta Dönüşüm Politikaları Ekseninde Kamu Hastaneler Birliği Reformu

Abstract

Bu çalışmada, 1980’lerden itibaren tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yaygınlık kazanan neoliberal politikalar ve bu politikaların etkisi altında şekillenen Sağlıkta Dönüşüm programı ele alınmaktadır. Bu programın önemli unsurlarından biri olan Kamu Hastaneler Birliği reformu, sağlık hizmetlerinin maliyet etkinliği, verimlilik ve rekabet ilkeleri temelinde yeniden yapılandırılması hedefiyle hayata geçirilmiştir. Ancak uygulama sürecinde ortaya çıkan yapısal sorunlar ve Sayıştay denetim raporlarında yer alan eleştiriler, bu reformun amaçlarına ulaşamadığını ortaya koymaktadır. Kamu hastanelerinin piyasa mantığıyla işletilmeye başlanması, sağlık hizmetlerinde düşüşe, sağlık çalışanlarının motivasyonunda azalmaya ve kaynakların israfına neden olmuştur. Ayrıca bu çalışmada Kamu Hastaneler Birliği modelinin ardından devreye alınan şehir hastaneleri uygulaması da ele alınmaktadır. Şehir hastaneleri modeli, kamu-özel ortaklığı ile işletilen, yüksek maliyetleri ve uzun vadeli sözleşmeleri nedeniyle tartışma konusu olan ve neoliberal politikaların sağlık alanındaki yansımasını teşkil eden yeni bir uygulamadır. Bu çalışmada, sağlık hakkının korunması ve kamu kaynaklarının etkin kullanımı açısından Kamu Hastaneler Birliği ve şehir hastaneleri uygulamalarının eleştirel bir analizinin yapılması amaçlanmaktadır.

Keywords

Neoliberalizm , Sağlıkta Dönüşüm Programı , Kamu Hastaneler Birliği , Şehir Hastaneleri

References

• Akdağ, R. (2008). İlerleme raporu Türkiye sağlıkta dönüşüm raporu. Ankara.
• Atay, F. (2007). Kamu hastane birlikleri tasarısı üzerine değerlendirme. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları.
• Atay, F. (2012). Neoliberalizm ve devletin yeniden yapılandırılması. Mülkiye Dergisi, 36(1), 39–66.
• Bostan, S., & Ağaç, G. (2019). Kamu hastaneleri birliği yapılanmasının sağlık hizmeti sunum süreçlerine etkisinin yönetici ve çalışan açısından değerlendirilmesi. İşletme Bilimi Dergisi, 7(1), 151–174.
• Çavmak, Ş., & Çavmak, D. (2017). Türkiye’de sağlık hizmetlerinin tarihsel gelişimi ve sağlıkta dönüşüm programı. Sağlık Yönetimi Dergisi, 1(1), 48–57.
• Delibaş, K., & Kankurdan, Ş. (2020). Healthısm (sağlıkçılık) ideolojisi ve sağlık hareketinin dönüşümü: Sağlıklı olmak ve sağlık arayışının değişen sosyokültürel dinamikleri. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 23(2), 67–103.
• Elbek, O., & Adaş, E. B. (2009). Sağlıkta dönüşüm: Eleştirel bir değerlendirme. Türkiye Psikiyatri Derneği Bülteni, 12(1), 33–45.
• Ergun, C., & Dericioğulları Ergun, A. (2010). Dönüşüm mü piyasalaştırma mı? Türkiye’de sağlıkta dönüşüm programı üzerine tartışma. Toplum ve Hekim, 4(8–10), 33–54.
• Fedai, R. (2019). Sağlıkta dönüşüm programının öncesi: Türkiye’de sağlık hizmetlerinin gelişimi (1923–2003). Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 2010–2032.
• Fedai, R. (2020). Şehir hastanelerinin gelişimi sürecinde Sağlık Bakanlığı’nın yapısal ve işlevsel dönüşümü. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(4), 1–28.
• Freeman, M. (2015). Neoliberal politikalar ve insan hakları (E. Ş. Topuz & A. Kanamış, Çev.). Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(2), 165–188.
• Güler, B. A. (2005). Devlette reform yazıları. Ankara: İmge Kitabevi.
• Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin kısa tarihi (A. Onocak, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Kırılmaz, H., Yılmaz, H., Çiftçi, F., & Doğan, Ş. (2015). Sağlık yöneticilerinin değişim sürecine bakış açılarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(5), 91–113.
• Kol, E. (2015). Türkiye’de sağlık reformlarının sağlık hakkı açısından değerlendirilmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 5(1), 135–164.
• Özçelik Kaya, P. (2013). Neoliberal küreselleşme süreci ve yoksulluk. Beşerî Bilimler Dergisi, 5(2), 417–431.