İNGİLİZ SÖMÜRGE DÖNEMİNDE MİLLİYETÇİLİK BAĞLAMINDA KIBRIS’TA SİNEMA: "THE FIRST OF THE FEW" FİLMİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, , 55 - 72, 22.07.2022

Fevzi Kasap , Çağdaş Öğüç , Ahmet Güneyli

https://doi.org/10.32955/neuissar202212569

Öz

Sanat, özgür yapısıyla çoğu zaman iktidar eleştirisi yapsa da toplumlar tarihi boyunca sanatın, iktidarın denetimi altında ve iktidarın gücünü pekiştirmek için kullanıldığı bilinmektedir. İktidar, meşruiyetini sağlamak ve propagandasını yayabilmek için sanata ve sanatsal ürünlere ihtiyaç duymaktadır. İktidar üzerinde rahatsızlık yaratabilen bir iletişim aracı olarak sanat, tarih boyunca her dönem iktidarları tehdit ederken devlet tekeliyle bir propaganda aracına dönüştürülmeye çalışılmaktadır. Kıbrıs'ın Büyük Britanya'nın sömürgesi olduğu dönemde sinema, yeni sanat alanı olarak yaygınlaşmaktaydı. İngiliz iktidarı, bu yeni yaygınlaşan ve insanların ilgisini çeken sanat mecrasını, propaganda aracı olarak kullanmıştır. Bu çalışmada, İngiltere'nin Kıbrıs'ta sömürge yönetimi olarak iktidarını sürdürdüğü İkinci Dünya Savaşı sırasında, milli duyguların pekiştirilmesi, savaşa asker gönderilmesi ve maddi kaynak sağlanabilmesi bağlamında sinema sanatının etkisi incelenmektedir. Çalışmada Leslie Howard'ın yönettiği ve 1942 yılında yayımlanan "The First of a Few" filmi incelenmiş ve İkinci Dünya Savaşı sırasında ortaya çıkan "Spitfire" tipi uçaklarla İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin savaştaki rolü ve bu rolün propaganda malzemesine nasıl dönüştürüldüğü incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Spitfire, Sömürge, İngiliz, Kıbrıs, İkinci Dünya Savaşı, milliyetçilik

The Importance of Cinema in the Context of Nationalism: Film Review of "The First of the Few"

Öz

Although art is often criticized for its free nature, it is known that art has been used throughout the history of societies to strengthen the power under the control of power. In order to ensure its legitimacy and disseminate its propaganda, the government needs the media as well as art and artistic products.
Art as a means of communication that can cause discomfort over power, and art is trying to be transformed into a means of propaganda with the monopoly of state, while threatening the governments of all periods throughout history. Cinema became a new art field when Cyprus became the colony of Great Britain. The British government also used this newly spread art media as a propaganda tool.
This study examines the importance of cinema art in the context of consolidating national feelings and sending soldiers to the war during the Second World War in which England continued its power as a colonial administration in Cyprus. The film "the first of a few" directed by Leslie Howard was studied and the role of British Royal Air Force in the war was transformed into propaganda material by the "Spitfire" aircraft that emerged during the Second World War.

Anahtar Kelimeler

Spitfire, colonialism, British, Cyprus, Second World War, nationalism

Kaynakça

• Kenneth, The Spitfire: Legend or History? An argument for a new research culture in design. Journal of Design History, 6(2), 121-130.
• Sezer, İkinci Dünya Savaşında İletişim ve Propaganda, İstanbul: İmaj Yayıncılık.
• Sibel, Osmanlı İmparatorluğundan Türkiye Cumhuriyetine Geçiş Sürecinde Kıbrıs Türk Aydınları ve Jön Türk Hareketi ile Olan İlişkileri (1865-1918), History Studies, 3(3), 1-22.
• Mustafa, Milliyetçiliğin İnşası ve Sinema: Fetih 1453 Filmi Örneği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 2337-2372.
• Aysel, Siyasal İletişim, Ankara: Nobel Yayın.
• Arsev, Siyasal Propaganda: Tarihsel Evrimi ve Demokratik Toplumdaki Uygulamaları, Bağlam Yayınları, İstanbul.
• Noam, Ana-akım medyayı ana-akım medya yapan nedir? http://www.bgst.org/keab/chomsky20060923.asp adresinden erişim tarihi 11 Ekim 2020.
• Özde, Osmanlı İmparatorluğunda Sinema ve Propaganda (1908-1922), Kurgu Online International Journal of Communication Studies, 2, 1-17.
• Servet Sami, Kıbrıs’ta Türk İşçilerinin Sendika Kurma Faaliyetleri (1918-1959), Kıbrıs Postası Basımevi, Mağusa.
• Serdar M., Araplara Satılan Kıbrıslı Türk Kızları, Evrensel, www. evrensel.net adresinden erişim tarihi 18.10.2020.
• Gilles, Cinema 2: The Time-Image, London: Continuum.
• İrfan – Pınar Beşevli, Sinema ve Müzik: Materyal Satış ve Bilinç Yönetimi için Bilişsel ve Duygusalın Oluşturulması. Ankara: Erk Yayınları.
• Marc, Sinema ve Tarih. Çev.: Turhan Ilgaz ve Hülya Tufan, İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Gerard, Films of David Niven, The Citadel Press, New Jersey.
• Zeynep, Irak’tan Önce: Kurtlar Vadisi Dizisi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 22, 9-36.
• Atilla, Resmi Milliyetçilikten Popüler Milliyetçiliğe Geçiş: 1960 Sonrası Türk Sineması Üzerine Siyasal Bir Deneme. Doğu Batı, 1(39), 209-226.
• Andrew, Siyaset, (Çev. B. B. Özipek & B. Kalkan), Liberte Yayınları, İstanbul.
• George, The History of Cyprus, Cambridge University Press, Cambridge
• Çiğdem, Yeni İnsan ve İnsanlar, Evrim Yayınevi, İstanbul.
• Yiannos, Kıbrıs Komünist Partisi Tarihi: Sömürgecilik, Sınıf ve Kıbrıs Sorunu, Khora Yayıncılık, Lefkoşa.
• Elie, Avrupa’da Milliyetçilik. (Çev. M. H. Timurtaş), Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi, Ankara.
• Ulvi, Kıbrıs’ta Göç Hareketleri ve 1974 Sonrasında Yaşananlar, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 103-128.
• Umut, Milliyetçilik Kuramları, Doğu Batı Yayınları, Ankara.
• Osman, Propaganda ve Kamuoyu Oluşturma, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Ali, Yazım Kılavuzu, Arkadaş Yayınları, Ankara.
• Altay, Kıbrıs’ta Cinayet Kurbanı Kadınlar, Lefkoşa, Yener Ofset.
• Giovanni, Dünya Sinema Sanayii. Timaş Yayınları, İstanbul.
• Anthony D., The Ethnic Origins of Nations. Blackwell, Oxford.
• Anthony D., Milliyetçilik, (Çev. Ümit Hüsrev Yolsal), Atıf Yayınları, Ankara.
• Michael, Keynes Devrimi, (Çev. A. Baltacıgil), Minnetoğlu Yayınları, İstanbul.
• Nevzat, Psikolojik Savaş: Gri Propaganda. Timaş Yayınları, İstanbul.
• Lester, A New Economic Game, (Eds. C. Roe Goddard, John T. Passe-Smith, John Conklin), International Political Economy
• Giorgio, Sinema’nın Yüzyılı, (Çev., Engin Ayça) Evrensel Basım Yayın, İstanbul.
• 1. Pehlivanoğlu, M. (2020). Bir siyasal iletişim modeli olarak propaganda: Hitler-Stalin karşılaştırmalı analizi.
• 2. Lefke Belediyesi, Lefke’nin Tarihi, www.lefkebelediyesi.com adresinden erişim tarihi 18.10.2020.
• 3. https://www.youtube.com/watch?v=cGYZ5847FiI&t=2258s adresinden erişim tarihi 12.10.2020.
• 4. “The Spitfire Story”, https://www.themoviescene.co.uk/reviews/the-first-of-the-few-1942/the-first-of-the-few-1942.html adresinden erişim tarihi 12.10.2020.
• 5. “The First of the Few”, https://www.amazon.co.uk/First-Few-Leslie-Howard/dp/B076K5S9C8 adresinden erişim tarihi 12.10.2020.
• 6. Santiago Garcia, http://www.leercine.com.ar/the-first-of-the-few/ adresinden erişim tarihi 12.10.2020.
• 7. Movie Mirrors Index: The Spitfire http://san.beck.org/MM/1942/FirstoftheFew. html?fbclid=IwAR07hXVa_Ifs02GpO1qJIglE4xOB4zNPLEIhuFVRbSanMBA0gGQpBa9VIdM adresinden erişim tarihi 12.10.2020.