İklim Değişikliğine Uyum ve Kentsel Dayanıklılık İlişkisi

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 55 - 72, 30.06.2025

Gizem Durmuş , Tülin Arslan

Öz

İklim değişikliği, günümüzün küresel sorunlarından biri olarak, geleceğimizi ciddi şekilde tehdit etmektedir. Bu sorunun kökeninde yatan en önemli faktörlerden biri de kentlerdir. Nüfusun büyük bir kısmının yaşadığı kentler, hem iklim değişikliğine neden olan antropojenik faaliyetlerin merkezi hem de bu değişimin sonuçlarına karşı en savunmasız bölgelerdir. Kentlerin iklim değişikliğiyle mücadelede hem sorunun hem de çözümün bir parçası olduğu gerçeği, iklim değişikliğiyle kentleri bir arada ele almak gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, kentsel dayanıklılık, kentlerin iklim değişikliğine karşı nasıl daha dayanıklı hale gelebileceği konusunda kritik bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada, iklim değişikliğine uyum ve kentsel dayanıklılık konuları üzerine yapılan çalışmaların bibliyometrik analiz ile incelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, 3 Kasım 2024 tarihinde Web of Science veri tabanında ''adaptation to climate change'' AND ''urban resilience'' anahtar kelimeleri ile ''tüm alanlar'' seçilerek yapılan araştırmada, geçmişten 3 Kasım 2024 tarihine kadar olan tüm yılları içeren bir tarama yapılmış ve 2.626 sonuca ulaşılmıştır. Elde edilen veriler, VOSviewer yazılımı kullanılarak görselleştirilmiştir. Bu sayede, araştırma alanındaki en aktif ülkeler, kurumlar, yazarlar ve anahtar kelimeler belirlenmiş ve bu aktörler arasındaki ilişkiler ortaya konmuştur. Bu araştırma iklim değişikliğiyle mücadelede kentsel dayanıklılığın önemini bilimsel verilerle desteklemektedir. Ayrıca, farklı coğrafyalardaki araştırmacılar ve kurumların bu konuya yönelik çalışmalarına dair önemli bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İklim değişikliği, iklim değişikliğine uyum, kentsel dayanıklılık

Kaynakça

• [1] UNFCCC. (1992). United nations framework convention on climate change. UN.
• [2] IPCC 2014, Summary for policymakers In: Climate Change 2014: Impacts, Adaptation, and Vulnerability. Part A: Global and Sectoral Aspects. Contribution of Working Group II to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change ed C B Field et al (Cambridge) (Cambridge University Press) (Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA).
• [3] IPCC 2021, AR6 Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Geneva: IPCC.
• [4] Biesbroek, G. R., Klostermann, J. E., Termeer, C. J., & Kabat, P. (2013). On the nature of barriers to climate change adaptation. Regional Environmental Change, 13, 1119-1129.
• [5] Meerow, S., Newell, J. P., & Stults, M. (2016). Defining urban resilience: A review. Landscape and urban planning, 147, 38-49.
• [6] Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics? Journal of Documentation 25, 348-349. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/236031787_Statistical_Bibliography_or_Bibliometrics
• [7] Koehler, W. (2001). Information science as “Little Science”: The implications of a bibliometric analysis of the Journal of the American Society for Information Science. Scientometrics, vol. 51(1), pp. 117-132.
• [8] Al, U. ve Tonta, Y. (2004). Atıf analizi: Hacettepe Üniversitesi kütüphanecilik bölümü tezlerinde atıf yapılan kaynaklar. Bilgi Dünyası, 5(1), 1947. Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~umutal/publications/citationanalysis.pdf
• [9] Cobo, M., A.G, L.-H., E., H.-V., & F., H. (2012). Science Mapping: A Systematic Review of the Literature. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 62(2), 1382-1402.
• [10] Rehn, C., Gornitzki, C., Larsson, A., & Wadskog, D. (2008). Bibliometric handbook for Karolinska institutet. Huddinge: Karolinska Institutet.
• [11] Bellis De, N. (2009). Bibliometrics and citation analysis: from the science citation index to cybermetrics. Scarecrow press.
• [12] van Eck, N. ve Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523–538. doi: 10.1007/s11192-009-0146-3
• [13] Zupic, I., & Čater, T. (2015). Bibliometric methods in management and organization. Organizational research methods, 18(3), 429-472.
• [14] Sharifi, A., & Yamagata, Y. (2016). Principles and criteria for assessing urban energy resilience: A literature review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 60, 1654-1677.
• [15] Sharifi, A. (2021). Co-benefits and synergies between urban climate change mitigation and adaptation measures: A literature review. Science of the total environment, 750, 141642.
• [16] Amirzadeh, M., Sobhaninia, S., & Sharifi, A. (2022). Urban resilience: A vague or an evolutionary concept?. Sustainable Cities and Society, 81, 103853.
• [17] Zölch, T., Maderspacher, J., Wamsler, C., & Pauleit, S. (2016). Using green infrastructure for urban climate-proofing: An evaluation of heat mitigation measures at the micro-scale. Urban Forestry & Urban Greening, 20, 305-316.
• [18] Brink, E., Aalders, T., Ádám, D., Feller, R., Henselek, Y., Hoffmann, A., ... & Wamsler, C. (2016). Cascades of green: A review of ecosystem-based adaptation in urban areas. Global environmental change, 36, 111-123.
• [19] Wamsler, C., Brink, E., & Rivera, C. (2013). Planning for climate change in urban areas: from theory to practice. Journal of Cleaner Production, 50, 68-81.
• [20] McPhearson, T., Andersson, E., Elmqvist, T., & Frantzeskaki, N. (2015). Resilience of and through urban ecosystem services. Ecosystem Services, 12, 152-156.
• [21] Frantzeskaki, N., McPhearson, T., Collier, M. J., Kendal, D., Bulkeley, H., Dumitru, A., ... & Pintér, L. (2019). Nature-based solutions for urban climate change adaptation: linking science, policy, and practice communities for evidence-based decision-making. BioScience, 69(6), 455-466.
• [22] McPhillips, L. E., Chang, H., Chester, M. V., Depietri, Y., Friedman, E., Grimm, N. B., ... & Shafiei Shiva, J. (2018). Defining extreme events: A cross‐disciplinary review. Earth's Future, 6(3), 441-455.
• [23] Kabisch, N., Frantzeskaki, N., Pauleit, S., Naumann, S., Davis, M., Artmann, M., ... & Bonn, A. (2016). Nature-based solutions to climate change mitigation and adaptation in urban areas: perspectives on indicators, knowledge gaps, barriers, and opportunities for action. Ecology and society, 21(2).
• [24] Raymond, C. M., Frantzeskaki, N., Kabisch, N., Berry, P., Breil, M., Nita, M. R., ... & Calfapietra, C. (2017). A framework for assessing and implementing the co-benefits of nature-based solutions in urban areas. Environmental science & policy, 77, 15-24.
• [25] Frantzeskaki, N. (2019). Seven lessons for planning nature-based solutions in cities. Environmental science & policy, 93, 101-111.
• [26] Meerow, S., & Newell, J. P. (2019). Urban resilience for whom, what, when, where, and why?. Urban geography, 40(3), 309-329.
• [27] Meerow, S., & Stults, M. (2016). Comparing conceptualizations of urban climate resilience in theory and practice. Sustainability, 8(7), 701.
• [28] Wolch, J. R., Byrne, J., & Newell, J. P. (2014). Urban green space, public health, and environmental justice: The challenge of making cities ‘just green enough’. Landscape and urban planning, 125, 234-244.