Effects Of Political Developments In II. Constitutional Era On The Turkey’s Democracy History

Year 2021, , 345 - 368, 30.03.2021

Oğuz Kaan

https://doi.org/10.15869/itobiad.795518

Cited By: 2

Abstract

Second Constitutional Era, which is the last period of the Ottoman Empire is a crucial time frame to understand the political landscape of current Turkey. II. Constitutional Period is a compressed form of Turkey's politic and democracy history, especially since 1923, despite the fact that it covers only about 12 years process. The political developments of this term are examples and counterparts of the improvements in the history of the Republic. Political murders, the involvement of many political parties in political life, elections, early elections, coups, continuous power change and single-party governments, trying to neutralize or destroy the opposition are examples of the political developments of this period. However, unlike the republican periods, during this period, the state was involved in the Tripoli war, I. and II. It also includes extraordinary periods such as the Balkan Wars and the First World Wars.
In this study, by examining the political events during the II. Constitutional Period the negative and positive effects of these occurrences to Turkey's democracy history will be emphasized. As positive effects of this term, the institutionalization of elections and parliament, the transformation of legitimacy perception from traditional to legal-rationalism, the emergence of political parties and multi-party elections which are essential tools in the functioning of democracies, the proliferation of newspapers in a freer environment and the existence of a pluralistic structure can be said. The negative impacts of this period on Turkey's democracy history can be expressed as the presence of the military in politics, the rigid structure of the power-opposition relationship, the formation of an elitist mass by the Committee of Union and Progress which sees itself as the owner of the state, and the continuous closure of newspapers, that is, the censorship and threat policies applied to the press, and the establishment of the coup tradition.

Keywords

Second Constitutional Era, Coups, Elections, Power, Opposition,

II. Meşrutiyet Dönemi Siyasal Gelişmelerinin Türkiye Demokrasi Tarihine Etkileri

Abstract

Osmanlı Devleti’nin son dönemi olan II. Meşrutiyet Dönemi’ni anlamak bugünün Türkiye’sinin siyasal hayatını anlamak için önemli bir adımdır. II. Meşrutiyet Dönemi yaklaşık on iki yıllık bir süreyi kapsamasına rağmen özellikle 1923 yılından itibaren Türkiye’nin yaşadığı siyasi ve demokrasi tarihinin sıkıştırılmış bir şeklidir. Bu dönemdeki siyasal gelişmeler Cumhuriyet tarihindeki gelişmelerin birer örneği ve benzeri konumundadır. Cinayetler ki hem gazeteciler hem de siyasilerin öldürülmesi, çok sayıda siyasi partinin siyasal hayatta yer alması, seçimler, erken seçimler, darbeler, sürekli iktidar değişikliği ve tek parti iktidarları, muhalefetin etkisizleştirilmeye çalışılması veya yok edilmesi bu dönemin siyasal gelişimlerinin örneklerindendir. Ancak cumhuriyet dönemlerinden farklı olarak bu dönemde devlet Trablusgarp savaşı, I. ve II. Balkan Savaşları ve I. Dünya savaşları gibi olağanüstü dönemleri de içinde barındırmaktadır.
Bu çalışmada II. Meşrutiyet Dönemi’nin siyasal gelişmelerine bakılarak bu gelişmelerin Türkiye’nin demokrasi tarihine olumlu ve olumsuz etkileri vurgulanmaya çalışılacaktır. Bu dönemin siyasal gelişmelerinin olumlu etkileri olarak; hem seçimlerin hem de parlamentonun kurumsallaşmaya başlaması, meşruiyet algısının gelenekselden yasal- ussallığa dönüşmesi, demokrasilerin işlemesinde önemli bir araç olan siyasal partilerin ortaya çıkması ve çok partili seçimlerin yapılması, gazetelerin kısmen daha özgür bir ortamda çoğalmaları, millet egemenliği ilkesinin önemli hale gelmesi, meşruti rejimin yapılan anayasa değişiklikleri ile kuvetlenmesi ve çoğulcu bir yapının varlığı söylenebilir. Bu dönemin siyasal gelişmelerinin Türkiye’nin demokrasi tarihine olumsuz etkileri olarak; asker-siyaset ilişkisinde askerin siyaset içinde fazlasıyla görünmesi, iktidar- muhalefet ilişkisinin sert oluşumu, devletin sahibi olarak kendilerini gören İttihat ve Terakki Örgütü’nün seçkinci bir kitle meydana getirmesi, gazetelerin sürekli kapatılması, basına uygulanan sansür, siyasi cinayetler, tehdit politikaları ile muhalefetin etkisizleştirilmeye çalışılması ve darbe geleneğinin yerleşmesi ifade edilebilir.

Keywords

II. Meşrutiyet Dönemi, Darbeler, Seçimler, İktidar, Muhalefet

References

• Referans 1 Aksin, S. (1980). 100 Soruda Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
• Referans2 Akşin, S. (1971,Mart). İttihat ve Terakki Üzerine, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.XXVI, , No:1. (153-182)
• Referans3 Ateş, F. (2018). II. Meşrutiyet Sonrası Kurşunla Sansür Geleneği Bir Muhalefet Tasfiyesi Örneği Olarak Ahmet Samim Referans4 Cinayeti, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ASED), 2(2). (s.89-104)
• Referans5 Baykal, H. (1990). Türk Basın Tarihi (1831-1923), İstanbul, Afa Matbaacılık.
• Referans6 Birinci, A. (1990). Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Dergah Yayınları, İstanbul.
• Referans7 Birinci, A. (2002). 31 Mart Vak’ası, Türkler, C. 13, Ankara:Yeni Türkiye Yayınları.
• Referans8 Çay, A. (1986). 1876 Meşrutiyeti, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(1).
• Referans9 Danişmend, İ. H. İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, İstanbul, Türkiye Yayınevi, C.4, TARİH?
• Referans10 Danişment, İ. H. (1986). 31 Mart Vak’ası, İstanbul, İstanbul Kitabevi.
• Referans11 Demir, S. (2019). II. Meşrutiyet Dönemi Hakimiyet-i Milliye Düşüncesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Çağdaş Düşünce Hayatı Dergisi, 2(1). (50-63)
• Referans12 Duman, H. (2000). Osmanlı-Türk Süreli Yayınları ve Gazeteleri 1828-1928, C. II, Enformasyon ve Dökümantasyon Hizmetleri Vakfı,.
• Referans13 Fazıl A. (1991). Kırpıntı, Arba Yayınları, İkinci Baskı, İstanbul.
• Referans14 Güncü, M. (2016,Güz). İkinci Meşrutiyet Gazetelerinde Zeki Bey Suikastının Kamuoyunda Yankıları, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XVI(33). (s.61-70)
• Referans15 Hatipzade Ayetullah. (1328). Kime Rey Virelim? İttihat ve Terakki-Hürriyet ve İtilaf Hangisi İyi, İstanbul, Matbaa-i Hayriye ve Şürekası.
• Referans16 https://islamansiklopedisi.org.tr/babiali-baskini
• Referans17 https://www.dunyabulteni.net/tarihten-olaylar/ordu-icinden-muhalefet-Halâskarân-Zâbıtan-kurtarici-subaylar-h284174.html
• Referans18 https://www.haksozhaber.net/yagli-kazik-postmodern-erol-ozkasnak-kimdir-29189h.htm
• Referans19 https://www.milliyet.com.tr/siyaset/erbakana-omuz-atan-pasalar-vardi-1489625
• Referans20 https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/siyasi_partiler.html
• Referans21 Hüseyin Cahid. (1908, 13 Kanun-i Sani). İki Temayül, Tanin, 31 Kanunievvel 1324, No:162, s.1
• Referans22 İbrahim T. (1987). İbrahim Temo’nun İttihat ve Terakki Anıları, Hazırlayan, Bulut Demirbaş, İstanbul, Arba Yayınları.
• Referans23 İskit, S. (1943). Türkiye’de Matbuat İdareleri, Başvekalet Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Yayınları.
• Referans24 KAAN, O. (2008). Meşrutiyet Döneminde Muhalefet:Ahrar Fırkası, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Referans25 KAAN, O. (2009). “Demokrasi Tarihimizde 1912 Seçimleri”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1).
• Referans26 Kabacalı, A. (1985). Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemlerinde Sansür, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, C.3. (s.607-616).
• Referans27 Kabacalı, A. (1993). Türkiye’de Siyasal Cinayetler, Altın Kitaplar, İstanbul.
• Referans28 Kabasakal, M. (1991). Türkiye’de Siyasal Parti Örgütlenmesi 1908-1960, İstanbul, Tekin Yayınevi.
• Referans29 Karpat, K., Zens, R. W. (2002). I. Meşrutiyet Dönemi ve Abdülhamit’in Saltanatı (1876-1909), Türkler, Çev.Nasuh Uslu, C.12, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara. (s.873-888)
• Referans30 Kili, S. (1980). Osmanlı ve Türk Anayasaları, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Referans31 Knight, E. F. (1993). Türkiye Bir Milletin Uyanışı 1908 Devrimi, Çev. Mahzar Ersoylu, Özdemir Ofset.
• Referans32 Kuran, A. B. Harbiye Mektebinde Hürriyet Mücadeleleri, Çelçüt Matbaası, İstanbul.
• Referans33 Kutay, C. (1964). Prens Sabahattin Bey, Sultan II. Abdülhamit ve İttihat ve Terakki, Tarih Yayınları, İstanbul.
• Referans34 Kutlu, S. (2004). Didar-ı Hürriyet – Kartpostallarla II. Meşrutiyet (1908-1909)”, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Referans35 Mevlanzade Rıfat, (1992). Mevlanzade Rıfat Bey’in Anıları, Hazırlayan Metin Martı, İstanbul, Arma Yayınları, II. Baskı.
• Referans36 MMZC.D. (1324). 11, Ce.2, İ.18.13.12., TBMM Basımevi, Ankara, Cilt 1, s.323.
• Referans37 Olgun, K. (2002, Bahar). Il. Meşmtiyet Devı·i Hakimiyet-i Milliye Mücadelesinde Önemli Bir Dönem:1912 Meclis-i Referans38 Mebûsan’ı ve Faaliyetleri, İlmi Araştırmalar Dergisi, (13), İstanbul. (s.111-132)
• Referans39 Petrosyan, Y. A. (1974). Sovyet Gözüyle Jöntürkler, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
• Referans40 Reyhan, C. (2004). Prens Sabahattin, Cumhuriyete Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, Ed.
• Referans41 Mehmet Ö. Alkan, İletişim Yayınları, 6. Baskı, İstanbul. (s.146-151)
• Referans42 Serbesti, (1325, 24 Mart). İttihatçılar ve Ahrar, No:140.
• Referans43 Shidara, K. (1994, 12-16Eylül). İttihad ve Terakki mi? Terakki ve İttihad mı?, XII. Türk Tarih Kongresi (Kongreye Sunulan Bildiriler), Cilt, III, Ankara. (s.1189-1194)
• Referans44 Suray-ı Ümmet, (1324, 5 Şubat). İttihat ve Terakki Fırkası, No:136.
• Referans45 Topuz, H.T. (1973). Basın Tarihi, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
• Referans46 Tunaya, T. Z. (1998). Türkiye’de Siyasal Partiler, İletişim Yayınları, C.I, İstanbul, Genişletilmiş Baskı.
• Referans47 Tunç, A. (2019). Alemdar Gazetesine Göre 1919 Seçimleri, TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergi, 2 (44). (s.209-228)
• Referans48 Uzunçarçılı, İ. H. (2003). Resneli Niyazi Bey Hatıratı, İstanbul, Örgün Yayınevi, 2003.
• Referans49Zeyrek, S. (2013). II. Meşrutiyet Döneminde İktidar- Muhalefet Çekişmeleri Üzerine Genel Bir Bakış, Uşak Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2). (s.25-58)