Research Article
BibTex RIS Cite

Mikro Öğretim Yöntemi ve Örnek Ölçme-Değerlendirme Formunun Geliştirilmesi

Year 2021, , 3156 - 3172, 30.12.2021
https://doi.org/10.15869/itobiad.901409

Abstract

Öğretmen, eğitim sisteminin en önemli paydaşlarından biridir. Öğretmenlerin nitelikli olması, onların mesleki bilgi ve becerilere istendik düzeyde sahip olması anlamına gelmektedir. Bu durum, öğretmenlerin öğretmen adayı sıfatını taşıdıkları hizmet öncesi eğitim süreciyle yakından ilişkilidir. Öğretmenlerin mesleki becerilerinin hizmet öncesi eğitim sürecinde sergileneceği en önemli yöntemlerden biri de “Mikro Öğretimdir.” Alanyazında mikro öğretim yöntemi / uygulamalarıyla ilgili sayıca fazla çalışma yer almaktadır. Ancak konuyu detaylı ele alan çok az sayıda kaynağın olduğu söylenebilir. Öte yandan özellikle ulusal alanyazında mikro öğretim uygulamalarının nasıl ölçülüp değerlendirileceği konusunda bir birlik olduğunu veya bu konuda geliştirilmiş örnek bir ölçme ve değerlendirme formunun bulunduğunu belirtmek de güçtür. Nitel araştırma yaklaşım içerisinde yer alan doküman incelemesi yöntemiyle yürütülen bu çalışma, mikro öğretim yöntemini açıklamak ve bu yöntemde uygulanabilecek örnek bir ölçme ve değerlendirme formu geliştirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışma içerisinde mikro öğretim yönteminin tanımı, önemi ve işlevine yer verilmiştir. Daha sonra mikro öğretim yönteminin uygulama basamaklarına değinilmiş ve bu yöntemde yapılan bir uygulamanın ölçme ve değerlendirilmesi sürecine değinilmiştir. Mikro öğretim yönteminin üstün ve sınırlı yönleri ele alındıktan sonra örnek ölçme ve değerlendirme formu verilmiştir. Bu form içerisinde altısı alan bilgisi ve eğitimi boyutunda, kırkı meslek bilgisi ve eğitimi boyutunda, dördü ise genel kültür ve yetenek boyutunda olmak üzere toplam elli adet yeterlik (beceri / davranış / standart) yer almaktadır. Çalışma içerisinde mikro öğretim yönteminde kullanılması için geliştirilen ve önerilen örnek ölçme ve değerlendirme formunun nasıl puanlanması gerektiği açıklanmıştır. Mikro öğretim yöntemini teorik olarak açıklaması, örnek ölçme ve değerlendirme formu sunması bakımından bu çalışmanın alanyazına ve öğretmen yetiştirme sürecine katkı sağlaması umulmaktadır.

References

  • Akyüz, H. İ., Pektaş, M., Kurnaz, M. A. & Memiş, K. E. (2014). Akıllı tahta kullanımlı mikro öğretim uygulamalarının fen bilgisi öğretmen adaylarının tpab’larına ve akıllı tahta kullanıma yönelik algılarına etkisi. Cumhuriyet International Journal of Education, 3(1), 1-14.
  • Allen, D. W. & A. Eve, A. W. (1968). Microteaching. Theory Into Practice, 7(5), 181-185.
  • Arsal, Z. (2015). Mikro öğretimin öğretmen adaylarının sınıf yönetimi inançlarına etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 137-150.
  • Aydoğdu, Ü. R., Karamustafaoğlu, O. & Bülbül, M. Ş. (2017). Akademik araştırmalarda araştırma yöntemleri ile örneklem ilişkisi: Doğrulayıcı doküman analizi örneği. Z.G. Eğitim Fakültesi Dergisi, (30): 556-565.
  • Benton-Kupper, J. (2001). The microteaching experience: Student perspectives. Education, 121(4), 830-835.
  • Bilen, K. (2014). Mikro öğretim tekniği ile öğretmen adaylarının öğretim davranışlarına ilişkin algılarının belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 181-203.
  • Brent, R., Wheatley, E. & Thomson, W. S. (1996). Videotaped microteaching: Bridging the gap from the university to the classroom. The Teacher Educator, 31(3), 238-247.
  • Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Çoban, A. (2015). Öğretmen eğitiminde mikro-öğretim ve farklı yaklaşımlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 219-231.
  • Demirel, Ö. (2007). Öğretim ilke yöntemleri, Öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Duban, N. & Kurttepe Fidan, N. (2015). Öğretmen adaylarının mikro-öğretim uygulamalarına bakışı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 949-959.
  • Fernández, M. L. & Robinson, M. (2006). Prospective teachers' perspectives on microteaching lesson study. Education, 127(2), 203-215.
  • Fernández, M. L. (2005). Learning through microteaching lesson study in teacher preparation. Action in Teacher Education, 26(4), 37-47.
  • Göçer, A. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının gerçekleştirdikleri mikro-öğretim uygulamalarının kendi görüşlerine göre değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30(40), 21-39.
  • Görgen, İ. (2003). Mikro öğretim uygulamasının öğretmen adaylarının sınıfta ders anlatımına ilişkin görüşleri üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (24), 56-63.
  • Grossman, P. (2005). Research on pedagogical approaches in teacher education (Ed: M. Cochran Smith & K. M. Zeichner), Studying teacher education (pp. 425-476). Washington DC: American Educational Research Association.
  • Güneş, F. (2014). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Gürses, A., Bayrak, R., Yalçın, M., Açıkyıldız, M. & Doğar, Ç. (2005). Öğretmenlik uygulamalarında mikro öğretim yönteminin etkililiğinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 1-10.
  • Herdman, E. A. (2006). Derleme makale yazımında, konferans ve bildiri sunumu hazırlamada pratik bilgiler (Çev. Z. Dörtbudak). Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(1), 2-4.
  • Higgins, A. & Nicholl, H. (2003). The experiences of lecturers and students in the use of microteaching as a teaching strategy. Nurse Education in Practice, 3(4), 220- 227.
  • Huber, J. & Ward, B. E. (1969). Pre-service confidence through microteaching. Supervisors Quarterly, 5(2), 22-28.
  • Karataş F. & Cengiz, C. (2016). Özel Öğretim Yöntemleri II dersinde gerçekleştirilen mikro-öğretim uygulamalarının kimya öğretmen adayları tarafından değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 565-584.
  • Kazu, H. (1996). Öğretmen yetiştirmede mikro öğretim yönteminin etkililiği (Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Örneği). Doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Koçyiğit, M., Erdem, C. & Eğmir, E. (2020). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine ilişkin öz değerlendirmeleri. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(3), 774-779.
  • Kpanja, E. (2001). A study of the effectiveness of video tape recording in microteaching training. British Journal of Educational Technology, 32(4), 483-486.
  • Kuran, K. (2009). Mikro öğretimin öğretmenlik meslek bilgi ve becerilerinin kazanılmasına etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 384-401.
  • Marulcu, İ. & Dedetürk, A. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının mikro-öğretim yöntemini uygulamaları: Bir eylem araştırması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 353-372.
  • MEB (2019). Uygulama öğrencisi değerlendirme formu, https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_02/26141642_SonuY_DeYerlendirme_Formu.pdf, Erişim Tarihi: 03.03.2021.
  • MEB (2020). Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarında öğretmenlik uygulamasına katılan uygulama öğrencisi hakkında uygulama öğretim üyesi genel değerlendirme formu, https://uod.meb.gov.tr/, Erişim Tarihi: 03.03.2021.
  • Mergler, A. G. & Tangen, D. (2010). Using microteaching to enhance teacher efficacy in preservice teachers. Teaching Education, 21(2), 199-210.
  • Ocak, G. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Özerbaş, M. A. & Arslangilay, A. S. (2015). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed.
  • Özkan, U. B. (2021). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Peker, M. (2009). Genişletilmiş mikro öğretim yaşantıları hakkında matematik öğretmeni adaylarının görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 353-376.
  • S. Güven & M. A. Özerbaş), Öğretim teknikleri (ss. 285-334). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Sarı, Y., Sakal, M.& Deniz, S. (2005). Okul öncesi öğretmen yetiştirmede mikro öğretim yönteminin etkililiği, Gaziantep: Akademik Bilişim 2005 Konferansı.
  • Semerci, Ç. (2011). Mikro öğretim uygulamalarının çok-yüzeyli rasch ölçme modeli ile analizi, Eğitim ve Bilim, 36(161), 14-25.
  • Sevim, S. (2013). Mikro-öğretim uygulamasının öğretmen adayları gözüyle değerlendirilmesi. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (21), 303-313.
  • Sönmez, V. (2007). Program geliştirmede öğretmen elkitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Sünbül, A. M. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri. Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
  • Şahan, H. H. & Küçükoğlu, A. (2021). Kuramdan uygulamaya mikro öğretim. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Taşpınar, M. (2012). Kuramdan uygulamaya öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Elhan Kitap Yayın Dağ.
  • Tok, Ş. (2012). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed: A. Doğanay), Etkili öğretim için yöntem ve teknikleri (ss. 161-237). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Yeşilyurt E. (2009). Öğretmenlerin sahip oldukları niteliklere yönelik algıları (Elazığ ili örneği). Milli Eğitim, 38(183), 169-189.
  • Yeşilyurt, E. (2010). Öğretmenlik uygulaması öğretim programının standart temelli ve ihtiyaca cevap verici modeller ışığında değerlendirilmesi. Doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yeşilyurt, E. (2019a). Kuramsal temelleri açısından öğretim stratejilerinin temel özellikleri: Bir derleme çalışması, Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(5), 57-78.
  • Yeşilyurt, E. (2019b). Öğretim durumları modeli: Kuramsal temelleri bağlamında kapsamlı bir derleme çalışması. Turkish Studies Educational Sciences, 14(5), 2767-2785.
  • Yeşilyurt, E. (2020a). Öğretmenin pusulası: Genel öğretim ilkeleri. Ekev Akademi Dergisi, 24(83), 263-288.
  • Yeşilyurt, E. (2020b). Tam öğrenme yaklaşımı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 1548-1580.

Micro Teaching Method and the Development of Sample Measure-Evaluation Form

Year 2021, , 3156 - 3172, 30.12.2021
https://doi.org/10.15869/itobiad.901409

Abstract

The teacher is one of the most important stakeholders of the education system. The qualification of teachers means that they have professional knowledge and skills at the desired level. This situation is closely related to the pre-service education process, in which teachers have the title of teacher candidates. One of the most important methods in which teachers' professional skills will be displayed in the pre-service education process is "Micro Teaching". In the literature, there are many studies on micro teaching methods / applications. However, it can be said that there are very few sources dealing with the subject in detail. On the other hand, it is also difficult to state that there is a union on how to measure and evaluate micro-teaching practices, especially in the national literature, or that there is a sample assessment and evaluation form developed on this subject. This study, conducted with the document analysis method, which is included in the qualitative research approach, was carried out to explain the micro-teaching method and to develop a sample assessment and evaluation form that can be applied in this method. The definition, importance and function of micro teaching method are included in the study. Then, application steps of micro teaching method were mentioned and the process of measurement and evaluation of an application made in this method was mentioned. After discussing the superior and limited aspects of micro teaching method, a sample evaluation form was given. It is hoped that this study will contribute to the literature and the teacher training process in terms of explaining the micro teaching method theoretically and presenting a sample assessment and evaluation form. 

References

  • Akyüz, H. İ., Pektaş, M., Kurnaz, M. A. & Memiş, K. E. (2014). Akıllı tahta kullanımlı mikro öğretim uygulamalarının fen bilgisi öğretmen adaylarının tpab’larına ve akıllı tahta kullanıma yönelik algılarına etkisi. Cumhuriyet International Journal of Education, 3(1), 1-14.
  • Allen, D. W. & A. Eve, A. W. (1968). Microteaching. Theory Into Practice, 7(5), 181-185.
  • Arsal, Z. (2015). Mikro öğretimin öğretmen adaylarının sınıf yönetimi inançlarına etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 137-150.
  • Aydoğdu, Ü. R., Karamustafaoğlu, O. & Bülbül, M. Ş. (2017). Akademik araştırmalarda araştırma yöntemleri ile örneklem ilişkisi: Doğrulayıcı doküman analizi örneği. Z.G. Eğitim Fakültesi Dergisi, (30): 556-565.
  • Benton-Kupper, J. (2001). The microteaching experience: Student perspectives. Education, 121(4), 830-835.
  • Bilen, K. (2014). Mikro öğretim tekniği ile öğretmen adaylarının öğretim davranışlarına ilişkin algılarının belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 181-203.
  • Brent, R., Wheatley, E. & Thomson, W. S. (1996). Videotaped microteaching: Bridging the gap from the university to the classroom. The Teacher Educator, 31(3), 238-247.
  • Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Çoban, A. (2015). Öğretmen eğitiminde mikro-öğretim ve farklı yaklaşımlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 219-231.
  • Demirel, Ö. (2007). Öğretim ilke yöntemleri, Öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Duban, N. & Kurttepe Fidan, N. (2015). Öğretmen adaylarının mikro-öğretim uygulamalarına bakışı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 949-959.
  • Fernández, M. L. & Robinson, M. (2006). Prospective teachers' perspectives on microteaching lesson study. Education, 127(2), 203-215.
  • Fernández, M. L. (2005). Learning through microteaching lesson study in teacher preparation. Action in Teacher Education, 26(4), 37-47.
  • Göçer, A. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının gerçekleştirdikleri mikro-öğretim uygulamalarının kendi görüşlerine göre değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30(40), 21-39.
  • Görgen, İ. (2003). Mikro öğretim uygulamasının öğretmen adaylarının sınıfta ders anlatımına ilişkin görüşleri üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (24), 56-63.
  • Grossman, P. (2005). Research on pedagogical approaches in teacher education (Ed: M. Cochran Smith & K. M. Zeichner), Studying teacher education (pp. 425-476). Washington DC: American Educational Research Association.
  • Güneş, F. (2014). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Gürses, A., Bayrak, R., Yalçın, M., Açıkyıldız, M. & Doğar, Ç. (2005). Öğretmenlik uygulamalarında mikro öğretim yönteminin etkililiğinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 1-10.
  • Herdman, E. A. (2006). Derleme makale yazımında, konferans ve bildiri sunumu hazırlamada pratik bilgiler (Çev. Z. Dörtbudak). Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(1), 2-4.
  • Higgins, A. & Nicholl, H. (2003). The experiences of lecturers and students in the use of microteaching as a teaching strategy. Nurse Education in Practice, 3(4), 220- 227.
  • Huber, J. & Ward, B. E. (1969). Pre-service confidence through microteaching. Supervisors Quarterly, 5(2), 22-28.
  • Karataş F. & Cengiz, C. (2016). Özel Öğretim Yöntemleri II dersinde gerçekleştirilen mikro-öğretim uygulamalarının kimya öğretmen adayları tarafından değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 565-584.
  • Kazu, H. (1996). Öğretmen yetiştirmede mikro öğretim yönteminin etkililiği (Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Örneği). Doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Koçyiğit, M., Erdem, C. & Eğmir, E. (2020). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine ilişkin öz değerlendirmeleri. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(3), 774-779.
  • Kpanja, E. (2001). A study of the effectiveness of video tape recording in microteaching training. British Journal of Educational Technology, 32(4), 483-486.
  • Kuran, K. (2009). Mikro öğretimin öğretmenlik meslek bilgi ve becerilerinin kazanılmasına etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 384-401.
  • Marulcu, İ. & Dedetürk, A. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının mikro-öğretim yöntemini uygulamaları: Bir eylem araştırması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 353-372.
  • MEB (2019). Uygulama öğrencisi değerlendirme formu, https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_02/26141642_SonuY_DeYerlendirme_Formu.pdf, Erişim Tarihi: 03.03.2021.
  • MEB (2020). Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarında öğretmenlik uygulamasına katılan uygulama öğrencisi hakkında uygulama öğretim üyesi genel değerlendirme formu, https://uod.meb.gov.tr/, Erişim Tarihi: 03.03.2021.
  • Mergler, A. G. & Tangen, D. (2010). Using microteaching to enhance teacher efficacy in preservice teachers. Teaching Education, 21(2), 199-210.
  • Ocak, G. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Özerbaş, M. A. & Arslangilay, A. S. (2015). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed.
  • Özkan, U. B. (2021). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Peker, M. (2009). Genişletilmiş mikro öğretim yaşantıları hakkında matematik öğretmeni adaylarının görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 353-376.
  • S. Güven & M. A. Özerbaş), Öğretim teknikleri (ss. 285-334). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Sarı, Y., Sakal, M.& Deniz, S. (2005). Okul öncesi öğretmen yetiştirmede mikro öğretim yönteminin etkililiği, Gaziantep: Akademik Bilişim 2005 Konferansı.
  • Semerci, Ç. (2011). Mikro öğretim uygulamalarının çok-yüzeyli rasch ölçme modeli ile analizi, Eğitim ve Bilim, 36(161), 14-25.
  • Sevim, S. (2013). Mikro-öğretim uygulamasının öğretmen adayları gözüyle değerlendirilmesi. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (21), 303-313.
  • Sönmez, V. (2007). Program geliştirmede öğretmen elkitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Sünbül, A. M. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri. Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
  • Şahan, H. H. & Küçükoğlu, A. (2021). Kuramdan uygulamaya mikro öğretim. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Taşpınar, M. (2012). Kuramdan uygulamaya öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Elhan Kitap Yayın Dağ.
  • Tok, Ş. (2012). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed: A. Doğanay), Etkili öğretim için yöntem ve teknikleri (ss. 161-237). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Yeşilyurt E. (2009). Öğretmenlerin sahip oldukları niteliklere yönelik algıları (Elazığ ili örneği). Milli Eğitim, 38(183), 169-189.
  • Yeşilyurt, E. (2010). Öğretmenlik uygulaması öğretim programının standart temelli ve ihtiyaca cevap verici modeller ışığında değerlendirilmesi. Doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yeşilyurt, E. (2019a). Kuramsal temelleri açısından öğretim stratejilerinin temel özellikleri: Bir derleme çalışması, Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(5), 57-78.
  • Yeşilyurt, E. (2019b). Öğretim durumları modeli: Kuramsal temelleri bağlamında kapsamlı bir derleme çalışması. Turkish Studies Educational Sciences, 14(5), 2767-2785.
  • Yeşilyurt, E. (2020a). Öğretmenin pusulası: Genel öğretim ilkeleri. Ekev Akademi Dergisi, 24(83), 263-288.
  • Yeşilyurt, E. (2020b). Tam öğrenme yaklaşımı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 1548-1580.
There are 49 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Other Fields of Education
Journal Section Articles
Authors

Etem Yeşilyurt 0000-0002-7340-7536

Publication Date December 30, 2021
Published in Issue Year 2021

Cite

APA Yeşilyurt, E. (2021). Mikro Öğretim Yöntemi ve Örnek Ölçme-Değerlendirme Formunun Geliştirilmesi. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(4), 3156-3172. https://doi.org/10.15869/itobiad.901409
İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi  Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.