The Relationship Between Earthquake Risk Perception and Claustrophobia Level and Affecting Factors

Year 2024, Volume: 13 Issue: 5, 2257 - 2273, 31.12.2024

Fatma Akgül , Melike Demir Doğan

https://doi.org/10.15869/itobiad.1499693

Abstract

Purpose: This research was planned as correlational and cross-sectional to examine the relationship between earthquake risk perception and claustrophobia and the affecting factors.
Method: This correlational cross-sectional study was conducted to identify the relationship between earthquake risk perception and claustrophobia level in earthquake victims who experienced the Elazığ earthquake on January 24, 2020, and the affecting factors. The population of the research is individuals who experienced the earthquake in Elazığ city. The sample group of the research consisted of 400 people who agreed to participate in the research and were over the age of 18. In this study, data were collected via online survey method between 01.07.2023 and 01.09.2023. Data were collected using an information form on socio-demographic characteristics and a questionnaire prepared by the researchers by scanning the relevant literature.
Results: It was identified that the average age of the study participants was 35.08±12.51, half of them were women (54.8%) and 55% had children. According to the T-Test analyses in this research; it was found that there are significant differences between women's and men's perception of earthquake risk. According to the Anova Test analyses in this research; it was observed that as the education level of earthquake victims increased, the severity of claustrophobia decreased and as the level of damage in their homes increased, the severity of claustrophobia increased. It was identified that there was a positive significant relationship between claustrophobia behavior and earthquake risk perception and its affective and cognitive sub-dimensions. In other words, individuals with high claustrophobia behavior also have high earthquake risk perception.
Conclusion: As a result, it was seen that education status and gender have significant differences on earthquake risk perception, and significant relationship between affective and cognitive earthquake risk perception and claustrophobia.

Keywords

Disaster Management, Earthquake Risk Perception, Claustrophobia

Deprem Risk Algısı ve Klostrofobi Düzeyi Arasındaki İlişki ve Etkileyen Faktörler

Abstract

Amaç: Bu araştırma deprem risk algısı ile klostrofobi arasındaki ilişki ve etkileyen faktörleri incelemek amacıyla ilişkisel ve kesitsel olarak planlanmıştır.
Yöntem: Bu ilişkisel kesitsel çalışma, 24 Ocak 2020’de Elâzığ depremini yaşayan depremzedelerde oluşan deprem risk algısı ile klostrofobi düzeyi arasındaki ilişki ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evreni Elâzığ ilinde depremi yaşamış bireylerdir. Araştırmaya katılmayı kabul eden, 18 yaşını doldurmuş 400 kişi araştırmanın örneklem grubunu oluşturmuştur. Bu çalışmada veriler 01.07.2023 ile 01.09.2023 tarihleri arasında çevrimiçi anket yöntemiyle toplanmıştır. Veriler, sosyo-demografik özelliklere ilişkin bilgi formu ve araştırmacılar tarafından ilgili literatür taranarak hazırlanan anket kullanılarak toplanmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılanların yaş ortalamasının 35,08±12,51 olduğu, yarısının kadın olduğu (%54,8) ve %55’inin çocuk sahibi olduğu belirlendi. Araştırmada uygulanan T-Testi analizlerine göre, deprem risk algısının kadınlar ve erkekler arasında anlamlı düzeyde farklılıklar gösterdiği yönünde bulgulara ulaşılmıştır. Anova Testi analizlerine göre ise depremzedelerin eğitim düzeyleri arttıkça klostrofobi davranışlarının azaldığı; evlerindeki hasar düzeyi arttıkça ise klostrobi davranışlarının da arttığı gözlemlenmiştir. Klostrofobi davranışı ile deprem risk algısı ve duyuşsal ve bilişsel alt boyutları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu saptandı. Yani klostrofobi davranışı yüksek olan bireylerin deprem risk algısı da yüksektir.
Sonuç: Elde edilen bulgular neticesinde, eğitim durumu ve cinsiyetin deprem riski algısı üzerinde anlamlı farklılıklara sahip olduğu, duyuşsal ve bilişsel deprem riski algısı ile klostrofobi arasında ise anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür.

Keywords

Afet Yönetimi, Deprem Risk Algısı, Klostrofobi

References

• Akdemir, B., & Kırmızıgül, B. (2015). Turistlerin geldikleri ülkelere göre destinasyon algıları arasındaki farklılığı belirlemeye yönelik bir araştırma. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 222-243.
• Akgül, F. (2023). Sürdürülebilir kalkınma ve afet yönetimi. Turan, M. (Ed.), Bütünleşik afet yönetimi kapsamında afet lojistiğinin sürdürülebilir kalkınmaya etkisi (pp. 173-188), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ao, Y., Zhang, H., Yang, L., Wang, Y., Martek, I., & Wang, G. (2021). Impacts of earthquake knowledge and risk perception on earthquake preparedness of rural residents. Natural Hazards, 107, 1287-1310. https://doi.org/10.1007/s11069-021-04632-w
• Atalay, E. (2024). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin deprem bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (64), 141-152. https://doi.org/10.53568/yyusbed.1438961
• Bardsley, D. K., Moskwa, E., Weber, D., Robinson, G. M., Waschl, N., & Bardsley, A. M. (2018). Climate change, bushfire risk, and environmental values: examining a potential risk perception threshold in peri-urban South Australia. Society & Natural Resources, 31(4), 424-441. https://doi.org/10.1080/08941920.2017.1421733
• Brown, P., Daigneault, A. J., Tjernström, E., & Zou, W. (2018). Natural disasters, social protection, and risk perceptions. World development, 104, 310-325. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2017.12.002
• Cansel, N., & Ucuz, I. (2022). Post-traumatic stress and associated factors among healthcare workers in the early stage following the 2020 Malatya-Elazığ earthquake. Konuralp Medical Journal, 14(1), 81-91. https://doi.org/10.18521/ktd.1000636
• Çavuşoğlu, İ., & Karaaziz, M. (2024). 2023 Hatay depremini yaşayanlarda depremin travma sonrası stres bozukluğu belirtileri ve travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide psikolojik esnekliğin aracı rolü. Ulusal ve Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Dergisi, 5(4), 764-776. https://doi.org/10.5281/zenodo.11406139
• Cisternas, P. C., Cifuentes, L. A., Bronfman, N. C., & Repetto, P. B. (2024). The influence of risk awareness and government trust on risk perception and preparedness for natural hazards. Risk analysis, 44(2), 333-348. https://doi.org/10.1111/risa.14151
• Cui, K., & Han, Z. (2019). Association between disaster experience and quality of life: The mediating role of disaster risk perception. Quality of life research, 28, 509-513. https://doi.org/10.1007/s11136-018-2011-4
• Demirarslan, D., & Demirarslan, O. (2021). A study on determining the need for use of outdoor spaces in houses during the covid-19 pandemic period. Sosyal Bilimler Dergisi/The Journal of Social Science, 8(50), 1- 25.
• Doğru, S. (2024). Afet risk algısının afet gönüllüsü olma tutumu üzerine etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 1185-1193. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1459390
• Doğru, S., & Ede, G. (2020). Planning food and nutrition support in disaster situations. Current Perspectives on Health Sciences, 1(1), 25-34.
• Durban, E. L. (2024). Black feminist storytelling in the wake of the 2010 earthquake. Palimpsest: A Journal on Women, Gender, and the Black International, 13(1), 136-144. https://doi.org/10.1353/pal.2024.a930531
• Edemen, M., Okkay, M., Tugrul, R., Kurt, M. Ş., Bircan, O., Yoldaş, H., ... & Aslan, A. (2023). Deprem nedir? Nasıl oluşur? Türkiye’de oluşmuş depremler ve etkileri nelerdir? Depremlere karşı alınabılecek tedbirler hususunda öneriler. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 10(93), 719-734. https://doi.org/10.26450/jshsr.3584
• Eliasi Sarzali, F. (2019). Analysis of post-earthquake psycho-social traumas: The case of Sar-Pole-Zahab earthquake. Journal of Iranian Social Studies, 13(2), 5-28. https://doi.org/10.22034/jss.2019.43298
• Geçit, H. K., & Kesici, Ş. (2024). Opinions of individuals exposed to earthquake regarding their psychological inflexibility. Research on Education and Psychology, 8(1), 182-204. https://doi.org/10.54535/rep.1467625
• Gülyol, Y. (2024). Deprem kaynaklı ikincil travmatik strese genel bir bakış. Habitus Toplumbilim Dergisi, 5(5), 37-60. https://doi.org/10.62156/habitus.1412564
• Jo, H., & Baek, E. M. (2023). Impacts of social isolation and risk perception on social networking intensity among university students during covid-19. Plos one, 18(4), e0283997. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0283997
• Karakan, H. İ., & Çolak, O. (2024). A study on expert opinions on the impact of recreational activities on earthquake-affected children. I. International Istiklal Symposium, 06-08 Şubat-February 2024, Kahramanmaras, Türkiye, (s. 469-477).
• Kırmızıgül, B. (2020). Post truth çağda algı ve algı yönetimi turizm destinasyonlarında algı oluşturma. 1.bs., Ankara: Gazi Kitapevi.
• Kopuz, B., Bekdemir, Ü., & Yılmazer, A. (2024). Sosyal bilgiler ders kitaplarında doğal afet ile ilgili konular ve bu konuların öğretiminin önemi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 16(30), 358-380. https://doi.org/10.38155/ksbd.1355236
• Köse, A. (2023). Voluntary search-and-rescue workers’ experiences after witnessing trauma in the earthquake field. OPUS Journal of Society Research, 20(51), 56-66. https://doi.org/10.26466/opusjsr.1214128
• Kotan, H. (2024). Ders kitaplarında yer alan afet eğitimi konularının incelenmesi. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 11(107), 905-919. https://doi.org/10.5281/zenodo.11404168
• Marshall, T. M. (2020). Risk perception and safety culture: Tools for improving the implementation of disaster risk reduction strategies. International journal of disaster risk reduction, 47, 101557. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101557
• Mızrak, S., Özdemir, A., & Aslan, R. (2021). Adaptation of hurricane risk perception scale to earthquake risk perception and determining the factors affecting women's earthquake risk perception. Natural Hazards, 109(3), 2241-2259. https://doi.org/10.1007/s11069-021-04918-z
• Odabaş, L., & Cengiz, S. (2021). Eğitim kurumları idarecilerinin kriz anında afet ve acil durumlara yönelik yeterliliklerinin değerlendirilmesi: Gümüşhane ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(3), 521-531. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.943792
• Önder, D. (2022). 2020 izmir Depremi sonrası depremzedelerin travma sonrası stres, klostrofobi gelişimi ve psikolojik dayanıklılık açısından değerlendirilmesi (Master's thesis, Ege Üniversitesi).
• Özdemir, A. (2018). Toplumun afet risk algısı ve afete hazırlıklı olma durumu: Kocaeli ili örneği (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Özlemiş, Ş., & Eren, T. (2024). Afet sonrası kullanılacak geçici barınma alanlarının çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılarak seçilmesi üzerine bir uygulama. International Journal of Engineering Research and
• Development, 16(2), 861-880. https://doi.org/10.29137/umagd.1469270
• Öztekin, S., Aydın, O., & Aydemir, Ö. (2017). DSM-5 özgül fobi şiddet ölçeği Türkçe formunun geçerliliği ve güvenilirliği. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(2), 31-37. https://doi.org/10.5455/apd.240709
• Petraroli, I., & Baars, R. (2022). To be a woman in Japan: Disaster vulnerabilities and gendered discourses in disaster preparedness in Japan. International Journal of Disaster Risk Reduction, 70, 102767. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2021.102767
• Qasim, S., Khan, A. N., Shrestha, R. P., & Qasim, M. (2015). Risk perception of the people in the flood prone Khyber Pukhthunkhwa province of Pakistan. International Journal of Disaster Risk Reduction, 14, 373-378. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2015.09.001
• Rachman, S. (1997). Claustrophobia. Phobias: A handbook of theory, research and treatment, 163-182. https://doi.org/10.1891/0889-8391.14.1.115
• Radomsky, A. S., Rachman, S., Thordarson, D. S., McIsaac, H. K., & Teachman, B. A. (2001). The claustrophobia questionnaire. Journal of anxiety disorders, 15(4), 287-297. https://doi.org/10.1016/S0887-6185(01)00064-0
• Şahan, E. (2021). Hasta penceresinden Covid-19 tanısıyla tek başına bir hastane odasında olmak: nitel çalışma. Cukurova Medical Journal, 46(1), 223-232.
• Sheek-Hussein, M., Abu-Zidan, F. M., & Stip, E. (2021). Disaster management of the psychological impact of the COVID-19 pandemic. International journal of emergency medicine, 14(1), 1-10. https://doi.org/10.1186/s12245-021-00342-z
• Tanhan, F., & Kayri, M. (2013). Deprem sonrası travma düzeyini belirleme ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 1013-1025.
• Tercan, B. (2023). Bireylerin afet risk algısının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(3), 1279-1287. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1180447
• Uğuz, Ş. (2023). Depremlerin görünmez yıkımı: insanların psikolojik sağlığı üzerindeki etkileri. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 17(1), 6-9. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1256896
• Vadakkan, C., & Siddiqui, W. (2023). Claustrophobia. In StatPearls. Statpearls Publishing.
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). SPSS, uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
• Zhang, W., Wang, W., Lin, J., Zhang, Y., Shang, X., Wang, X., ... & Ma, W. (2017). Perception, knowledge and behaviors related to typhoon: A cross sectional study among rural residents in Zhejiang, China. International journal of environmental research and public health, 14(5), 492. https://doi.org/10.3390/ijerph14050492