PROF. DR. NADİR DEVLET

Year 2021, Volume: 3 Issue: 1, 97 - 101, 30.06.2021

İsmail Türkoğlu

Abstract

Nadir Devlet 15 Temmuz 1944’de günümüzde Çin Halk Cumhuriyeti’nin Liaoning eyaletinin başkenti olan ve Şen Yang olarak adlandırılan Mukden şehrinde doğdu. Anne ve baba tarafından Tatar asıllı bir aileye mensuptur. Babası İbrahim Bey, büyük dedesi sanayici ve tüccar Muhammedcan Efendidir. Devletkildi ailesi günümüzde Kazakistan sınırları içinde bulunan Petropavlosk’da yemek yağı ve sabun fabrikalarının yanı sıra değirmen ve gaz yağı depoları da işletiyordu. Devletkildi ailesinin bu şehirde 1868’de inşa ettirdikleri cami halen ibadete açıktır. Aile, 1917 ihtilaline kadar Çarlık Rusyasında Tatar prensleri olarak kabul edilen ve Altın Orda hanlarının soyundan gelen 38 büyük aileden biri idi. İhtilalden sonra aile fertleri mal ve mülklerini, unvanlarını ve sosyal statülerini kaybederek Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin çeşitli yerlerine dağıldılar. Devletkildi ailesinin tarihi, Rukiye Hanım ve İbrahim Beyin Stalin döneminde başına gelen facia Rusya Federasyonu Devlet Televizyonu’nun kültür kanalında altı bölümlük bir belgesel olarak yayınlanmıştır. Annesi Rukiye Hanım, tüccar Sabircan Muhammediş’in (1873-1947) kızıdır.

Keywords

Nadir Devlet, Mukden, Gulag, İdil-Ural, Kazan

References

• G. Beril Devlet, Bir Ömre Altı Hayat Sığdıran Nadir Devlet’in Yaşam Öyküsü, İstanbul 2014. Nadir Devlet, Rusya Mültecileri: Uzak Diasporaya Yayılan Tatarlar, İstanbul 2020. Nadir Devlet, Yıraq könçığıştağı Tatar-Başqortlarğa ni buldı? Kazan 2005. İsmail Türkoğlu (haz.), Rokıye Deületkildi: Bir Tatar Hatınının açı yazmışı, Kazan 2005.