Injustice Due to the Statute of Limitations: Issue of a Dismissal Decision Resulting from the Expiry of the Statute of Limitations During the Appeal Process

Year 2025, Volume: 13 Issue: 1, 65 - 84, 09.07.2025

İlhan Üzülmez , Gökhan Ölmez

https://doi.org/10.26650/JPLC2024-1573126

Abstract

The ultimate goal of criminal proceedings is resolving the substance of the criminal dispute: by conviction, social and individual confidence in the institutional nature of the criminal justice system is reaffirmed, as society and the victim see that the violation of norm has not gone unpunished. Acquittance judgments establish that no crime has been committed, and confidence in the system is confirmed on the basis that false accusations do not prevail, since it is established that an event that requires the performance of criminal law’s social function has not occurred. Modern criminal procedure systems also allow for solutions that can be characterized as “procedural justice”, rather than achieving “substantive justice”. There are many different normative purposes that cause the criminal process to deviate from the goal of resolving the substantive dispute, such as cases where the initiation or continuation of the process is subject to certain extra procedural conditions. The statute of limitations requires the termination of the dispute at the end of the limitation period. The statute of limitations, as a legal ground of impunity, and therefore a substantive criminal law institution, leads to injustice when it produces legal consequences at the appeal stage, despite the existence of a court decision that resolves the substance of the dispute. This study analyzes the legal problem and proposes a solution based on comparative legal systems that provide for the suspension of the statute of limitations.

Keywords

Statute of Limitation, Decision of Dismissal, Prevention of Satute of Limitations

Dava Zamanaşımı Kaynaklı Adaletsizlik: Dava Zamanaşımı Süresinin Kanun Yolu Aşamasında Dolması Sonucunda Düşme Kararı Verilmesi

Abstract

Ceza muhakemesinin nihai hedefi cezai uyuşmazlığın esasını çözmektir: Suç işleyen kişinin mahkûm edilmesiyle norm ihlalinin karşılıksız kalmadığını gören toplum ve suç mağduru olan birey tarafından ceza adalet sistemine duyulan kurumsal nitelikteki güven teyit edilir. Bir suçun işlenmediğinin tespiti halinde ise, ceza hukukunun toplumsal işlevini yerine getirmesi gereken bir olayın gerçekleşmediği belirlenerek sisteme duyulan güven, haksız suçlamaların karşılık bulmadığı ekseninde teyit edilmiş olur. Modern ceza muhakemesi sistemleri uyuşmazlığın esası çözülerek “maddi anlamda adaletin tesis edilmesi” yerine “prosedürel adalet” olarak nitelendirilebilecek çözümlere ulaşılmasına da imkân tanınmaktadır. Başta muhakemenin başlatılmasının veya ilerlemesinin bazı muhakeme sistemi dışı şartlara tabi tutulduğu haller olmak üzere ceza muhakemesinin uyuşmazlığın esasını çözme hedefinden ayrılmasına sebep olan birçok farklı normatif amaçlılık bulunur. Hukuki niteliğine dair görüş birliği bulunmayan dava zamanaşımı müessesesi, zamanaşımı süresinin sona ermesi halinde, kamu davasının düşmesine karar verilerek uyuşmazlığın ortadan kaldırılmasını gerektirir. Mahiyeti itibarıyla kanunda öngörülen bir cezasızlık sebebi olarak nitelendirilebilecek ve maddi ceza hukuku kurumu olan dava zamanaşımının, ortada uyuşmazlığın esasını çözen bir ilk derece mahkemesi kararı bulunmasına rağmen kanun yolu aşamasında hukuki sonuç doğurması adaletsizliğe sebebiyet vermektedir. Bu çalışmada, söz konusu hukuki soruna ilişkin belirlemeler yapılarak karşılaştırmalı hukukta benimsenen dava zamanaşımının engellenmesini sağlayan düzenlemeden hareketle bir çözüm önerisi sunulmak tadır

Keywords

Dava zamanaşımı, Düşme Kararı, Zamanaşımının Engellenmesi

References

• Artuk M E, Gökcen A, Alşahin M E ve Çakır K, Ceza Hukuku Genel Hükümler (13. Bası Adalet 2019) google scholar
• Asholt M, Verjahrung im Strafrecht, (Mohr Siebeck 2016). google scholar
• BLoy R, Die dogmatische Bedeutung der Strafausschliefiungs- und Strafaufhehungsgründe, (Duncker & Humblot 1976). google scholar
• Beulke W ve Swoboda S, Strafprozessrecht (15. Baskı C.F. Müller 2020). google scholar
• Bock D, Derstrafrechtliche Verfolgungsverjahrung, in: JuS 2006, 46 (l),12- 15. google scholar
• Bosch N, vor § 78, in: Schönke/Schröder Strafgesetzbuch Kommentar (30. Baskı C.H. Beck 2019). google scholar
• Centel, N ve Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku (20. Bası Beta 2021). google scholar
• Dönmezer S ve Erman S, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım (Cilt: III) (11. Bası Beta 1997). google scholar
• Erem F, Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku Cilt 2: Genel Hükümler (12. Baskı Seçkin 1985). google scholar
• Greger, A ve Weingarten J, vor § 78, § 78, § 78b, in: Strafgesetzbuch Leipziger Kommentar, Band 6: §§ 69 bis 79b (13. Baskı De GruYter 2020). google scholar
• Heger M, §78 b, in: Lackner/Kühl/Heger Strafgesetzbuch Kommentar (30. Baskı C.H. Beck 2023). google scholar
• HochmaYr, Gudrun, Rechtsvergleichende Analyse der Verjahrungsregelungen, in: Die Verjahrung als Herausforderung für die grenzüber-schreitende Zusammenarbeit in Strafsachen, (1. Baskı Nomos 2021) 575-704. google scholar
• Hörnle, Tatjana, Verfolgungsverjahrung: Keine Selbstverstandlichkeit, in: Festschrift für Werner Beulke zum 70. Geburtstag (C.F. Müller 2015) 115-126. google scholar
• Jakobs G, Strafrecht Allgemeiner Teil Die Grundlagen und die Zurechnungslehre Lehrbuch (2. Baskı Walter de GruYter 1991). google scholar
• Jescheck H.H. ve Weigend T, Lehrbuch des Strafrechts Allgemeiner Teil, (5. Baskı Duncker & Humblot 1996). google scholar
• Koca, M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (17. Baskı Seçkin 2024). google scholar
• Önder, A, Ceza Hukuku Genel Hükümler Cilt: ll-lll (Beta 2. Bası 1992). google scholar
• Özbek V Ö, Doğan K, Meraklı S, Bacaksız P ve BaşbüYük İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (14. Baskı Seçkin 2023). google scholar
• Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (20. Bası Seçkin 2024). google scholar
• Öztürk B, Tezcan, D, Erdem M E, Sırma Gezer Ö, F. Saygılar Y, Alan E, Özaydın Ö, Erden Tütüncü E ve Tok M C, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku (17. Baskı Seçkin 2023). google scholar
• Mitsch W, vor § 78, § 78, § 78b, in: Münchener Kommentar zum StGB, Band 2: §§ 38-79b (4. Baskı C.H. Beck 2020). google scholar
• Özar S, Türk Ceza Hukukunda Zamanaşımı, (Adalet 2021). google scholar
• Peters K, Die Parallelitat von Prozefi- und Sachentscheidungen, ZStW 1956,68 (3) 374-398. google scholar
• Ragues R, Variationen zu dem gesamten Strafrechtssystem, in: Gesamte Strafrechtswissenschaft in internationaler Dimension Festschrift für Jürgen Wolter zum 70. Geburtstag (Duncker & Humblot 2013) 183-197. google scholar
• Roxin C ve Greco L, Strafrecht Allgemeiner Teil Band I Grandlagen - Der Aufbau der Verbrechenslehre (5. Baskı C.H. Beck 2020). google scholar
• Satzger H, Die Verjahrung im Strafrecht, in: JURA 2012 (6) 433-443. google scholar
• Schmidhauser E, Strafrecht Allgemeiner Teil Lehrbuch (2. Baskı J. C. B. Mohr Paul Sicbcck 1975). google scholar
• Schmitt- LeonardY C ve Klarmann M, Sinn und Zweck der Verjahrung im Strafrecht, in: JuS 2024, 64 (8) 713-718. google scholar
• Taner, F G, Ceza Hukukunda Zamanaşımı (Seçkin 2008). google scholar
• Uzun, M.A., Ceza Hukukunda Zamanaşımı (İstanbul Üniversitesi SosYal Bilimler Enstitüsü (YaYımlanmamış Doktora Tezi 1994). google scholar
• Ünver Y ve Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku (17. Baskı Adalet 2020). google scholar
• Volk K, Prozefivoraussetzungen im Strafrecht: Zum Verhaltnis von materiellem Recht und Prozefirecht (Verlag Rolf Gremer 1978). google scholar
• YeniseY F ve Nuhoğlu, A, Ceza Muhakemesi Hukuku (11. Baskı Seçkin 2023) google scholar
• Zafer H, Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m. 1-75 (8. Bası Beta 2021). google scholar