Assessing the Impact of Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) on the Criminal Justice System

Year 2025, Volume: 13 Issue: 1, 1 - 18, 09.07.2025

Murat Aydın

https://doi.org/10.26650/JPLC2024-1576205

Abstract

Attention deficit/hyperactivity disorder is a psychiatric disorder that is frequently encountered in recent times. In this respect, it is an important issue that needs to be addressed in terms of criminal law and criminal procedure law. In order to determine criminal responsibility for the crime, the ability to perceive as well as the ability to will must be considered. Research reveals that attention deficit and hyperactivity disorder have more of an effect on the willpower ability. Therefore, the disorder is defined not as a disorder of knowing what to do (not a condition related to a decrease in intelligence), but as a disorder of doing what one knows (a disorder of self-control). This disease, which is mostly encountered in childhood, can cause serious problems in the future, especially in terms of the ability to direct the behavior of adults. In this respect, this disorder, which is important in terms of juvenile delinquency, can play an important role in the criminal behavior of adults. It can be said that there is a more significant increase in the potential to commit crimes, especially when there are family and environmental factors associated with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder. In this study, the effect of attention deficit and hyperactivity disorder on the commission of crime and its consequences in terms of criminal law are discussed. It is also evaluated how this disease can be considered during the investigation and prosecution phase. It has been discussed how the defectiveness assessment of persons with attention deficit hyperactivity disorder can be differentiated from their peers.

Keywords

Attention deficit/hyperactivity disorder, criminal responsibility, capacity of will

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) Ceza Hukuku Sistemi Açısından Etkisinin Değerlendirilmesi

Abstract

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu son dönemlerde sıklıkla karşılaşılan psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Bu açıdan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, ceza hukuku ve ceza muhakemesi hukuku açısından ele alınması gereken önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Suçtan dolayı ceza sorumluluğunun belirlenmesi için algılama yeteneğinin yanı sıra irade yeteneğinin de dikkate alınması gerekmektedir. Yapılan araştırmalar dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun daha çok irade yeteneği açısından etkisinin olduğunu ortaya koymaktadır. Bu açıdan hastalık ne yapacağını bilme bozukluğu değil (zihinsel yetersizliğe ilişkin bir durum değil), bildiğini yapma bozukluğu (kendini kontrol etme bozukluğu) olarak tanımlanmaktadır. Çoğunlukla çocukluk döneminde olduğu düşünülen bu hastalık aslında yetişkinler açısından da davranışlarını yönlendirme yeteneği açısından ciddi sorunlar oluşturabilmektedir. Bu yönüyle çocuk suçluluğu açısından önemli olan bu hastalık, yetişkinlerin suç işlemesinde önemli roller oynayabilmektedir. Özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna eşlik eden aile ve çevre faktörleri de olduğunda suç işleme potansiyelinde daha önemli bir artış olduğu ifade edilebilir. Bu çalışmada dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun suçun işlenmesinde etkisi, ceza hukuku bakımından sonuçları ele alınmaya çalışılmıştır. Soruşturma ve kovuşturma aşamasında da bu hastalığın ne şekilde göz önünde bulundurulabileceği değerlendirilmiştir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan kişilerin kendi yaşıtları ile kusurluluk değerlendirmesinin nasıl farklılaştırılabileceği tartışılmıştır.

Keywords

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, ceza sorumluluğu, irade yeteneği

References

• Abalı, O. Hiperaktivite ve Dikkat Eksikliği (Adeda Yayıncılık 2018). google scholar
• Aguilar C. and Marta M., “A Critical Viewpoint About the Legal Analysis of the Attention-Deficit and Hyperactivity Disorder (ADHD) in the Spanish Criminal Justice System” (2017) 1 Journal of Forensic Sciences and Digital Investigation 13. google scholar
• Akbulut, B. Ceza Hukuku Genel Hükümler, (10. Baskı, Adalet YaYınevi 2023). google scholar
• Ângström, A. vd “Criminal Convictions in Males and Females Diagnosed with Attention Deficit Hyperactivity Disorder: A Swedish National Registry Study” (2024) 4 JCPP Advances. 1-12, (Ângström vd.) google scholar
• Asherson, P. vd., Handbook For Attention Deficit Hyperactivity Disorder in Adults, (Springer Healthcare 2013), (Asherson vd.) google scholar
• Dalsgaard, S. vd “Long-Term Criminal Outcome of Children With Attention Deficit Hyperactivity Disorder” (2013) 23 Criminal Behaviour and Mental Health, 86-98. google scholar
• Eme, R., “Attention Deficit Hyperactivity Disorder: A Mitigation of Criminal Responsibility?” (2014) 14 (3), Journal of Forensic Psychology Practice, 221-236 (Eme, Criminal) google scholar
• Eme, R., “The Neuroscience of ADHD, The Paradigmatic Disorder Of Self-Control”, (2016) 3 (2) Journal of Law and the Biosciences, 350-354. google scholar
• Eyüboğlu, M. and Eyüboğlu, D., “Suça Sürüklenen Çocuklarda Psikiyatrik Bozukluklar, Sosyodemografik Özellikler ve Risk Faktörleri” (2018) 21 Klinik Psikiyatri, 7-14 google scholar
• Freckelton, I., “Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) and the Criminal Law”, (2020) 26 (6) Psychiatry, Psychology and Law, 817-840. google scholar
• Hakeri, H., Ceza Hukuku Genel Hükümler, (27. Baskı, Adalet YaYınevi 2022). google scholar
• https://www.nedir.com/prevalans Erişim tarihi:20.09.2024. google scholar
• https://www.tipterimlerisozlugu.com/proband.html Erişim tarihi: 17.09.2024. google scholar
• https://archive.org/stream/APA-DSM-5/DSM5_djvu.txt Erişim tarihi: 14.02.2025. google scholar
• Mannuzza, S. vd. “Lifetime Criminality Among Boys With Attention Deficit Hyperactivity Disorder: A Prospective Follow-Up Study İnto Adulthood Using Official Arrest Records” (2008) 160 Psychiatry Research 237-246 google scholar
• Maoz, U.and Yaffe, G., “What Does Neuroscience Tell Us About Criminal ResponsibilitY?” (2016) 3 (1) Journal of Law and the Biosciences, 120-139. google scholar
• Nigg, J., “Attention and ImpulsivitY”, Developmental PsYchopathologY Maladaptation and PsYchopathologY ilgili kitap bölümüne erişim için: https://onlinelibrarY.wileY.com/doi/epdf/10.1002/9781119125556.devpsY314 Erişim tarihi:13.09.2024. google scholar
• Öner, P. vd.“Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu”,s.99, https://www.ttb.org.tr/STED/sted0303/dikkat.pdf Erişim tarihi:20.09.2024. google scholar
• Özbay, A. and Kayhan, Z., “Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) Nedenleri Ve Tedavi Yöntemleri” (2024) 23 (89) Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 394-406 google scholar
• Özgenç, İ., Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (18. Baskı, Seçkin Yayınevi 2022) google scholar
• Pope, K. vd. “Developmental Neuroscience and the Courts: How Science Is Influencing the Disposition of Juvenile Offenders” (2012) 51 (4) J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 341-342. google scholar
• Semerci B. and Erbaş R. “DEHB, Suç ve Yasalar” (2024) 1 (2) Erişkinlerde Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanı Ve Tedavi Kılavuzu. google scholar
• Young, S. vd. “A Meta-Analysis of The Prevalence of Attention Deficit Hyperactivity Disorder in Incarcerated Populations” (2015) 45 (2) SYchological Medicine, 247-258. google scholar
• Yüksek, T., “Bir Üniversite Hastanesi Çocuk Psikiyatrisi Polikliniğinde Değerlendirilen Suça Sürüklenen Çocuklar” (2019) 46 (3) Dicle Tıp Dergisi, 559 - 565. google scholar