KANADA VE TÜRK HUKUKUNDA MİLLETLERARASI TAHKİME İLİŞKİN BAZI HÜKÜMLERİN MUKAYESELİ İNCELENMESİ = (A COMPARATIVE RESEARCH on SOME INTERNATIONAL ARBITRATION PROVISIONS of CANADIAN and TURKISH LAW)

Year 2015, Volume: 73 Issue: 2, 255 - 267, 08.11.2016

Hande Gül Küçükkaya

Abstract

ÖZ

Tahkim bir ihtilafın, tarafların anlaşmasıyla, devlet yargısı dışında üçüncü kişiler tarafından çözülmesidir. Milletlerarası ticari uyuşmazlıkların çözümünde tahkim sıklıkla tercih edilir. Uluslararası ticaret sistemini destekle­yen ve bundan yararlanan devletler arasında uluslararası tahkime uygulana­cak genel ilkeler ve kuralları düzenlemek üzere UNCITRAL (Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Kanunu Komisyonu) tarafından uluslararası tahkimin geliştirilmesi ve uyumlaştırılması gayesiyle 21.06.1985 tarihinde Model bir Ka­nun çıkarılmıştır.

Kanada 1986 yılında milletlerarası tahkime ilişkin mevzuatını Model Ka­nunu esas almak suretiyle oluşturmuş ve uygulamaya koymuş ilk devlettir. Model Kanunla ilgili olarak yirmi yıldan fazla tecrübeye sahiptir ve UNCITRAL tarafından kabul edilen metinden nadiren sapmış tahkim dostu bir ülkedir.

1985 yılında kabul edilen Model Kanun, Türkiye’de 2001 yılında kabul edilen 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu’nda (MTK) esas alınan kay­naklardan biridir; ancak MTK’da Kanada’daki gibi Model Kanuna bağlılıktan söz edilemez. Çalışmamızda, Türkiye ve Kanada milletlerarası tahkim hukuku hükümlerinin bazıları karşılaştırmalı olarak irdelenecektir.

 Anahtar Kelimeler: Kanada, Türkiye, Uluslararası Tahkim Hukuku, UNCITRAL Model Kanunu

 ABSTRACT

Arbitration is solving a dispute via the agreement of the parties by the third people that are apart from state judgement. Arbitration is widely preferred in solving international commercial disputes. In order to apply the general principles and rules between the states supporting and benefiting from the system of international commerce, UNCITRAL (United Nations Commission on International Trade Law) enacted a model law on 21.06.1985 with the aim of improving and harmonizing international arbitration.

Canada was the first state which formed its international commerce regulation based on the model law and put it into practice in 1986. It has more than twenty years of experience regarding the model act and it had barely deviate from the corpus that was accepted by UNCITRAL. Canada is an arbitration friendly state.

The model law, that was accepted in 1985, is one of the sources taken as a basis in International Arbitration Regulation Act numbered 4686 that was accepted in 2001 in Turkey; however it doesn’t show a wide fidelty to the model law as in Canada’s regulation. In our research, some of the provisions in international arbitration law of Turkey and Canada will be examined comparatively.

 Keywords: Canada, Turkey, International Arbitration Law, UNCITRAL Model Law

Keywords

Kanada, Türkiye, Uluslararası Tahkim Hukuku

References

• Akıncı, Ziya (2013). Milletlerarası Tahkim. Ankara.
• Alpagut, Gülsevil (2008). “Yargıtay Kararları Işığında İş Güvencesi ve Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik”. Bankacılar Dergisi. 65. 89-110. http://www.tbb.org.tr/Dosyalar/Arastirma_ve_Raporlar/Yargitay_Kararlari_Isi ginda.pdf.
• Bachand, Frédéric (2008). “Uluslararası Tahkimle İlgili Tartışmalı Meselelere Kanada Perspektifinden Bir Bakış”, Milletlerarası Ticari Uyuşmazlıkların Tahkim Yoluyla Çözümüne İlişkin İstanbul Konferansı. İstanbul. 43-56,
• Bachand, Frédéric (2009). “Overcoming Immunity–Based Objections to the Recognition and Enforcement in Canada of Investor–State Awards”. Journal of International Arbitration, 26/1. 59–87.
• Bienvenu, Pierre; Valasek, Martin (2013). Arbitration Guide Canada International Bar Association Arbitration Committee, www. ibanet.org.
• Birsel, Mahmut T.; Budak, Ali C. (1997). “Milletlerarası Tahkim Konusunda Türk Hukuku Açısından Sorunlar ve Öneriler Türk Tahkim Hukuku ve UNCITRAL Kanun Örneği”. Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir mi? Sempozyum-Bildiriler- Tartışmalar. (11 Nisan 1997). C.I. Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü. Ankara. 169-223.
• Bozkurt, Yüksel; Armağan, Ebru, “UNCITRAL ve UNCITRAL Model Kanunu’na Genel Bakış”, s.135-172. http://www.humanlawjustice.gov.tr/ Uploads/Mizanpaj/236.pdf. (29.11.2013).
• Brierly, John (2013). “Canadian Acceptance of International Commercial Arbitration”, http://mainelaw.maine.edu/academics/mainelawreview/pdf/vol40_2/vol40_m e_l_rev_287.pdf(21.11.2013)
• Esen, Emre (2011). “Uluslararası Tahkime Tabi Bir Uyuşmazlığın Devlet Mahkemelerine Götürülmesi Halinde Tahkim Anlaşmasının Geçerliliğine İlişkin İtirazların İncelenmesi ve Kompetenz-Kompetenz Prensibi”. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi - Prof. Dr. Ata Sakmar’a Armağan, 1/2011. 355-381.
• Huysal, Burak (2010). Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkime Elverişlilik. İstanbul
• Nomer, Ergin; Ekşi, Nuray; Gelgel, Günseli (2000). Milletlerarası Tahkim. İstanbul.
• Özdemir-Kocasakal, Hatice (2002). “Devletin Yargı ve İcra Muafiyetleri ve Bunların Tahkim Yargılamasındaki Rolü”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Yıl 22/Sayı 2/, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan. İstanbul. 525-577.
• Özekes, Muhammet (1999). İcra ve İflas Hukukunda İhtiyati Haciz. Ankara.
• Özel, Sibel (1991). “Devletin Özel Kişilerle Yapmış Olduğu Tahkim Sözleşmesi ve Yargı Bağışıklığı. İstanbul Barosu Dergisi, İstanbul.
• Özel, Sibel (2008). Milletlerarası Ticari Tahkimde Kanunlar İhtilafı Meseleleri. İstanbul.
• Pekcanıtez, Hakan (2003). “Milletlerarası Tahkimde Geçici Koruma Önlemleri”, Milletlerarası Tahkim Semineri (10 Mart 2003), ICC Türkiye Milli Komitesi. Ankara. 115-152.
• Pengelley, Nicholas (2013). Confidentially Speaking: Commercial Arbitration in Canada’s Open Courts https://papers.ssrn.com/sol3/Data_ Integrity_Notice.cfm?abid=1776463. (11.11.2013)
• Reiner, A. (2007) ”Enforcement of Arbitral Awards Against States, State Entities and International Organisations”. Eksi N.; Martinez- Fragaand P. J.; Sheehy W. K. (2007). International Commercial Arbitration A Comparative Survey, Istanbul Chamber of Commerce, Publications No. 2007/45.
• Sanders, Pieter, “Unity and Diversity in the Adoption of the Model Law, Arbitration” International, Volume 11, Kluwer Law International,1995. www.kluwerarbitration.com/print.aspx?ids=IPN9183, (19.11.2013)
• Scrutton, Thomas Edward (2003). “Roman Law Influence in Chacery, Church Courts, Admirality and Merchant”, Committee of the Association of American Law Schools, Select Essays in Anglo-American Legal History, http://oll.libertyfund.org/?option=com_staticxt&staticfile=show.php%3Ftitle=2 081&chapter=158208&layout=html&Itemid=27. (17.11.2013).
• Söğüt, İpek Sevda (2012). Roma Hukukunda Tahkim, İstanbul. Şanlı, Cemal (2013). Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, İstanbul.
• Şanlı, Cemal; Esen Emre; Ataman-Figanmeşe, İnci (2014). Milletlerarası Özel Hukuk. İstanbul.
• Thompson, Claude; Finn Annie (2010). “International Commercial Arbitration: A Canadian Perspective”, Journal of Arbitration International, Volume 18 - Issue 2, http://www.arbitration-adr.org/resources/?p=article&a=s how&id=441 (09.11.2013).
• Urbas, Daniel; Deane, Robert J.C. (2013). “Canada”, The International Comperative Legal Guide to International Arbitaration. Chapter 62. 525-533.
• Yeşilova, Bilgehan (2008). Milletlerarası Ticari Tahkimde Nihai Kararlardan Önce Mahkemelerin Yardımı ve Denetimi. İzmir.
• Diğer linkler;
• Kazancı Hukuk Programları; www.kazanci.com.tr
• Kluwer Arbitration; www.kluwerarbitration.com
• http://scc.lexum.umontreal.ca/en/2007/2007scc35/2007scc35.html