Pazarlamacının -Ve İşçinin- Taraf Olduğu Rekabet Yasağı Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıkların Çözümünde Görevli Mahkeme – 7036 Sayılı (Yeni) İş Mahkemeleri Kanunu Bakımından Değerlendirme

Year 2017, Volume: 75 Issue: 2, 791 - 812, 31.12.2017

İbrahim Çağrı Zengin

Abstract

5521 sayılı mülga İş Mahkemeleri Kanunu’nun yürürlükte olduğu dönemde, yargı kararları ve doktrinde ileri sürülen görüşler ekseninde çoğunluk tarafından, olan hukuk açısından rekabet yasağı sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda görevli mahkemenin tespitinde 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 4/1-c hükmüne üstünlük tanınmakta, bu uyuşmazlıkların çözümlenmesinde asliye ticaret mahkemelerinin görevli olduğu kabul edilmekteydi. Bununla birlikte, doktrinde olması gereken hukuk açısından, iş mahkemelerinin görevli kılınmasının daha yerinde bir tercih olacağı çoğunluk kanaati olarak ön plana çıkmakta idi. 25.10.2017 tarihinde yürürlüğe giren ve böylelikle 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre yeni kanun niteliği kazanan 7036 sayılı yeni İş Mahkemeleri Kanunu’nun “Görev” başlıklı 5. maddesinde öngörülen düzenleme ile birlikte, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 444 vd. hükümlerinde düzenlenen rekabet yasağı sözleşmesinden kaynaklanan davaların iş mahkemelerinin görev alanına dahil edilip edilmediğinin çözümlenmesi gerekli önemli bir sorun olarak yeniden gündeme gelmesi kaçınılmazdır. Bu çalışmada da 7036 sayılı yeni İş Mahkemeleri Kanunu’nun iş mahkemelerinin görevi ile ilgili 5. maddesinde ifade edildiği şekliyle “iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden” doğan hukuk uyuşmazlıklarının kapsamına rekabet yasağı anlaşmasının girip girmediği meselesi, bu konudaki mevcut iki düzenlemenin lafzı, söz konusu hükümler arasındaki özellik-genellik ilişkisi, düzenlemelerin amacı, öngörülme gerekçesi, kapsamı ve uygulama alanı ile doktrinde ileri sürülen görüşler ve yargı kararları ışığında Kanun koyucunun iradesi yorumlanmak suretiyle incelenmekte, bunun sonucunda üstünlüğün hangi yasal düzenlemeye tanınması gerektiği ve böylelikle rekabet yasağı sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda hangi mahkemenin görevli olacağı ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmektedir. 

Keywords

Rekabet yasağı sözleşmesi, görevli mahkeme, özel kanun-genel kanun ilişkisi, asliye ticaret mahkemesi, iş mahkemesi

Competent Court For Disputes Arising From Non-Compete Agreement, Parties Of Which Are Travelling Salesman And/Or Employee- Evaluation From The (New) Law On Labour Courts No. 7036 Perspective

Abstract

While the Law on Labour Courts No. 5521 was in force, the competent court for disputes arising from non-compete agreements was acknowledged, de lege lata, as commercial court as per Article 4/1-c of the new Turkish Commercial Code No. 6102. This approach was also in line with judicial decisions. However, it was also argued that the competent court should be, de lege feranda, labour courts. With the inclusion of Article 5 titled “Competency” into the new Law on Labour Courts dated 25.10.2017 and No. 7036, the issue of whether disputes arising from non-compete agreements regulated under Article 444 et seq. of Turkish Law of Obligations numbered 6098, fall within the jurisdiction of labour courts needs to be addressed. In this study, the main focus will be whether disputes arising from non-compete agreements fall within the competence of labour courts, in accordance with wording of Article 5 of Law on Labour Courts which is as follows: “the agreements due to the employment relationship”. While focusing on the main problem by interpreting the will of the lawmaker, applicable provision for the disputes arising from the non-compete agreements are going to be elaborated, in light of the (i) wording of the both provisions, (ii) lex specialis-lex genaralis relationship between both provisions, (iii) purpose of the provisions, (iv) ratio legis, (v) scope of applicability of both provisions, (vi) opinions put forward in the literature and (vii) judicial decisions. 

Keywords

Non-compete Agreements, Competent Court, lex-specialis and lex-generalis, Commercial Court, Labour Court

References

• Akdeniz Umut, “Pazarlamacılık Sözleşmesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVII, S. 4, 2013, s. 1-34.
• Altay Sabah, “Türk Borçlar Kanunun Hükümlerine Göre İşçi ile İşveren Arasında Yapılan Rekabet Yasağı Sözleşmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 14, S. 3, 2008, s. 171-207.
• Arkan Sabih, Ticarî İşletme Hukuku, 23. Bası, Ankara 2017.
• Aydın Sema/Kaplan Hasan Ali, “Bağlı Tacir Yardımcılarının Rekabet Yasağı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVIII, S. 3-4, 2014, s. 165-203.
• Baskan Ş. Esra, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Rekabet Yasağı Sözleşmesi”, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2012/2, s. 116-125.
• Baştürk Faruk, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinde Görevli Mahkemeye İlişkin Yargıtay Kararları Üzerine Bir İnceleme”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C. II, Beta, İstanbul 2011, s. 1539-1556.
• Börü Levent/Koçyiğit İlker, Ticari Dava, Ankara 2013.
• Çağa Tahir, “Özel Hüküm Genel Hükmü Daima Bertaraf Eder mi?”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1991/3, s. 366-375.
• Doğan Sevil, İşçinin Rekabet Yasağı İş Sırrının Korunması, Ankara 2017. Domaniç Hayri, Ticaret Hukukunun Genel Esasları, Genişletilmiş 4. Bası, İstanbul 1988.
• Erdoğan Abdullah, “Ticari Davalar”, REGESTA, C. 3, S. 1, 2013, s. 57-77.
• Eren Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 4. Bası, Ankara 2017.
• Ertan Emre, İş Sözleşmesinde Rekabet Yasağı Kaydı, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2012.
• Güleryüz M. Tarık, “İş Hukukunun Emredici Yapısı Işığında Rekabet Yasağı Sözleşmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 118, 2015, s. 313-344.
• Işıktaç Yasemin/Metin Sevtap, Hukuk Metodolojisi, İstanbul 2016. Kaplan Ahmet Emre, Bağlı Tacir Yardımcılarının Rekabet Yasağı, İstanbul 2017.
• Karagöz Veli, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinde Cezai Şart (Karar İncelemesi)”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XIII, S. 1-2, Y. 2009, s. 193-216.
• Karayalçın Yaşar, Ticaret Hukuku I. Giriş - Ticari İşletme, 3. Bası, Ankara 1968.
• Kaya Arslan (Ülgen Hüseyin/Helvacı Mehmet/Kendigelen Abuzer/ Nomer Ertan N. Füsun), Ticari İşletme Hukuku, Güncellenmiş 4. Basıdan 5. Tıpkı Bası, İstanbul 2015.
• Keser Hakan, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Rekabet Yasağı”, Sicil, Y. 6, S. 24, 2011, s. 88-105.
• Koç Derviş, Pazarlamacılık Sözleşmesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2014.
• Konca Nesibe Kurt, “Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Asliye Ticaret Mahkemeleri”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y. 4, S. 15, 2013, s. 79-125.
• Mollamahmutoğlu Hamdi/Astarlı Muhittin/Baysal Ulaş, İş Hukuku, 6. Bası, Ankara 2014.
• Oğuzman M. Kemal/Barlas Nami, Medenî Hukuk Giriş Kaynaklar Temel Kavramlar, 22. Bası, İstanbul 2016.
• Sarıkaya Sinan, İşçinin Rekabet Yasağı Sözleşmesinden Kaynaklı Uyuşmazlıklarda Görevli Mahkeme Sorunu, Legal Hukuk Dergisi, C. 15, S. 171, 2017, s. 1121-1145.
• Soyer Polat, Rekabet Yasağı Sözleşmesi (BK m. 348-352), Ankara 1994. Soyer Polat, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıklarda Görevli Mahkeme Sorunu Nihayet (Fakat Şimdilik) Çözümlendi - Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun İki Farklı Kararı Hakkında Not-”, Yıldırım Uler’e Armağan, Yakın Doğu Üniversitesi Yayınları, Lefkoşa 2014, s. 473-501.
• Süzek Sarper, “Yeni Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde İşçinin Rekabet Etmeme Borcu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXXII, S. 2, 2014, s. 457-467.
• Süzek Sarper, İş Hukuku, 14. Bası, İstanbul 2017.
• Şahlanan Fevzi, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinde Görevli Mahkeme”, Tekstil İşveren Hukuk, S. 418, Ocak-Şubat 2016, s. 2-5.
• Topuz Murat, “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Uyarınca Pazarlamacılık Sözleşmesi (TBK. m. 448-460)”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 19, S. 1, 2013, s. 293-356.
• Tuncay A. Can, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları (Bir Yargıtay Kararı Üzerine)”, Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 1, 2016.
• Uşan M. Fatih, İş Hukukunda İş Sırrının Korunması (Sır Saklama ve Rekabet Yasağı), Ankara 2003.
• Uşan M. Fatih, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Taşıması Gereken Şartlar ve Bunun Geçerliliği Meselesi”, Sicil, Y. 6, S. 21, 2011, s. 116-128.
• Yalman Gökhan, Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Göre Pazarlamacılık Sözleşmesi, Ankara 2017.
• Zengin İbrahim Çağrı, Pazarlamacılık Sözleşmesi, İstanbul 2013.