Yoksulluk Nafakasında “Süresizlik” Sorunu

Year 2018, Volume: 76 Issue: 1, 323 - 358, 26.10.2018

Kürşad Yağcı

Abstract

Evliliğin boşanma ile sona ermesinin mali sonuçlarından birisi de yoksulluk nafakasıdır. Türk Medeni Kanununun (TMK) 175. maddesinin 1.fıkrasına göre, boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka alacaklısı, isterse, elbette nafaka talebini belirli bir süreyle sınırlayabilir. Nafakanın süresiz olarak ödenmesinin talep edildiği hallerde, mahkemenin -kanundan doğan bir zorunluluk olarak- bir süre sınırlaması olmaksızın nafakaya hükmetmesinin gerekip gerekmeyeceği, ya da nafakayı belirli bir süreyle sınırlandırma konusunda hâkimin takdir yetkisinin olup olmadığı hususu tartışmalıdır. Yargıtay ve öğretideki baskın görüş, hâkimin nafaka süresini sınırlama konusunda bir takdir yetkisi olmadığını kabul etmektedir. Yargıtay’ın bu uygulaması, ömür boyu nafaka ödeme yükümlülüğünün, bazı hallerde, özellikle kısa süren ve çocuksuz evliliklerde, nafaka yükümlüsü aleyhine hakkaniyete aykırı sonuçlar doğurmasına yol açmıştır. Yaşanan mağduriyetler nedeniyle, yoksulluk nafakasına süre sınırı getiren olası bir kanun değişikliği, Aile Bakanlığının ve parlamento komisyonunun gündemine gelmiştir. Bu makalede yoksulluk nafakasının süresi, de lege lata ve de lege ferenda olarak değerlendirilmektedir. 

Keywords

Yoksulluk nafakası, Yoksulluk nafakasının süresi, Yoksulluk nafakasında süre, Yoksulluk nafakasının süreyle sınırlanması, Yoksulluk nafakasında süresizlik

The Problem of Post Marital Spousal Support Without a Time Limit

Abstract

One of the financial consequences of divorce deals with post marital spousal support (alimony). According to Article 175 of the Turkish Civil Code, “the party falling to poverty due to divorce may demand from the other side spousal support without a time limit for living costs, in proportion to the financial power of the other spouse on the condition that the fault of the recipient shall not be heavier than the fault of the obligor. It is not necessary for the obligor to be faulty.” The party demanding spousal support, of course, has the option to confine a spousal support claim to a certain period of time. In cases where lifetime spousal support is demanded, there is a debate about whether the judge has to rule on the obligor paying spousal support without setting a time limit or if he can confine the spousal support payment to a certain period of time. The Court of Cassation and the prevailing view of the Turkish doctrine acknowledge that the judge does not have the discretionary power to confine the spousal support to a certain period of time. This practice of the Court of Cassation, which led to the obligation to pay spousal support lasting for a lifetime, in some cases, causes unfair consequences for the obligor, especially in short marriages and childless marriages. A possible amendment of the law, bringing a time limit to the spousal support, has been brought to the agenda of the ministry of family affairs and the parliamentary commission due to intensely asserted grievances. In this article, the period of spousal support is evaluated in terms of de lege lata and de lege ferenda. One of the financial consequences of divorce deals with post marital spousal support (alimony). According to Article 175 of the Turkish Civil Code, “the party falling to poverty due to divorce may demand from the other side spousal support without a time limit for living costs, in proportion to the financial power of the other spouse on the condition that the fault of the recipient shall not be heavier than the fault of the obligor. It is not necessary for the obligor to be faulty.” The party demanding spousal support, of course, has the option to confine a spousal support claim to a certain period of time. In cases where lifetime spousal support is demanded, there is a debate about whether the judge has to rule on the obligor paying spousal support without setting a time limit or if he can confine the spousal support payment to a certain period of time. The Court of Cassation and the prevailing view of the Turkish doctrine acknowledge that the judge does not have the discretionary power to confine the spousal support to a certain period of time. This practice of the Court of Cassation, which led to the obligation to pay spousal support lasting for a lifetime, in some cases, causes unfair consequences for the obligor, especially in short marriages and childless marriages. A possible amendment of the law, bringing a time limit to the spousal support, has been brought to the agenda of the ministry of family affairs and the parliamentary commission due to intensely asserted grievances. In this article, the period of spousal support is evaluated in terms of de lege lata and de lege ferenda. 

Keywords

Spousal support, Alimony, Post marital maintenance, Duration of spousal support, Time limit of spousal support, Lifetime spousal support

References

• Akıntürk, Turgut; Ateş Karaman, Derya; Türk Medeni Hukuku, C. II, Aile Hukuku, Beta, 20. Bası, İstanbul, 2017.
• Arbek, Ömer; “Boşanmanın Mali Sonuçları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 54, S. 1, 2005, s.115-161. s.145.
• Arkan Serim, Azra: “Yoksulluk Nafakası”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 65, S. 1, s. 285-302.
• Bozovalı, Halil; Mevzuattaki Son Değişikliklerle Öğreti ve Uygulamada Türk Medeni Hukukunda Bakım Nafakaları, İstanbul, Kazancı, 1990.
• Büchler, Andrea; Clausen, Sandro; “Die Eigenversorgungskapazität im Recht des nachehelichen Unterhalts: Theorie und Rechtsprechung” Die Praxis des Familienrechts, Herausgeber: Ingeborg Schwenzer, Andrea Büchler, Michelle Cottier, FamPra.ch S. 1, Stämpfli Verlag 2015, s.1-40.
• Ceylan, Ebru; Türk ve İsviçre Hukukunda Boşanmanın Hukuki Sonuçları, İstanbul, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, 2006.
• Çıtak, Burçak; “Yoksulluk Nafakası”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 74, S. 1, 2016, İstanbul, s.241-257.
• Demir, Mecit; Türk Medeni Hukuk Öğreti ve Uygulamasında Yoksulluk Nafakası, Ankara, Seçkin, 2018.
• Dural, Mustafa; Öğüz, Tufan; Gümüş, Mustafa Alper; Türk Özel Hukuku, C. III, Aile Hukuku, 13. Basım, İstanbul, Filiz, 2018.
• Erdem, Mehmet; Aile Hukuku, Ankara Seçkin, 2018.
• Feyzioğlu, Feyzi N.; Aile Hukuku, 3. Basım, İstanbul, Filiz, 1986.
• Freiburghaus, Dieter: Personen- und Familienrecht - Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB – PartG, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Herausgeber: Peter Breitschmid, Alexandra Jungo, 3.Auflage, Schulthess 2016. [“HandK” olarak kısaltılmıştır].
• Gençcan, Ö. Uğur; Boşanma Tazminat ve Nafaka Hukuku, Ankara, Yetkin, 2008.
• Gloor, Urs; Spycher, Annette; in Basler Kommentar, Zivil Gesetzbuch I, Art.1-456 ZGB, 4.Auflage, Herausgeber: Heinrich Honsell/Nedim Peter Vogt/Thomas Geiser, Basel, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2010. [“BasK” olarak kısaltılmıştır].
• Hamzaçebi, Mehmet; “Türk Medeni Kanununa Göre Boşanma ve Ayrılık Hallerinde Tedbir, Yoksulluk ve İştirak Nafakası”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 3-4, 2002, s.23-48.
• Hatemi, Hüseyin; Kalkan Oğuztürk, Burcu; Aile Hukuku, 6.Bası, İstanbul, Oniki Levha, 2018.
• Hausheer, Heinz; Geiser, Thomas; Aebi-Müller, Regina E.; Das Familienrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches,4.Auflage, Bern, Stämpfli, 2010.
• Kocabaş, Gediz; “Evlilik Sonrası Dayanışma İlkesi ve Bu İlkenin Sınırı Olarak Clean Break İlkesi Doğrultusunda Yoksulluk Nafakasını Belirleyici Ölçütler”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuki Araştırmalar Dergisi, C. 19, S. 1, 2013, s. 357-391.
• Köseoğlu, Bilal; Kocaağa, Köksal; Aile Hukuku ve Uygulaması, Ankara, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2009.
• Kurşat, Zekeriya; “Anayasa Mahkemesinin Anlaşmalı Boşanma ve Yoksulluk Nafakasına İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi”, Anayasa Mahkemesinin Medeni Hukuka İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu (21 Mayıs 2012),İstanbul, Oniki Levha Yayıncılık, 2013, s. 211-227.
• Oğuz, Cemal: “Medeni Kanun Madde 174/I ile 175 Arasındaki Farklar”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 4, S. 1-2 (Haziran-Aralık 2000), yayın tarihi: 2003, s. 23-37.
• Oğuzman, M. Kemal; Dural, Mustafa; Aile Hukuku, 3. basım, İstanbul, Filiz, 2001.
• Oktay-Özdemir, Saibe; “Türk Hukukunda Boşanma Sisteminde Revizyon İhtiyacı”, Public and Private International Law Bulletin, C. 35, S. 1, 2015, s. 29-46.
• Öztan, Bilge; Aile Hukuku, 5.Basım, Ankara, Turhan, 2004.
• Ruhi, Ahmet C.; Yargıtay İçtihatlarıyla Nafaka Hukuku, 3. Basım, Ankara, Seçkin, 2010.
• Saymen, Ferit H.; Elbir, H. Kemal; Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku, 2. Basım, İstanbul, İsmail Akgün Matbaası, 1960.
• Schwander, Ivo; ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch), Herausgeber: Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz, Roland Fankhauser, 3.Auflage, Orell Füssli Verlag, 2016. [“OFK” olarak kısaltılmıştır].
• Schwenzer, Ingeborg; Büchler: Andrea Fam Kommentar, Scheidung Band I: ZGB, Herausgeber: Ingeborg Schwenzer, Roland Fankhauser, 3. Auflage, Stämpfli Verlag, 2017. [“FamK” olarak kısaltılmıştır].
• Sutter, Thomas; Freiburghaus, Dieter; Kommentar zum neuen Scheidungsrecht, Zürich, Schulthess, 1999.
• Şahin, Mustafa; “Türk – İsviçre Medeni Kanunlarına Göre Evlilik sonrası Katkının (Yoksulluk Nafakasının) Şartları”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 21/3, 2017, s. 75-107.
• Tekinay, S. Sulhi; Türk Aile Hukuku, 7. Basım, İstanbul, Filiz, 1990
• Tosun, Yalçın; “Türk ve İsviçre Hukukunda Yoksulluk Nafakasının ve Doğurduğu Hukuki Sorunların İncelenmesi”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 129-130, Ankara, Seçkin, 2015, s. 53-77,( https://jurix.com.tr/article/4601 (s. 1-17)). [Elektronik dergi sayfalarına atıf yapılmış ve “jurix” olarak kısaltılmıştır].
• Tuor, Peter; Schnyder, Bernhard; Jungo, Alexandra; Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, (Herausgeber: Peter Tuor, Bernhard Schnyder, Jörg Schmid, Alexandra Jungo), 14. Auflage, Zürich Schulthess, 2015.
• Uzun, Mine; Yargıtay Kararları Kapsamında Yoksulluk Nafakası, İstanbul, Vedat, 2013.
• Velidedeoğlu, H. Veldet; Aile Hukuku, İstanbul, Gün Matbaası, 1969.
• Yıldırım, Abdülkerim; “Yoksulluk Nafakası ve Yoksulluk Nafakasında Süre Sorunu”, Legal Hukuk Dergisi, C. 14, S. 157, Ocak 2016, s. 59-88.
• Yücedağ, Nafiye; Kadının Talep Ettiği Yoksulluk Nafakası (Women’s Alimony)”, 6.Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali, Editor: Prof. Dr. Adem Sözüer “Yoksulluk”, Tebliğler, İstanbul, Oniki Levha, s. 509-529.
• İnternet Kaynakları https://jurix.com.tr
• https://www.change.org/p/s%C3%BCresiz-nafaka-zulm%C3%BCne-son-verin-30yildir-uygulamada-olan-bu-%C3%A7a%C4%9Fdi%C5%9Fi-yasayi-l%C3%BCtfeng%C3%BCncelleyin-s%C3%BCresiz-yoksulluk-nafakasi-zulm%C3%BCne-son-verin
• http://www.dutchcivillaw.com/civilcodebook01.htm
• http://www.hukukmedeniyeti.org
• http://www.hurriyet.com.tr/amp/gundem/nafakaya-5-yil-siniri-40808387
• http://www.milliyet.com.tr/suresiz-yoksulluk-nafakasi-tbmm-gundeminde-istanbulyerelhaber-2198295/
• http://www.star.com.tr/politika/muebbet-nafakaya-cozum-yolda-haber-1332012/
• http://www.star.com.tr/politika/muebbet-nafakaya-cozum-yolda-haber-1332012/
• http://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/536958.aspx
• www.hukuki.net www.kazanci.com.tr
• www.scta.be/MalmedyUebersetzungen/downloads/18040321_CodeCivil.doc