NORMAN VE SKINNER’IN E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞI ÖLÇEĞİNİN KÜLTÜREL UYARLAMASI İÇİN GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2017, Sayı: 52, 131 - 145, 20.07.2017

Zekiye Tamer Gencer

https://doi.org/10.17064/iuifd.333165

Öz

Bu çalışmanın amacı 2006 yılında Kanada Toronto Üniversitesinden Cameron D. Norman ve Harvey A. Skinner tarafından geliştirilen ve geçerlilik güvenilirlik testleri yapılarak kabul edilen “E-Sağlık Okur Yazarlığı Ölçeği”nin Türkçeye uyarlanmasının gerçekleştirilmesidir. Sağlık alanında bilgi taraması yapan kullanıcıların okuryazarlık düzeyi için geliştirilen “e-Health Literacy” bu anlamda önemli bir kaynaktır. Günümüzde bir toplumsal yapıda bulunan bireylerin davranış ve tutumlarını analiz etmek amacıyla oluşturulan ölçekler, farklı toplumsal yapılar için de uyarlanarak kullanılabilmektedir. Daha önce oluşturulmuş olan ölçme formunun lisan eşdeğerliğini test etmek için Yabancı Diller Yüksek Okulundan iki İngilizce okutmana (İngilizce-Türkçe; Türkçe-İngilizce) uygun şekilde çeviriler yaptırılmış, iki farklı dildeki formlardan hesaplanan puanlar arasında istatistiksel olarak manalı ilişki düzeyleri saptanmış ve korelasyonlar hesaplanmıştır. Uyarlanan yeni Türkçe form ile 800 kişi üzerinde uygulanarak, geçerlik ve güvenirlik hesaplamaları yapılmış ve bunu sonucunda 8 maddeden oluşan Türkçe ölçek elde edilmiştir. Ölçeğin faktör yapısının tespiti için uygulanan açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri hesaplamalarına bakıldığında ise, ölçek çalışmasının tek boyutlu bir yapı gösterdiği saptanmıştır. Faktör yapılarının geçerli olduğu, geneline ilişkin iç tutarlık katsayısının 0,863 olduğu, test-tekrar test güvenirliğinin 0,886 olduğu saptanmıştır. Uyarlanan ölçeğin internet ve sosyal medya üzerinden sağlık konusunda bilgi edinme süreçlerindeki okur-yazarlığın önemi ile paralel olarak hazırlanmak istenen tüm akademik çalışmalarda kullanılabilir bir hale geldiği açıktır.

Anahtar Kelimeler

E-Sağlık, Sağlık İletişimi, Medya Okuryazarlığı

ANALYSIS OF VALIDITY AND RELIABILITY OF NORMAN AND SKINNER’S E- HEALTH SCALE LITERACY FOR CULTURAL ADAPTATION

Öz

This study examined the cultural adaptation of an electronic health literacy survey for Turkish society, developed by Cameron D. Norman and Harvey A. Skinner from University of Toronto, and applied validity and reliability tests. The survey, which was developed for the information level of the users, is an important source of data. Psychological scales from many cultures are currently used in other cultures after cultural adaptation and language translation. This study is a good example of this. The translations were made by two English instructors (English–Turkish, Turkish–English) for the purpose of testing the language equivalence of the survey. Positive and significant correlations were observed between English and Turkish surveys. The Turkish survey form, for which validity and reliability analyses were made, was disseminated to 800 individuals. It has a one-dimensional structure with eight items, according to results of explanatory and confirmatory factor analysis which were used to determine item structure. According to the validity factor structure, internal consistency was found to be 0.863 and test–retest reliability was found to be 0.886. The electronic health literacy survey, which was intended to be added to the Turkish body of instruments, can be used in different studies on the importance of literacy in obtaining information on health using the internet and social media.

Anahtar Kelimeler

E-Health, Health Communication, Media Literacy

Kaynakça

• Babacan, M. E., Haşlak, İ., Hira, İ. (2011). Sosyal Medya ve Arap Baharı. Akademik İncelemeler Dergisi, 6(2), 63-92.
• Banaji, S. (2015). Social Media and Literacy. The International Encyclopedia of Digital Communication and Society. Retrieved from http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781118767771.wbiedcs078/abstract
• Bertot, J. C., Jaeger, P. T., Hansen, D. (2012). The Impact Of Polices On Government Social Media Usage: Issues, Challenges, And Recommendations.Government Information Quarterly, 29(1),30-40.
• Buckingham, D. (2013). Media Education: Literacy, Learning And Contemporary Culture. John Wiley & Sons.
• Carter, R. F. & Greenberg, B. F. (1965). Newspapers or Television? Which do You Believe? Journalism Quarterly, 42, 22-34.
• Chretien, K. C. & Kind, T. (2013). Social media and clinical care ethical, professional, and social implications. Circulation, 127(13), 1413-1421.
• Deniz, K. Z. (2007). The Adaptation of Psychological Scales. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 40(1), 1-16.
• DeVellis, R. F. (2003). Scale Development: Theory And Applications. California, USA: Sage Publications.
• Djankov, S., Botero, J. C., Porta, R. L., Lopez-de-Silanes, F., Shleifer, A. (2001). The regulation of labor. The Quarterly Journal of Economics, 119(4), 1339-1382.
• Goodman, S. (2003). Teaching Youth Media: A Critical Guide To Literacy, Video Production & Social Change, Vol. 36, 1-139. Teachers College Press.
• Hambleton, R. K. & Patsula, L. (1999). Increasing the Validity of Adapted Tests: Myths to Be Avoided and Guidelines for Improving Test Adaptation Practices. Association of Test Publishers, 1(1), 1-13.
• Livingstone, S. (2004). Media Literacy And The Challenge Of New Information And Communication Technologies. The Communication Review, 7(1), 3-14.
• Norman, C. D. & Skinner, H. A. (2006). eHealth literacy: essential skills for consumer health in a networked world. Journal of Medical Internet Research, 8(4): e27.
• Sireci, S. G. & Berberoglu, G. (2000). Using bilingual respondents to evaluate translated-adapted items. Applied Measurement in Education, 13(3), 229-248.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi Ve SPSS İle Veri Analizi. (2.baskı), İstanbul: Nobel Yayın.
• Thackeray, R., Crookston, B. T., West, J. H. (2013). Correlates of health-related social media use among adults. Journal of medical Internet research, 15(1), e21. Retrieved July 4, 2016 from: http://wearesocial.com/uk/special-reports/digital-in-2016