EKONOMİK RASYONALİZMİN DİNSEL GÜDÜSÜ DÜNYEVİ ASKETİKİZMDEN BİREYSEL SEÇİM MANTIĞI ÇIKAR UYUMUNA ve EN YÜKSEK FAYDAYA GEÇİŞ

Year 2012, Volume: 62 Issue: 2, 305 - 354, 06.09.2013

Kürşat Haldun Akalın

Abstract

Özellikle, Orta Çağ Katolikliğinin yükümlülüklerine bağlanmamış ve eskinin dinsel sınırlamasından kendisini özgür kılmış olan puritanlar ve kilise karşıtları, para kazanma ve çok katı bir şekilde çalışma içeriğindeki dünyevi ilgileri reddeden vahiy buyruklarının dışına çok çabuk çıkmışlardır. Dünyevi çilekeşlikte dinsel doyum bulmuşlar, kendilerini tanrıya adama ruh haliyle çalışmışlar, böylece tüm zamanlarında günlük işlerini ve ruhlarını koruma gayretlerini birleştirmişlerdir. Max Weber'e göre, sanayi devriminden bir asır sonra pek çoğu dindarlık ve arınma yolu olarak dünyevi çilekeş ruh halini kaybetmiştir. Adam Smith'den sonra hemen herkes bencil dürtülerin özverili güdülerden çok daha güçlü olduğuna inanmış ve çıkarcılığı kötülük ya da günahkarlık olarak görmemiştir. Ekonomik sahada toplumsal uyuma dayanan bu bireyci ve çıkarcı mekanizma, J.S.Mill tarafından geliştirilen metafizik bir kavram olan faydayla birleştirilmiştir. Neo-klasik iktisatçılara göre, her faktör sahibi ürünün maliyetini en aza indirmeyi ve gelirlerini de en yükseğe çıkarmayı isterken tüketici de faydayı en yükseğe çıkartacak şekilde kendi tüketimini tasarlar.

Keywords

Dünyevi asketikizm, Ussal Ekonomik Eylem, Çıkarcılık, Yararcılık

References

• Blayney I.W. (1957), The Age of Luther : The Spirit of RenaissanceHumanism, New York
• Bottner L. (1932), The Reformed Doctrine of Predestination, Philadelphia
• Brubaker R. (1984), The Limits of Rationality : An Essay on the Social and Moral Thought of Max Weber, London
• Cohen C.L. (1986), God’s Caress : The Psychology Of Puritan Religious Experience, New York
• Forell G.W. (1964), Faith Active in Love : An Investigation of Principles Under Lying Luther’s Social Ethics, Minnepolis
• Freytag G. (1910), Martin Luther, Chicago
• Kooman W.J. (1954), By Faith Alone : The Life of Martin Luther, London
• KMŞ (2004), Kutsal Kitap Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil), İstanbul : Kitab-ı Mukaddes Şirketi
• Lecky W.E.H. (1955), History of the Rise and Influence of the Rationalism in Europe, New York
• Marshall A. (1951). Principles of Economics, New York
• McGrath A.E. (1990), A life of John Calvin : A Study of the Shaping of Western Culture, Cambridge
• Menger C. Principles of Economics New York, 1976
• Mill J.S. (2008). Özgürlük Üstüne, İstanbul
• Mill J.S. (1986). Faydacılık, İstanbul
• Mill J.S. (2006). Principles of political economy with some of their applications to social philosophy, Indianapolis
• Niebuhr H.R. (1957).The Social Sources of Denominationalism, New York
• Oberman H.A. (1985), Luther : Man Between God and the Devil, New Heaven
• Poggi G. (1983), Calvinism and Capitalist Spirit : Max Weber’s Protestant Ethic, Amberst
• Russel B. (1983). Batı Felsefesi Tarihi, İstanbul
• Schmidt A.M. (1960), John Calvin and Calvinist Tradition, New York
• Schneider H. (1958), Puritan Mind, Ann Arbor
• Smith A. (2001). Milletlerin Zenginliği, İstanbul
• Ulutan B. (1978). İktisadi doktrinler tarihi, İstanbul
• Watson P.S. (1947), Let God be God. An Interpretation of the Theology of Martin Luther, Philadelphia
• Weber M. (1984), The Protestant Ethic And The Spirit of Capitalism, London
• Warner W.W. (1930). The Wesleyan Movemen in the Industrial Revolution, New York
• Weber M. (1978), Economy And Society, California
• Weber M. (1964), The Sociology of Religion, London
• Weber M. (1947), The Theory of Social and Economic Organization, New York
• Weber M. (1950), General Economic History, New York
• Yılmaz F. (2009). Rasyonalite İktisat özelinde bir tartışma, İstanbul