İSLAM HUKUKU AÇISINDAN DOĞUM ÖNCESİ CİNSİYET SEÇİMİ

Year 2013, Issue: 28, 85 - 118, 30.12.2013

Ahmet Ekşi

Abstract

Doğacak çocuğun cinsiyeti, aşılanma (döllenme) sırasında kesinleşmekte ve bu da yumurtaya giren sperm hücresinin taşıdığı cinsiyet kromozomunun çeşidine göre olmaktadır.
Bu durum anne babanın doğacak çocuklarının cinsiyetini tıbbi yardımla seçebilmelerini de mümkün kılmaktadır. Tıp ilminin bu konuda üzerinde çalıştığı ve önemli ölçüde başarı sağladığı
başlıca yöntemler ise “sperm ayrımı” ile “Preimplantasyon Genetik Tanı” yöntemleridir. İslam dini, insan ve toplum için yararlı olabilecek her türlü çalışmayı teşvik eder. Fakat
bunların hukuki, ahlaki ve manevi değerler açısından problem oluşturacak ve insanlık için tehlike arz edecek noktalara getirilmesine izin vermez. Bu açıdan bakıldığında doğacak çocukların cinsiyetinin belirlenmesi, cinsiyet ayrımcılığına ve cinsiyetlerin dağılımı konusunda var olan dengenin bozulmasına yol açabileceğinden, herhangi bir zorunluluk olmadıkça yapılması caiz görülmemiştir. Cinsiyet seçimine yönelik müdahaleler ancak tedavisi cinsiyet tercihine bağlı olduğu kesin olarak tespit edilmiş olan kalıtsal bir hastalığı önlemek gibi zaruri bir durumda hukuka uygun kabul edilebilir.

Anahtar Kelimeler: İslam hukuku, cinsiyet seçimi, embriyo, tıp, tedavi.

Prenatal Gender Selection of Islamic Law

Abstract

Future child's sex is determined during vaccination (fertilization) the spermatozoid into the egg carries and this is according to the type of sex chromosome. This situation arising from the children's parents also enables you to choose the sex of medical assistance. Medical science is working on this issue and provide a significant achievement of the main methods of “sperm separation” and “Preimplantation Genetic Diagnosis” methods. 

In the Islam, people and encourages all types of studies that may be useful for the society. But it's legal, moral and spiritual values can create problems in terms of danger to humanity and to endorse the introduction of points. From this perspective, arising from the determination of the sex of children, gender discrimination and gender could lead to deterioration of the balance that exists on the distribution, unless there is a necessity to any violation of the law. Interventions for the treatment of choice, but depending on gender, gender preference is an inherited disease which has been determined with certainty as to prevent lawful a situation
can be considered essential.

Keywords: Islamic law, gender selectıon, embryo, medicine, treatment

Keywords

"slam hukuku, cinsiyet seçimi, embriyo, tıp, tedavi.

References

• Adli, Halil, el-Mevsuatü’l-Kanuniyye fi Mihneti’t-Tıbbiyye, Daru’nNahdati’l-Arabiyye, Kahire, 1989. Akıncı, Şahin, Türk özel Hukukunda "nsan Kaynaklı Biyolojik Madde (Organ-Doku) Nakli Kavramı ve Bundan Doğan Hukuki Sonuçlar, Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım, Ankara, 1996. Âlûsî, Ebü's-Senâ Şehâbeddîn Mahmûd b. Abdullâh b. Mahmûd, Ruhü'l-Meani fî Tefsiri'l-Kur'âni'l-Azim ve's-Seb’i'l-Mesani, 16 ciltte 30 cilt, Dâru "hyai't-Türasi'l-Arabi, Beyrut, t.y. Apak, Memnune, “Genetik Hastalıklar ve Prenatal Tanı ile "lgili Etik Sorunlar”, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi, yıl: 1994, cilt: 2, sayı: 3, s. 127-130. Aydın, Öykü Didem, “Cinsiyeti Önceden belirlemenin Ahlaki ve Hukuki Boyutları”, Ankara Barosu Dergisi, 1982/2, s. 85-121. Aynî, Ebû Muhammed Bedreddin Mahmûd b. Ahmed b.Musa elHanefi, Umdetü'l-Kari Şerhi Sahihi'l-Buhari, I-XV, (thk.: Abdullah Mahmud Muhammed Ömer), Darü’l-Kütübi’l-"lmiyye, Beyrut, 2001. Bâr, Muhammed Ali, Kur'an-ı Kerim ve Modern Tıbba Göre "nsanın Yaratılışı, (çev.: Abdülvehhab Öztürk), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2010. Bardakoğlu, Ali, “Cinsi Hayat”, "lmihâl, I-II, Divantaş, "stanbul, 1999, II, 123-142. Bayraktar, Köksal, Hekimin Tedavi Nedeniyle Cezai Sorumluluğu, (Basılmamış Doktora Tezi), "stanbul, 1972. Bâz, Abbas Ahmed Muhammed, “"htiyaru Cinsi’l-Mevludi ve Tahdidihi kable Tahallukihi ve viladetihi beyne’t-Tıbbi ve’l-Fıkh”, Dirasatun Fıkhiyye fî Kazâyâ Tıbbiyye Muasıra, I-II, Dârü'n-Nefâis, Amman, 2001, s. 847-8 Bilmen, Ömer Nasuhi (ö. 1971), Hukukı "slamiyye ve Istalahatı Fıkhiyye Kamusu, I-VIII, Bilmen Basım ve Yayınevi, "stanbul, t.y. Cin, M. Onursal, Tıp Etiği ve Cezai Sorumluluk, Selçuk üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitütsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya, 2004.
• Demiray, Ebru ve Yılmaz, Özlem, “Helıcobacter Pylorı’de Antibiyotik Direnci Ve Direncin Saptanmasında Kullanılan Moleküler Yöntemler”, Mikrobiyoloji Dergisi, yıl: 2005, sayı: 39, s. 399-408. Erdemir, Ayşegül Demirhan, “Genetik Danışmana Gerek Duyulan Genetik Hastalıklar ve Tıbbi Elikteki Yeri”, Türkiye Klinikleri Tıp EtiğiHukuku-Tarihi Dergisi, yıl: 1998, cilt: 6, sayı: 2, s. 73-82. Gamidi, Abdullah b. Salim, Mesuliyyetü’t-Tabibi’l-Miheniyye Dirase Ta’siliyye Mukarene Beyne’ş-Şeriati’l-"slâmiyye ve’l-Kavanini’l-Muasıra, Dârü'l-Endelüs el-Hadra, Cidde, 2000. Gazalî, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed, elMustasfa min "lmi’l-Usul, I-II, el-Matbaatu’l-Emîriyye, Kahire, 1324. -----------------, "hyau Ulumi’d-Din, Dârü’l-Fikr, I-V, Beyrut, 1989. Gölpınar, Selmin ve Arda, Berna, “Tıbbi Etik Açısından Doğum Öncesinde Cinsiyet Belirlenmesi”, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuk-Tarihi Dergisi, Yıl: 1995, Cilt: 3, Sayı: 2, s. 85-89. Hakeri, Hakan, Tıp Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012. Hamidullah, Muhammed, “"slamî "limlerde "srailiyyât Yahut Gayri "slamî Menşeli Rivayetler”, Atatürk Üniversitesi "slami "limler Fakültesi Dergisi, (çev.: "brahim Canan), yıl: 1977, sayı: 2, s. 294-319. "bn Hacer el-Askalani, Ebü'l-Fazl Şehabeddin Ahmed, Fethü'l-Bari bi-Şerhi Sahihi'l-Buhari, I-XIII, (thk.: Muhammed Fuad Abdülbaki, Muhyiddin Hatîb), Dârü’l-Marife, Beyrut, t.y. "bn Kayyim el-Cevziyye, Ebu Abdullah Şemseddin Muhammed (ö. 751/1350), Zâdü’l-Meâd fî Hedyi Hayri'l-"bad, I-V, (thk. Şuayb el-Arnaut, Abdülkadir Arnaut), Müessesetü'r-Risâle, Beyrut, 1981. "bn Kesir, Ebü'l-Fida "madüddin "smail b. Ömer, Tefsirü’l-Kur’ani’lAzim, I-XV, (thk. Mustafa Seyyid Muhammed, Muhammed Seyyid Reşad vd.), Müessestü Kurtuba, Kahire, 2000. -----------------, el-Bidâye ve’n-Nihaye, I-XXI, (thk.: Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki), Daru Hicr, Cize, 1997-1999. "bn Manzûr, Ebu’l-Fadl Muhammed ibn Mükerrem, Lisanu’l-Arab, I-VI, Darü’l-Meârif, Kahire, t.y. 32     "sfahanî, Râgıb, el-Müfredat fî Garibi’l-Kur’an, Kahraman Yayınevi, "stanbul 1986. Kahraman, Semra, Güncel Dinî Meseleler "stişare Toplantısı-II, 16-18 Kasım, 2007, Kızılcahamam-Ankara, (Yayına hzl. Mehmet Bulut), Ankara, 200 Karaman, Hayreddin; Çağrıcı, Mustafa; Dönmez, "brahim Kafi; Gümüş, Sadrettin, Kur’an Yolu: Türkçe Meal ve Tefsir, I-V, Diyanet "şleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2003-2004. Karaman, Hayrettin, Güncel Dinî Meseleler "stişare Toplantısı-II, 1618 Kasım, 2007, Kızılcahamam-Ankara, (Yayına hzl. Mehmet Bulut), Ankara, 2009. -----------------, Hayatımızdaki "slam, "z yayıncılık, "stanbul, 2002. Kasapoğlu, Abdurrahmen, “Kur'an’a Göre Çocuklar Arasında Cinsiyet Ayrımcılığı”, Fırat Üniversitesi "lahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 2005, sayı: 10-1, s. 75-96. Kaya, Mahmut, "slam Kaynaklarına Göre Aristoteles ve Felsefesi, Ekin Yayınları, "stanbul, 1983. Kitâb-ı Mukaddes, Kitabı Mukaddes Şirketi, "stanbul, 1997. Kocatürk, Utkan, Tıp Terimleri Sözlüğü, Nobel Tıp Kitabevi, "stanbul, 2006. Konuk, F. Zehra, “Biyoetik ve Hukuk Yönünden Gen Bilimi”, Sağlık Hukuku Makaleleri, (haz.: "stanbul Barosu yayın Kurulu), "stanbul Barosu Yayınları, "stanbul, 2012, s. 55-77. Köknel, Özcan, Kimliğini Arayan Gençliğimiz, Altın Kitaplar Yayınevi, "stanbul, 2001. Kurtûbî, Ebu Abdillah Muhammed ibnAhmed, el-Câmiu liAhkâmi’l-Kur’ân, I-XXIV, (thk. Abudullah b. Abdilmuhsin et-Türkî), Müessesetü’r-Risâle, Beyrrut, 2006. Mecelle-i Ahkâmi Adliyye, (haz. Ali Himmet Berki), Hikmet Yayınları, "stanbul, 1982. Metin, Sevtap, Biyo-Tıp Etiği ve Hukuk, Oniki Levha Yayınları, "stanbul, 2010. 33     Meymân, Nâsır Abdullah, “"htiyâru Cinsi’l-Cenîn mine’lManzûru’ş-Şer’î”, Mecelletu Mecmai’l-Fıkhi’l-"slâmî, yıl: 1427/2006, cilt: 19, sayı: 22, s. 39-88). Milliyet Gazetesi, 05.12.1994. Nesefi, Ebü'l-Berekat Hafızüddin Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd, Tefsirü’n- Nesefi: Medârikü't-Tenzîl ve Hakaikü't-Te'vîl, I-III, (thk.: "brâhim Muhammed Ramazan), Dârü’l- Kalem, Beyrut, 1989. Râzi, Ebû Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer Fahreddin, 16 ciltte 32 cilt, et-Tefsirü'l-Kebir: Mefatihü’l-Gayb, Dârü’l-Kütübi’l-"lmiyye, Beyrut, 1990. Serahsî, Ebu Bekr Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl (ö. 483/1090), Usulü’s-Serahsi, I-II, (thk. Ebu’l Vefa el-Afgani), Darü’l-Kütübi’l-"lmiyye, Beyrut, 1993. Sibaî, Züheyr Ahmed ve Bâr, Muhammed Ali, et-Tabib: Edebuhu ve Fıkhuhu, Dârü'l-Kalem, Dımaşk, 1993/1413. Şinkiti, Ahmed Mezid Çekni, Ahkamü’l-Ciraheti’t-Tıbbiyyeti ve’lAsarü’l-Müterettibetü Aleyha, Mektebetü’s-Saade, Cidde, 1994. Şübeyr, Muhammed Osman, “Mevkıfü’l-"slam mine’l-Emr’adi’lVerâsiyyeti”, Dirasatun Fıkhiyye fî Kazâyâ Tıbbiyye Muasıra, I-II, Dârü'nNefâis, Amman, 2001s. 331-347. Taberi, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, Câmiü'l-Beyân an Te’vili Ayi’l-Kur’an, I-XXVI, (thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki), Darü Hicr, Cize, 2001. Taneli, Fatma, “Flow Sitometri Tekniği ve Klinik Laboratuvarlarda Kullanımı”, Türk Klinik Biyokimya Dergisi, yıl: 2007, cilt: 5, sayı: 2, s. 75-82. Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları ve Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Hakkında Yönetmelik (ÜYTE), 6 Mart 2010 tarihli Resmi Gazete, Sayı: 27513. Üstün, Çağatay, “Tıpta Yeni Bir Cağ: "nsan Genetik Şifresinin Haritası "lan Edildi”, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi, yıl: 2000, cilt: 8, sayı: 2, s. 105-110. William Mac Donald, Kutsal Kitap Yorumu (Eski Antlaşma Serisi), IV, Yeni Yaşam Yayınları, "stanbul, 2004. 34     Yaman, Ahmet, “"slam Hukuku Açısından Genetik Kopyalama”, Diyanet Aylık Dergi, Aralık, 2000, s. 65-69. Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, I-X, (Sadeleştirenler: "smail Karaçam vd.), Azim Dağıtım, "stanbul, t.y. Zevkliler, Aydın, “Tedavi Amaçlı Müdahalelerle Kişilik Hakkına Saldırının Sonuçları”, DÜHFD, 1983/I, s. 1-37. Elektronik Kaynakça “Councıl of Europe European Treaties ETS No: 164 Conventıon for The Protectıon of Human Rıghts and Dıgnıty of The Human Beıng Wıth Regard to The Applıcatıon of Bıology and Medıcıne: Conventıon on Human Rıghts and Bıomedıcıne”, http://www.bioethicsanddisability.org/council.htm (erişim: 06.11.2012) http://www.diyanet.gov.tr/turkish/dy/KurulDetay.aspx?ID=1162 (erişim: 03.11.2012) http://biyoinformatik.wordpress.com/2007/02/21/pcr-polimeraze-chainreaction-nedir/ (erişim: 06.12.2012) http://www.jinekolojivegebelik.com/2008/07/bebein-cinsiyetini-semekmmkn-m.html (erişim 15.09.2012). “Kararu’l-Mecmai’l-Fıkhi’l-"slamî bi Rabıtati’l-Âlemi’l-"slami bi Şe’ni Mevdu’: "htiyaru Cinsi’l-Cenîn”, http://www.fiqhacademy.org.sa (erişim: 06.12.2012) Musleh, Halit b. Abdullah, “Ru’yetün şeriyyetün fî tahdidi cinsil cenin”, www.almosleh.com. (erişim. 25.11.2012). “The Universal Declaration on The Human Genome And Human Rights”, http://unesdoc.unesco.org/images/0012/001229/ 122990eo.pdf, (erişim. 02012). Wilkinson, Stephen, “Sexism, Sex Selection And Family Balancing” http://pol285.blog.gustavus.edu/files/2009/08/Wilkinson-Sexism-Sex-Selectionand-Family-Balancing.pdf, (erişim: 27.11.2012).