Prof. Dr. Bedi N. Şehsuvaroğlu, Türk Tıp Tarihi ve Kültürüne Katkıları

Year 2020, Volume: 21 Issue: 1, 151 - 192, 03.01.2020

Nuran Yıldırım

https://doi.org/10.26650/oba.582396

Abstract

Prof. Dr. med.et phil. Bedi N. Şehsuvaroğlu, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Deontoloji Kürsüsü’nde çalıştığı 1950-1977 yılları arasında başta tıp tarihi ve tıbbi deontoloji olmak üzere, eczacılık ve diş hekimliği tarihi alanlarında orijinal kaynaklara dayalı nitelikli yayınlar yapmıştır. 1933’te Tıp Tarihi Enstitüsü içinde kurulan, Türkiye’nin ilk Tıp Tarihi Müzesini özel çabalarıyla geliştirmiş, ilk Osmanlı darphanesi Simkeşhâne’nin restorasyonunu sağlamıştır. İstanbul’un köprüleri, anıtları, çeşmeleri, dikilitaşları, müzeleri, sarayları, surları, şiddetli kışları, yangınları ve benzer konularda yazdığı makalelerle şehrin tarihine ve kültürüne sahip çıkmıştır Göztepe kitabıyla semt tarihçiliğini başlatmıştır. Bu makale, Bedi N. Şehsuvaroğlu’nun tıp tarihi ve tıbbi deontoloji yanında tarih ve kültür alanlarına ve sağlık müzeciliğine önemli katkılar yapmış olan yayınlarını tanıtmayı amaçlamaktadır.

Keywords

Türk Tıp Tarihi, tıbbi deontoloji, tıp tarihi müzesi, Göztepe, Simkeşhâne

Thanks

Verdiği bilgiler ile göndermiş olduğu belgeler ve fotoğraflar için Selami Ahmet Şehsuvaroğlu’na, Prof. Dr. Bedi N. Şehsuvaroğlu’nun öğrenci ve personel arşivindeki dosyalarını incelememe izin veren İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Dekanlığı’na teşekkür ederim.

The Contributions of Prof. Dr. Bedi N. Şehsuvaroğlu to Turkish Medical History and Cultural Studies

Abstract

Professor Dr. med. et phil. Bedi N. Şehsuvaroğlu was a member of the Department of the History of Medicine and Deontology, at Istanbul University Faculty of Medicine between 1950 and 1977. He is known for a series of widely acclaimed articles in the history of medicine, medical deontology, the history of dentistry and pharmacology. He contributed greatly to the establishment of the first Museum of Medical History in Turkey, and to the restoration of the first Ottoman mint, Simkeşhâne. Through his articles on the bridges, monuments, fountains, obelisks, museums, palaces, city walls, climate and fires of Istanbul, he kept the history of the city alive. He wrote monographs about Istanbul’s districts such as Göztepe. The present article aims to review the contribution of Prof. Dr. Bedi Şehsuvaroğlu to the above mentioned fields by focusing on his publications in those areas.

Keywords

Turkish history of medicine, medical deontology, museum of history of medicine

References

• Ali Baltacıoğlu Arşivi (Ankara)
• İstanbul Tıp Kurultayı 25-30 Eylül 1977. I. Türk Tıbbi Deontoloji Kongresi Bildiri Özetleri. Istanbul Medical Convention 25-30 September 1977. 1st Congress On Medical Deontology Abstracts of Communications. İstanbul: Sermet Matbaası, 1977.
• İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi’ndeki Bedi N. Şehsuvaroğlu arşivi (İstanbul).
• İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dekanlığı öğrenci ve personel arşivi (İstanbul)
• Şemseddin Sami. Kamus-ı Türkî. Dersaadet: İkdam Matbaası, 1317.
• İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Arşivi (İstanbul)
• Nuran Yıldırım Arşivi (İstanbul).
• Selami Ahmet Şehsuvaroğlu Arşivi (Nice).
• Basılı Kaynaklar / Printed Sources
• Arabacıoğlu, Celal. Tıp Fakültelerimizde Tıp Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalları (1991 yılı itibariyle). Adana: Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı Yayın No.3, 1992.
• Baylav, Naşid. Eczacılık Tarihi, İstanbul: Yörük Matbaası, 1968.
• Baytop, Turhan. Türk Eczacılık Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, 1985,
• I. Milletlerarası Türkoloji Kongresi (First International Congress of Turcology) 15-20 / X / 1973 İstanbul. Gündem (Programme). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1973.
• Cantay, Gönül. “Simkeşhane.” Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 6: 561. İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı, 1994.
• Cantay, Gönül. “Prof. Dr. Bedii Nuri Şehsuvaroğlu’nun Türk Tıp Tarihi ve Deontoloji Bilimine Katkıları,” III. Türk Tıp Tarihi Kongresi: İstanbul 20-23 Eylül 1993: Kongreye Sunulan Bildiriler içinde 159-165. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1999.
• Cantay, Gönül Güreşsever. “Anadolu Türk Mimarisinde Darüşşifalar (Hastahaneler)’ın Gelişmesi.” Doçentlik Tezi, İstanbul Üniversitesi, 1982.
• Cantay, Gönül Güreşsever. Osmanlı Menzil Kervansarayları. İstanbul: Fatih Sultan Mehmed Üniversitesi Yayınları, 2016.
• Cantay, Gönül Güreşsever. “İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Müzesi Anılarım.” Sağlık Tarihi ve Müzeciliği Sempozyumu 3, 19-21 Mayıs 2017, editörler Semih Atış ve Murat D. Çekin içinde, 163-170. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, 2018.
• “Ceramikcenter On’lar Gurubu Resim ve Heykel Sergisi (5-10 Mayıs 1990).” Milliyet, 6 Mayıs 1990.
• Çağan, Nazmi. Dr. Bedii N Şehsuvaroğlu Biyografi ve Bibliyografyası (1948-1960). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü Yayın No. 59, 1963.
• Çağan, Nazmi. Bedi N. Şehsuvaroğlu Biyografi ve Bibliyografyası II (1947-1970). İstanbul: İstanbul Şehir Kütüphanesi Kurma ve Yaşatma Derneği, 1973.
• Demirsoy, Nilüfer, ve Ömür Şaylıgil. “Hazâ’inü’s-Sa’âdât’ta Yenidoğan Bakımı Hakkında Bilgiler: XIV-XV. Yüzyıldan Bir Yazma Eser.” Lokman Hekim Dergisi 8, 3 (2018): 240-246. Efeoğlu, Ahmet. Dişhekimliği Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 1992.
• Ertin, Hakan, ve Ceren İlikan Rasimoğlu. “Nuran Yıldırım ile Tıp Tarihi Kariyeri Üzerine.” Nuran Yıldırım Armağan Kitabı Tıp Tarihinin Peşinde Bir Ömür, editörler Hakan Ertin ve M. İnanç Özekmekçi içinde 11-45. İstanbul: BETİM, 2016.
• Etker, Şeref, Feza Günergun, ve Abdullah Köşe. “Zeynep-Kamil Hastanesi’nin Kuruluşu ve Vakfiyesi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 5, 2 (2004): 1-37.
• Etker, Şeref, ve Feza Günergun. “Zeynep Kâmil Hastanesi (1875): Romantik Tarihçiliğin Gölgesinden Bir Çıkış Denemesi.” Prof. Dr. Ali Haydar Bayat Anısına Düzenlenen Osmanlı Sağlık Kurumları Sempozyumu - 2 Haziran 2007, editörler Bülent Özatalay, Nuran Yıldırım, Murat Çekin içinde 147-170. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi, 2008.
• Gümüşel, Günseli. “Erkekler İçin Askerliğe Hazırlık Dersleri.” Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı 15, 22 (Bahar 2017): 1-40.
• İlhan, Nadir. “Eşref bin Muhammed Haza’inu’s-Sa’adat (İnceleme-Metin-Dizin).” Doktora tezi, Fırat Üniversitesi, 1998.
• İlhan, Nadir. Eşref b. Muhammed, Haza’inu’s-Sa’adat: İnceleme, Metin, Sözlük. Malatya: Serhat Yayınları, 2009.
• İstanbul Şehir Kütüphanesi Kurma ve Yaşatma Tüzüğü. İstanbul: [yayl. y.], 1975.
• “İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsünden.” Cumhuriyet, 28 Kasım 1935.
• İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi 1962-2002. Hazırlayanlar Turhan Baytop, Afife Mat, Nuriye Akev, Eser İlhan, Yıldız Özsoy Erginer. İstanbul: [yayl. y.], 2002.
• Karaata, Ceylan Akgün. “Ord. Prof. Dr. Ahmet Süheyl Ünver’in Türk Süsleme Sanatı Eğitimine Katkıları.” Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi, 2006.
• Kazancıgil, Aykut, ve Vural Solok. Türk Bilim Tarihi Bibliyografyası (1850-1981). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, 1981.
• Kirmizialtin, Suphan. Gender, Education, Modernization: Women School Teachers in the Late Ottoman Empire. Doctoral dissertation, University of Texas, 2012.
• Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nin 50. Yılı. Hazırlayanlar Gülten Z. Omurtag, Emre Dölen, Mesut Sancar, Kübra Elçioğlu, Gülbin Erdoğan, ve Eyüp Talha Kocacık. İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2013.
• Nouridjan, Joseph. Précis de Déontologie médicale. Cours élémantaire professé à l’Ecole impériale de Médecine de Constantinople. Constantinople: [yayl. y.], 1877. Özbay, Kemal. Türk Asker Hekimliği ve Asker Hastaneleri. İstanbul: İstanbul Matbaası, 1976.
• Rıza Tahsin. Mir’ât-ı Mekteb-i Tıbbiye. İkinci Kitap. [Dersaadet]: [Kader Matbaası], 1328 [1912].
• Sayar, Ahmet Güner. A. Süheyl Ünver: Hayatı, Şahsiyeti ve Eserleri (1898-1986), 4. bs. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2016.
• Şehsuvaroğlu, Bedi N. “Memleketimizde Tıp Tarihi ve Deontoloji Öğretimi ve İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Enstitüsü.” İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 32 (1970): 368-375.
• Şehsuvaroğlu, Bedi N. Eczacılık Tarihi Dersleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, 1970.
• Şehsuvaroğlu, Bedi N. “Türkiye’de Sağlıkla İlgili Olarak Yayınlanan Periyodikler.” İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası 36, 1 (1973):169-198.
• Şehsuvaroğlu, Bedi N. Tıbbi Deontoloji Dersleri. İstanbul: Hüsnütabiat Matbaası, 1975.
• Şehsuvaroğlu, Bedi N. Tıbbi Deontoloji. Yayına hazırlayan Arslan Terzioğlu. İstanbul: İstanbul Tıp Fakültesi Vakfı, 1983.
• Şehsuvaroğlu, Bedi N. “Anadolu Türk Tıbbının Batılılaşmasında Alman Hekimlerin XIX. Yüzyıl Başlarından Beri Süregelen Etkileri.” Türk-Alman Tıbbî İlişkileri. Simpozyum Bildirileri 18-19 Ekim 1976, İstanbul, yayına hazırlayan Arslan Terzioğlu içinde 17-21. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, 1981.
• Şehsuvaroğlu, Bedi N. “Tarihte Türk-Alman Tıbbi İlişkileri.” İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası 40, 3 (1977): 720-737.
• T.C. Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti Tıp Talebe Yurdu Müdürlüğü, Tıp Talebe Yurdu Dahili Talimatnamesinden Talebeyi Alâkalandıran Bazı Maddeler. İstanbul: Matbaa-yı Ebüzziya, 1933.
• Terzioğlu, Arslan. “Atatürk’ün Son Hastalığı ve Tedavisinde Kullanılan Tıbbî Aletler.” Bifaskop 4, 2 (Nisan 1981): 2-8.
• Terzioğlu, Arslan. “Türkiye’de Görev Yapmış Olan Alman Asıllı Tıp ve Deneysel Bilim Dallarındaki Profesörlerin Biyografileri (Alfabetik).” Türk-Alman Tıbbî İlişkileri. Simpozyum Bildirileri 18-19 Ekim 1976, İstanbul, yayına hazırlayan Arslan Terzioğlu içinde 131-216. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, 1981.
• Toprak, Zafer. Türkiye’de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm (1908-1935). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2014.
• Türk Kadın Birliği Kadın Sesi Cumhuriyetin 10uncu Yıldönümünü Kutlular, 1923 – 1933. İstanbul: Ahmet İhsan Matbaası, 1933.
• Ünver, A. Süheyl, Bedi N. Şehsuvaroğlu, ve Emine M. Atabek. Zeyneb-Kâmil Hastahanesi, 1860-1960. Yayına hazırlayan Bedi N. Şehsuvaroğlu. [İstanbul]: Kaptanoğlu Matbaası, 1960.
• Üstün, Çağatay. “Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin Eğitim ve Öğretime Başladığı 9 Mart 1956 Günü Yapılan Konuşmalar ve Açılış Dersi Üzerine Bir Değerlendirme.” İzmir’in Sağlık Tarihi Kongresi, 1-3 Aralık 2005, Bildiriler, editörler Eren Akçiçek ve Onur Kınlı içinde 347-359. İzmir: 2009.
• Yıldırım, Nuran. “XV. Yüzyıla Ait Türkçe Bir Cerrahnâme (Doktora Tezi Özeti).” Doktora Tezleri. İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası 46, Supplementum 90 içinde 227-246. İstanbul: İstanbul Tıp Fakültesi, 1983.
• Yıldırım, Nuran, ve Yeşim Işıl Ülman. “Başlangıcından Günümüze İstanbul Üniversitesi’nde Tıp Tarihi ve Deontoloji Eğitimi Tarihine Bir Bakış.” Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Tıp Etiği Kongresi Kongre Kitabı, c. 2, editörler Ayşegül Demirhan Erdemir, İlter Uzel, Öztan Öncel, Oğuz Y. Aksoy ve diğerleri içinde 1109-1116. Bursa: F. Özhan Matbaacılık San. Ltd. Şti., 2003.
• Yıldırım, Nuran. “XV. Yüzyıla Ait Anonim Bir Cerrahnâme Cerrahi Yöntemlerin Kullanıldığı Fasıllar Tıbbi Terminoloji ile Bitki, Drog ve Madde İsimleri.” Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları sayı 10-11 (2004/2005): 325-433.
• Yıldırım, Nuran, ve Hakan Ertin. “İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Müzesi/Koleksiyonu, 1933-2015.” Sağlık Tarihi Müzeciliği Sempozyumu 1, 24 Mayıs 2015, editörler Fatma M. Şen ve Murat D. Çekin içinde 3953. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, 2016.
• Yıldırım, Nuran. “Cerrâhiyye-i İlhâniyye, Şerefeddin Sabuncuoğlu’nun Gözlem ve Deneyimleri, Cerrahi Yöntemler ve Ameliyatlar.” Journal of Turkish Studies/Türklük Bilgisi Araştırmaları 47 (2017), editors Cemal Kafadar and Gönül Alpay Tekin - Festschrift in Honor of the Millet Library’s 100th Year and its Founder Alî Emîrî Efendi. Part II, guest editors Günay Kut and Bedri Mermutlu, 297-347. Cambridge, MA: Harvard University, 2017.
• Yıldırım, Nuran. “Vefatının 40. Yılında Prof. Dr. Bedi N. Şehsuvaroğlu’nun Türk Tıp Tarihi ve Kültürüne Katkıları.” Sivas Dârüşşifası’nın 800. Yılı Anısına XIII. Türk Tıp Tarihi Kongresi, Sivas, 18-21 Ekim 2017, Program ve Bildiri Özetleri içinde 85. [Sivas: Türk Tıp Tarihi Kurumu, 2017], 85.
• Yücel, Çağatay. “Dionysos Bayramları ve Şenlikleri.” Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4 (2015): 151-164.
• Zihnioğlu, Yaprak: Kadınsız İnkılap, 1. bs. İstanbul: Metis, 2003.
• Baytop, Asuman. “Bir Hastane Hekimi Dr. M. Kâmil Berk (1878-1958), Mesleki Faaliyeti ve Bilimsel Yayınları.” Erişim 16 Haziran 2018.
• http://www.bilimtarihi.org/pdfs/mehmet_kamil.pdf
• “Cowley alumnus now a respected international oil and gas consultant.” Erişim 27 Kasım 2018.
• https://www.cowley.edu/news/releases/2015_16/071216_alumnus_gas_consultant.html