Vakıf Üniversitesinde Çalışan Akademisyenlerde Tükenmişliğin Yordayıcıları: Örgütsel Adalet Algısı ve Çatışma Çözme Stilleri

Year 2016, Volume: 36 Issue: 1, 65 - 79, 13.10.2016

Ferzan Curun , Gökçe Özkılıçcı

Abstract

Bu çalışmanın amacı, vakıf üniversitelerinde görev yapmakta olan akademik personelin örgütsel adalet algılarının ve çatışma çözme stillerinin yaşadıkları tükenmişlik düzeyi ile ilişkilerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmaya İstanbul ilindeki çeşitli vakıf üniversitelerinde, farklı akademik pozisyonlarda görev yapan 190 akademisyen dahil olmuştur. Katılımcılar demografik bilgi formunu, örgütsel adalet algısı ölçeğini, çatışma eylem stilleri ölçeğini ve Maslach tükenmişlik ölçeğini doldurmuşlardır. Verilerin analizi için ilk olarak, değişkenler arasındaki ilişkileri ortaya koymak amacıyla korelasyon analizleri yapılmıştır. Daha sonra, sırasıyla tükenmişlik ölçeğinin alt boyutları bağımlı değişken ve örgütsel adalet algısı ölçeğinin alt boyutları ve çatışma eylem stilleri ölçeğinin alt boyutları bağımsız değişken olarak alınarak aşamalı (stepwise) regresyon analizleri yapılmıştır. Sonuçlar, akademisyenlerin örgütsel adalet algılarının ve kullandıkları çatışma çözme stillerinin tükenmişlik düzeyleriyle anlamlı ilişkiler ortaya koyduğunu göstermektedir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar yurt içi ve yurt dışında yapılan çalışmalar göz önünde bulundurularak tartışılmıştır.

Keywords

Örgütsel Adalet Algısı, Çatışma Çözme Stilleri, Tükenmişlik, Akademisyen, Vakıf Üniversiteleri

Predictors of Burn-out Syndrome among Academics of Turkish Foundation Universities: Organizational Justice Perception and Conflict Management Styles

Abstract

The purpose of the present study is to examine the relationship Organizational Justice
Perception and conflict management styles experienced by a sample of academics working
in different positions at foundation universities and their levels of burnout. In accordance
with this aim, 190 academics working in the province of İstanbul involved in the study.
The participants completed Demographic Information Form, Organizational Justice Scale,
Conflict Activity Styles Inventory and Maslach Burnout Inventory. In order to analyze
the data, firstly, correlation analyses were performed to assess the relationships among
the variables. Then, a series of stepwise regression analyses were performed in order to
analyze the predictive power of the dimensions of organizational justice perception and
conflict management styles on dimensions of burnout respectively. It is found that there is
a significant relationship between the perception of organizational justice and ’Conflict Management Styles which are used by a group of academics and their levels of burnout.
The results are discussed by taking into consideration of the relevant research findings
within the country and abroad. 

Keywords

Organizational Justice Perception, Conflict Activity Styles, Burnout, Academicians, Foundation Universities

References

• Adams, J. (1965). Inequity in social exchange. L. Berkowitz (Ed.) içinde, Advances in Experimental Social Psychology (pp. 267–299). New York: Aca- demic Press.
• Aloha, K., Honkonen, T., Isometsa, E., Kalimo, R., Nykyri, E., Koskinen, S., Aromaa, A., & Lonnqvist, J. (2006). Burnout in the general population. Social Psychiatry & Psychiatric Epidemiology, 41(1), 11-17.
• Ardıç, K., & Polatcı, S. (2008). Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOÜ Örneği), Ankara Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10/2, 69-96.
• Beebe, R. S. (2007). Predicting burnout, conflict management style, and turnover among clergy. Journal of Career Assessment, 15(2), 257-275.
• Bies, R., & Moag, J. (1986). Interactional justice: Communication criteria of fairness. R. Lewicki, B. Sheppard, & M. Baxerman (Eds.) içinde, Research on Negotiations in Organizations (pp. 43–55). Greenwich, CT: JAI Press.
• Budak, G., & Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. DE ÜİİBF Dergisi, 20(2), 95-108.
• Cohen-Charash, Y., & Spector, P. E. (2001). The role of justice in orga- nizations: A meta-analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86(2), 278-321.
• Cordes, C. L., & Dougherty, T. W. (1993). A review and an integration of research on job burnout. Academy of Management Review, 18(4), 621–656
• De Dreu, C. K. (2008). The virtue and vice of workplace conflict: Food for (pessimistic) thought. Journal of Organizational Behavior, 29(1), 5-18.
• De Dreu, C. K. W., & Gelfand, M. J. (Eds.). (2008). The Psychology of Conflict and Conflict Management in Organizations. New York, NY: Erlbaum
• Deutsch, M. (1985). Distributive Justice. New Haven, CT: Yale University Press.
• Dijkstra, M. T. M., Evers, A., Van Dierendonck, D., & De Dreu, C. K. W. (2003). Conflict, conflict management, and well-being: The moderating role of personality. İçinde 11th congress of the European Association for Work and Organizational Psychology, Lisbon, Portugal.
• Dost, Ö. G. D. M. T., & Cenkseven, Y. D. D. F. (2007). Devlet ve vakıf üniversitelerinde çalışan öğretim elemanlarının mesleki sorunları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2).
• Fogarty, Timothy J, Singh. Jagdip, Rhoads, Gary K., & Ronald K.Moore (2000), Antecedents and consquences of burnout in accounting: Beyond the role stress model, Behavioral Research in Accounting, 12, 32-67.
• Folger, R. G., & Cropanzano, R. (1998). Organizational Justice and Human Resource Management. Sage Publications.
• Goldstein, J. (1999). Emergence as a construct: History and issues. Emer- gence, 1(1), 49-72.
• Göregenli, M. (1995). Kültürümüz açısından bireycilik toplulukçuluk eği- limleri: Bir başlangıç çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(35), 1-14.
• Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today, and tomorrow. Journal of Management, 16, 399–432
• Jensen-Campbell, L. A., Graziano, W. G., & Hair, E. C. (1996). Persona- lity and relationships as moderators of interpersonal conflict in adolescence. Merrill-Palmer Quarterly, 148-164.
• Johnson, D. W. (1981). Reaching out. New Jersey: Prentice-Hall Inc.
• Karadağ, E., & Tosun, Ü. (2014). Çatışma eylem stilleri ölçeği [ÇESÖ]: Türkçe’ye uyarlanması dil geçerliği ve ön psikometrik incelemesi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 34(1), 45-69.
• Karakus, M., Ustuner, M., & Toprak, M. (2014). Two alternative models on the relationships between organizational justice, organizational commitment, burnout, and job satisfaction of education supervisors. KEDI Journal of Edu- cational Policy, 11(1). 69-94.
• Leiter, M. P., & Maslach, C. (2001). Burnout and quality in a speed-up world. The Journal for Quality and Participation, 24(2), 48-51.
• Leventhal, G. S. (1980). What should be done with equity theory? New approaches to the study of justice in social relationships. In K. Gergen, M. Greenberg, and R. Willis (Eds.), Social Exchange: Advances in Experimental and Social Psychology (Vol. 9, pp. 91–131). New York: Plenum
• Lind, E.A. & Tyler, T.R. (1988) The Social Psychology of Procedural Jus- tice. New York: Plenum Press.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.
• Maslach, C; Leiter, Michael P. (2008). Early predictors of job burnout and engagement. Journal of Applied Psychology, Vol 93(3), 498-512.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
• Maslach, C., & Leiter, M. P. (2008). Early predictors of job burnout and engagement. Journal of Applied Psychology, 93, 498-512.
• Montoro-Rodriguez, J., & Small, J. A. (2006). The role of conflict resolu- tion styles on nursing staff morale, burnout, and job satisfaction in long-term care. Journal of Aging and Health, 18(3), 385-406.
• Nabatchi, T., Blomgren Bingham, L., & Good, D. H. (2007). Organizational justice and workplace mediation: A six-factor model. International Journal of Conflict Management, 18(2), 148-174.
• Pelit, E., & Bozdoğan, İ. (2014). Çalışanların Örgütsel Adalet Algılamala- rının Tükenmişlik Düzeyleri Üzerindeki Etkisi: Kemer’deki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. Journal of Business Research Turk, 6/2, 37-66.
• Priesemuth, M., Arnaud, A., & Schminke, M. (2013). Bad behavior in groups the impact of overall justice climate and functional dependence on counterproductive work behavior in work units. Group & Organization Ma- nagement, 38(2), 230-257.
• Rahim, M. A., & Buntzman, G. F. (1989). Supervisory power bases, styles of handling conflict with subordinates, and subordinate compliance and satis- faction. The Journal of Psychology, 123(2), 195-210.
• Sağlam Arı, G., & Çına Bal, E. (2008). Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Ör- gütler Açısından Önemi, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 131-148.
• Schaufeli, W. B., & Buunk, B. P. (2003). Burnout: An overview of 25 years of research and theorizing. The Handbook of Work and Health Psychology, 2, 282-424.
• Şahin, N. H., Basim, H. N., & Çetin, F. (2009). Kişilerarası Çatışma Çözme Yaklaşımlarında Kendilik Algısı ve Kontrol Odağı. Türk Psikiyatri Dergisi; 20(2), 153-163.
• Taycan O., Taycan S.E., & Çelik C.(2014). Relationship of burnout with personality, alexithymia, and coping behaviors among physicians in a semiurban and rural area in Turkey. Archives of Environmental & Occupational Health, Vol. 69, No. 3, 159-166.
• Taycan, O., Kutlu, L., Çimen, S., & Aydın, N. (2006). Bir üniversite hastane- sinde çalışan hemşirelerde depresyon ve tükenmişlik düzeyinin sosyodemografik özelliklerle ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7(2), 100-108.
• Thibaut, J. W., & Walker, L. (1975). Procedural Justice: A Psychological Analysis. L. Erlbaum Associates.
• Thompson, V. A. (1961). Hierarchy, specialization, and organizational conflict. Administrative Science Quarterly, 485-521.
• Tyler, T. R. (1989). The psychology of procedural justice: A test of the group-value model. Journal of Personality and Social Psychology, 57(5), 830.
• Özler, D. E. & Buyukarslan, A. (2011). The overall outlook of favoritism in organizations: A literature review, International Journal of Business and Management Studies, 3(1), pp. 275-285.
• Van de Vliert, E., Nauta, A., Giebels, E., & Janssen, O. (1999). Constructive conflict at work. Journal of Organizational Behavior, 20(4), 475-491.
• Vatansever A. & Yalçın G. M. (2015). “Ne Ders Olsa Veririz” Akademisyenin Vasıfsız İşçiye Dönüşümü. 3. Baskı, İletişim Yayınları.
• Wall, J. A., & Callister, R. R. (1995). Conflict and its management. Journal of Management, 21(3), 515-558.