Kadın Cinayetlerine Yönelik Atıfların Cinsiyet Grubuyla Özdeşleşme, Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik ve Siyasi İdeolojilerle İlişkisi

Year 2018, Volume: 38 Issue: 1, 1 - 32, 01.06.2018

Emir Üzümçeker , Serap Akfırat

Abstract

Bu çalışmada Türkiye’de kadın cinayetlerine yönelik atıfların çelişik duygulu cinsiyetçilik, cinsiyet grubuyla özdeşleşme, muhafazakarlık ve ideolojik yönelim ile ilişkisi, atıf kuramına sosyal kimlik yaklaşımı temelinde incelenmiştir. Çalışmaya 306 üniversite öğrencisi gönüllü olarak katılmıştır (yaş ortalaması 21.33, yaş aralığı 18-27). Katılımcılardan cinsiyet gruplarıyla özdeşleşme, korumacı ve düşmanca cinsiyetçilik ve muhafazakârlık düzeyleri ile ideolojik yönelim ölçümleri alınmıştır. Kadın cinayetlerine yönelik atıfların ölçümü için araştırmacılar tarafından oluşturulan maddelere faktör analizi uygulanmış ve maddelerin katili suçlayıcı, kurbanı suçlayıcı ve sosyal yapıya yönelik olmak üzere üç faktörde toplandıkları görülmüştür. Analizler, kadınların katile ve sosyal yapıya yönelik atıfları, erkeklerin ise kurbanı suçlayıcı atıfları daha yüksek düzeyde kullandıklarını göstermiştir. Cinsiyet grubuyla özdeşleşme ise yalnızca erkeklerde katili suçlayan ve sosyal yapıya yönelik atıflarla negatif yönde ilişkilidir. Düşmanca cinsiyetçiliğin her iki cinsiyet grubunda da kurbanı suçlayıcı atıflarla pozitif yönde ilişkili olduğu, korumacı cinsiyetçilik için ise bu ilişkinin mevcut olmadığı görülmüştür. Muhafazakârlık, yalnızca erkeklerde kurbanı suçlayıcı atıflarla pozitif yönde ilişkilidir. Ayrıca düşmanca cinsiyetçilik düzeyi yüksek erkeklerin erkeklikle özdeşleşme düzeyi arttıkça katili suçlayıcı atıfları daha düşük oranda kullandıkları görülmüştür. Elde edilen bulgular alan yazın çerçevesinde tartışılmıştır.

Keywords

Kadın Cinayetleri, grupla özdeşleşme, atıf, ideoloji, çelişik duygulu cinsiyetçilik

The Relationship Between Attributions to Femicide and Identification with Gender Group, Ambivalnt Sexism and Political Ideologies

Abstract

This study aims to examine the relationship between attributions to femicide in Turkey and various other socio-psychological structures. Employing the social identity approach to the attribution theory, identification with gender group, levels of hostile and benevolent sexism, and conservatism of 306 participants were assessed. For assessing the attributions to femicide, 32 items were developed, and the final scale consisted of 20 items that were loaded on the following three factors: (i) attributions blaming the murderer, (ii) attributions blaming the victim, and (iii) attributions to social structure. The results indicate that women are higher on levels of attributions blaming the murderer and the social structure, while men are higher on levels of attributions blaming the victim. Identifying with one’s own gender group for men appeared to negatively correlate with attributions blaming the murderer and social structure. Hostile sexism, in turn, seemed to positively correlate with attributions blaming the victim among both genders, while no such correlation was observed for benevolent sexism. Conservatism also positively correlated with attributions blaming the victim only among men. Moreover, there appeared to be a negative correlation between identification with one’s own gender group and attributions blaming the murderer among men with higher levels of hostile sexism. The results are discussed in light of the existing literature.

Keywords

Femicide, group identification, attribution, ideology, ambivalent sexism

References

• Brown, R. (2000). Social identity theory: Past achievements, current problems and future challenges. European Journal of Social Psychology, 30(6), 745–778.
• Cameron, J. E., & Lalonde, R. N. (2001). Social identification and gender-related ideology in women and men. British Journal of Social Psychology, 40(1), 59–77.
• Cameron, J. E. (2004). A three-factor model of social identity. Self and Identity, 3(3), 239–262.
• Chapleau, K. M., Oswald, D. L., & Russell, B. L. (2007). How ambivalent sexism toward men and women support rape myth acceptance. Sex Roles, 57, 131–136.
• Connell, R. W. (2005). Masculinities. Cambridge, UK: Polity Press.
• Çamaş, G. G. ve Meşe, G. (2016). Sosyal hiyerarşi: Cinsel şiddet mitlerini anlamak. Türk Psikoloji Dergisi, 31(78), 62–74.
• Çetin, I. (2015). Defining recent femicide in modern Turkey: Revolt killing. Journal of International Women’s Studies, 16(2), 346–360.
• Çoklar, I. (2007). Kadına yönelik cinsel şiddetin meşrulaştırılması ve tecavüze ilişkin tutumlar. (Yüksek Lisans Tezi). LT Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Doğan, R. (2014). The profiles of victims, perpetrators, and unfounded beliefs in honor killings in Turkey. Homicide Studies, 18(4), 389–416.
• Furnham, A. (1982). Explanations for unemployment in Britain. European Journal of Social Psychology, 12, 335–352.
• Glick, P., & Fiske, S. T. (1997). Hostile and benevolent sexism: Measuring ambivalent sexist attitudes toward women. Psychology of Women Quarterly, 21, 119–135.
• Glick, P., Fiske, S. T., Mladinic, A., Saiz, J. L., Abrams, D., Masser, B., . . . López, W.L. (2000). Beyond prejudice as simple antipathy: Hostile and benevolent sexism across cultures. Journal of Personality and Social Psychology, 79(5), 763–775.
• Glick, P., Sakallı-Ugurlu, N., Ferreira, M. C., & Aguiar de Souza, M. (2002). Ambivalent sexism and attitudes toward wife abuse in Turkey and Brazil. Psychology of Women Quarterly, 26(4), 292–297.
• Hewstone, M., & Jaspars, J. (1984). Social dimensions of attribution. In H. Tajfel (Ed.), The social dimension volume 2: European developments in social psychology (pp. 379–404). New York, NY: Cambridge University Press.
• Jost, J., & Hunyady, O. (2003). The psychology of system justification and the palliative function of ideology. European Review of Social Psychology, 13(1), 111–153.
• Jost, J. T., Nosek, B. A., & Gosling, S. D. (2008). Ideology: Its resurgence in social, personality, and political psychology. Perspectives on Psychological Science, 3(2), 126–136.
• Kuşdil, M. E., & Günbay, N. (2014). The relationships between in- and out-group perceptions and evaluations, and the social identity dimensions of covered/uncovered female students in Turkey. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(23), 16–32.
• Lambert, A. J., & Raichle, K. (2000). The role of political ideology in mediating judgments of blame in rape victims and their assailants: A test of the just world, personal responsibility, and legitimization hypotheses. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(7), 853–863.
• Menon, T., Morris, M. W., Chiu, C. Y., & Hong, Y. Y. (1999). Culture and the construal of agency: Attribution to individual versus group dispositions. Journal of Personality and Social Psychology, 76(5), 701–717.
• Sakallı-Uğurlu, N. (2002). Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 47–58.
• Sakallı-Uğurlu, N., Salman, S., & Turgut, S. (2010). Predictors of Turkish women’s and men’s attitudes toward sexual harassment: Ambivalent sexism, and ambivalence toward men. Sex Roles, 63, 871–881.
• Solak, N. ve Göregenli, M. (2009). Yoksulluğa İlişkin Nedensel Atıflar Ölçeği’nin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 12(24), 72–89.
• Sümer, N., Solak, N. ve Harma, M. (2013). İşsiz yaşam: İşsizliğin ve iş güvencesizliğinin birey ve aile üzerindeki etkileri. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Şenel, D. (2014). Namus olgusu ve kadın üzerindeki psikolojik etkileri (Yüksek Lisans Tezi). (YLT Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tajfel, H., & Turner J. C. (1979). An integrative theory of intergroup conflict. In W. G. Austin & S. Worchel Monterey (Eds.), The social psychology of intergroupi relations (pp. 33–47). California, CA: Brooks Cole.
• Ventura, K. (2012). Sanal marka topluluklarında topluluk üyelerinin marka ile özdeşleşme düzeylerinin öncülleri ve sonuçları: Yapısal bir model önerisi. Yönetim ve Ekonomi, 19(2), 197–217.
• Viki, G. T., & Abrams, D. (2002). But she was unfaithful: Benevolent sexism and reactions to rape victims who violate traditional gender role expectations. Sex Roles, 47(5–6), 289–293.
• Yamawaki, N., Ostenson, J., & Ryan Brown, C. (2009). The functions of gender role traditionality, ambivalent sexism, injury, and frequency of assault on domestic violence perception: A study between Japanese and American college students. Violence Against Women, 15(9), 1126–1142.