BÜYÜYEN YOKSULLUK -YOKSUNLUK SORUNU VE SOSYAL HAKLARIN SINIRLARI

Yıl 2010, Sayı: 42, 1 - 31, 08.10.2010

Meryem Koray

Öz

Yoksulluk veya gelir adaletsizliginin insan haklariyla iliskisi büyük; ancak bu iliskinin kabulü
de, insan haklarinin, özellikle sosyo-ekonomik haklarin kendisi de sorunlu. Bu nedenle
üzerinde çok konusulan ve farkli fikirlerin ortaya çiktigi bir alanla karsilasmaktayiz. Bu yazi
çerçevesinde, bu konuda ortaya çikan tartismalara, yaklasimlar ve sorunlara deginmeye
çalistim. Ancak yoksulluk gibi hem çok yaygin hem de iyi tanimlanmamis bir sorun
karsisinda bu tartismalarin sinirlari oldugu da ortada. En önemli sinirlama da, yoksullukla
ilgili tartismalarin çogunda bugünkü ekonomik sistem ve politikalarla iliski kurulmamasiyla
ilgili. Küresellesme sürecinde bir yanda zenginlik öte yanda yoksullugun artmasi gibi bir olgu
ile karsilasilmasi, yoksullugun uluslararasi kuruluslarca yeniden “kesfedilmesine” yol açiyor;
ancak genellikle bu büyük derdin neo-liberal politikalar ve küresellesen kapitalizm gibi
sisteme iliskin bir sorun olarak görülmemesi de terc ih ediliyor. Böyle olunca çare de “insani
yardim” oluyor. Hatta sorunu insan haklarina baglayanlar iç in de, ciliz uluslararasi
yardimlarin artmasi meselesi gündeme kaplamakta. Özetle bu makalede, yoksullugun en basta
günümüzdeki egemen sistemin neden oldugu bir küresel ekonomik adaletsizlik oldugunu ve
sistem elestirileriyle birlikte düsünülmediginde sorunu tanimlamanin da, çözümlemenin de
mümkün görünmedigini vurgulamaya çalistim. Günümüzün egemen anlayisinin henüz bu
noktaya gelmekten uzak kaldigi gibi bir gerçek karsisinda, sorunu bu çerçevede tartismanin
önemi de büyük.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Neoliberal Politikalar, Küreselleşen Kapitalizm, Sosyal Haklar, İnsani Yardım.

Kaynakça

• Rudolfo Arango (2003), “Basic Social Rights, Constitutional Justice, and Democracy”, Ratio Juris, 16 (2); 141-154.
• Bauman, Zygmunt (1999), Çalisma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, Sarmal yayinevi, Istanbul.
• Beck, U. (2000), What is Globalization?, Polity Pres, Cambridge.
• Bergmann, B.R. (2004), “A Swedish-Style Welfare State or Basic Income: Which Should Have Priority?” Politics and a Society, 32.
• Caney, Simon (2001), “International Distributive Justice”, Political Studies, 49; 974-997
• Gasper, Des (1995), “Kalkinma Ahlaki: Yeni Bir Alan mi?”, Renee Prendergast ve Frances Stewart( ed), Piyasa Güçleri ve Küresel kalkinma, Yapi Kredi Yayinlari, Istanbul.
• Dale Dorsay, Dale (2005), “Global Justice and The limits of Human Rights”, The Philosophical Quarterly , 55 (221) ; 562-581.
• Fabre, Cecile (2003), “Justice and Culture: Rawls, Sen, Nussbaum and O’Neill”, Political Studies Review, 1; 4-17.
• Fabre, Cecile (1998), “Constitutionalising Social Rights”, The Journal of Political Philosophy, 6 (3); 263-284.
• Fritzell, Johan ve Ritakallio, Veli-Matti (2004),” Societal Shifts and the Changed Patterns of Poverty, JF&VMR Nantespaper 2004. doc; 23/04/2004; 1-27.
• Fuller, Lisa L.(2005), “Poverty Relief, Global Institutions, and the Problem of Compliance”, Journal of Moral Philosophy, 2 (3); 285-297.
• Giddens, A. (2000), Elimizden Kaçip Giden Dünya, Alfa, Istanbul.
• Hard M.; Negri A. (2001), Imparatorluk, Ayrinti Yay. Istanbul.
• Hayek, Friedrich A.(1999), Kölelik Yolu, Liberte, Ankara
• International Labour Office (2006), Global Employment Trends- Brief, January, 2006, www.ilo,org/public/english/employment/strat/wrest.htm.
• Klaus M. Leisinger, Klaus M. (2004), “Overcoming Poverty and Respecting Human Rights: Ten Points For Serious Consideration”, Unesco 2004; Blackwell Publishing, Oxford; 313-320.
• Koray, Meryem (2005), Avrupa Toplum Modeli 2. Baski, Imge Kitapevi, Ankara.
• Koray, M. (2001), ”Gerçeklerin Stilize edildigi Dünyada ‘Ötekilesen Yoksulluk”, Toplum ve Bilim, 89; 218-241.
• Marshall, T.H. (1965), Class, Citizenship and Social Development, Anchor Books, New York.
• Mbonda, Ernest-Marie, (2004), “Poverty as a Violation of Human Rights: Towards a Right Non-poverty”, Unesco 2004, Blackwell Publishing, Oxford, 277-288.
• Mishra, Ramesh (2005), ”Social Rights as Human Rights-Globalizing Social Protection”, International Social Work, 48 (1); 9-20
• Mishra, R. (1998), “Beyond the Nation State: Social Policy in an Age of Globalization”, Social Policy and Administration, 32 (5).
• Noel, Alain (2006), “The New Global Politics of Poverty”, Global Social Policy, 6 (3); 304-333.
• OECD (2006), Employment Outlook- Boosting Jobs and Incomes, OECD, Paris, 2006.
• O’Reilly, Anne (1993), “Child prostitution: The next push for human rights”, Human Rights, 20 (3).
• Petersmann, E.U. (2003); “Time for a United Nations ‘Global Compact” For Integrating Human Rights into http://www.ejil.org/journal/Vol13/No3/art1.html.
• Pogge, Thomas (2005), Ethics and International Affairs, 19 (1);1-7.
• Rawls, John (2003), Haklarin Yasasi ve “Kamusal Akil Düsüncesinin Yeniden Ele alinmasi”, Istanbul Bilgi Üniversitesi, Istanbul.
• Rawls, J. (2001), Collected Papers, (der) Samuel Freeman, Harvard University Pres.
• Robeyns, Ingrid (2005), “Assesing Global Poverty and Inequality: Income, Resources and Capabilities” Metaphilosophy, 36 (1/2) ; 30-49
• Rodriguez, Gabriela (2000), The Role of the United Nations Special Rapporteur on the Human Rights of Migrants, International Migration 38 (6);73-79.
• Sen, Amartya, (1987), On Ethics and Economics, The Royel Lectures, Blackwell, Oxford.
• Sen, Amartya (2004), “Elements of a Theory of Human Rights”, Philosophy and Public Affairs, 32 (4); 315-356.
• Shaw, M. (2000), Theory of the Global State, Cambridge University Pres.
• Sfeir-Younis, Alfredo (2004), “The Violation of Human Rights as a Determinant of Poverty, Unesco 2004, Blackwell Publishing, Oxford; 321-325.
• Speth, James Gustave (1998), “Poverty: A Denial of Human Rights”, Journal of International Affairs, 52 (1).
• Senses, Fikret (2001), Küresellesmenin Öteki Yüzü, Iletisim yayinlari,Istanbul.
• Tobin, J. (1978), “A Proposal for Monetary Reform”, The Eastern Economic Journal, (4).
• Twiss, Sumner B. (200, “History, Human Rights and Globalization”, Journal of Religious Ethics, 32 (1); 39-70.
• UNDP( 2005), Human Development Report, United Nations Development Programme- NewYork.
• Wallerstein, I. (1998), Liberalizmden Sonra, Metis Yay. Istanbul.
• Wichterich, Christa (2004), Küreselles(tiril)en Kadin: Esitsizligin Geleceginden Raporlar, Türk Sosyal Bilimler Dernegi, Ankara.
• WB (2000), World Development Report 1999/2000, The World Bank, Oxford University Press.
• WB(2006), World Development Report- Equity and Development, The World Bank, Oxford University Press.