Entellektüeller: Toplumsal Değişim ve Gelişim Sürecinin Öncüleri

Year 2017, Issue: 55, 333 - 350, 27.07.2017

Rıza Sam

Abstract

Günümüzde bütün toplumsal değişme, gelişme ve dönüşümleri teknolojik indirgemeciliğe bağlı olarak açıklama konusunda genel bir eğilim bulunmaktadır. Bu eğilim içerisinde bulunanlar, teknolojik faktörlerin dışındaki unsurları dikkate almamakta, hatta onları, negatif bir söylem geliştirerek dışlamaktadırlar. Entelektüeller de bu negatif söylemin içerisindeki dışlananlar arasında yer almakta, dolayısı ile topluma olan katkıları göz ardı edilmektedirler. Oysaki entelektüeller, içinde bulundukları toplumda soyutlama kapasiteleri ve kullandıkları meta dil sayesinde eleştirel söylem ve tartışma kültürünün temel yapı taşlarını inşa etmektedir. Bunun da ötesinde entelektüeller, toplum üyelerinin sorumluluğunu gönüllü bir uğraş olarak yüklenerek kendilerini düşünsel bir ıstıraba yazgılamak sureti ile kamu vicdanının en önemli temsilcileri haline gelmektedirler. Kısaca entelektüeller, hem toplumun ve kültürün inşacıları hem de onların değişimi, gelişimi ve dönüşümünün en önemli aktörleridir. Yapılan çalışmada bu anlamda, entelektüellerin toplum ve kültür hayatındaki üretkenliğine, dolayısı ile de gerekliliklerine dikkat çekilmektedir.

Keywords

Entelektüel, Entelektüel Sorumluluk, Eleştirel Tartışma, Eleştirel Söylem, Kamu Vicdanı

Intellectuals: The Vanguards of Social Change and the Development Process

Abstract

At present, there exists a tendency among academicians to explain social change, development,

and transformation in terms of technological reductionism. By overemphasizing the importance

of technology, those with this tendency ignore many relevant factors and exclude them from the

discussion by developing negative discourse about them. Intellectuals are also included in these

negative discourses, so their contribution to society is often ignored in the literature. However,

intellectuals build the backbone of the critical discourse culture in their respective societies,

thanks to their capacity for abstraction and their ability to use meta-language. Moreover, as they

take the responsibility for society members as a voluntary activity and making it their destiny

to suffer from years of “thinking,” they are considered the most important representatives

of public conscience. In other words, intellectuals not only help uphold the ideals of society

and culture but also play the most important role of facilitating change, development, and

transformation in these areas. With this in mind, this article draws attention to the productivity

of intellectuals in social and cultural life and their critical role in it.

Keywords

Intellectual, Intellectual Responsibility, Critical Discussion, Critical Discourse, Public Conscience

References

• Badinter, E. & Badinter, R. (2000), Politikada Bir Entelektüel: Condorcet, Çev. Hüseyin Köse, Ankara, Öteki Yayınevi.
• Bataille, Georges (1999), İmkânsız, Çev. Mukadder Yakupoğlu, İstanbul, Kabalcı Yayınevi.
• Bauman, Zygmunt (1996), Yasa Koyucular ile Yorumcular: Modernite, Postmodernite ve Entelektüeller Üzerine, Çev. Kemal Atakay, İstanbul, Metis Yayınları.
• Benda, Julien (2006), Aydınların İhaneti, Çev. Cem Soydemir, Ankara, Doğu Batı Yayınları.
• Besnier, Jean-Michel (1996), İmkânsızın Politikası: İsyanla Bağlanma Arasında Entelektüel, Çev. Işın Gürbüz, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Blanchot, Maurice (1999), Sonsuz Yenileme-Sonradan, Çev. Rifat Kırkoğlu, İstanbul, Kabalcı Yayınları.
• Bourdieu, Pierre (1990), “The Intellectual Field: A World Apart”, In Other Words: Essays Towards a Reflexive Sociology, Trans. Matthew Adamson, California, Stanford University Press, pp. 140–149.
• Bourdieu, Pierre (2006), Karşı Ateşler, Çev. Halime Yücel, İstanbul, Yapı ve Kredi Yayınları.
• Cangızbay, Kadir (1998), Sosyolojik Praksis, Ankara, Öteki Yayınevi.
• Collingwood, R. C. (2007), Tarih Tasarımı, Çev. Kurtuluş Dinçer, 3. Basım, Ankara, Doğu Batı Yayınları.
• Dahl, R. A. (1996), Demokrasi ve Eleştirileri, Çev. Levent Köker, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Direk, Zeynep (2005), Başkalık Deneyimi: Kıta Avrupası Felsefesi Üzerine Denemeler, İstanbul, Yapı ve Kredi Yayınları.
• Eagleton, Terry (1996), İdeoloji, Çev. Muttalip Özcan, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Eagleton, Terry (2003), Azizler ve Âlimler, Çev. Osman Akınhay, 3. Basım, İstanbul, Agora Kitaplığı Yayınları.
• Eagleton, Terry (2004), Kuramdan Sonra, Çev. Uygar Abacı, İstanbul, Literatür Yayınları.
• Foucault, Michel (1992), Dostluğa Dair, Çev. Cemal Ener, İstanbul, Telos Yayınları.
• Foucault, Michel (2005a), Entelektüelin Siyasi İşlevi: Seçme Yazılar I, Çev. Işık Ergüden & Osman Akınhay & Ferda Keskin, 2. Basım, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2005b), Özne ve İktidar: Seçme Yazılar II, Çev. Işık Ergüden & Osman Akınhay, 2. Basım, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Gouldner, Alvin W. (1993), Entelektüelin Geleceği, Çev. Ahmet Özden & Nuray Tunalı, İstanbul, Eti Yayınları.
• Gramsci, Antonio (1983), Aydınlar ve Toplum: Denemeler, Çev. V. Günyol & F. Edgü & B. Onaran, 2. Basım, İstanbul, Örnek Yayınları.
• Habermas, Jürgen (1986), “Vorlesungen zu einer sprachtheoretischen Grundlegung der Soziologie: 1970–1971”, Vorstudien und Ergänzungen zur Theorie des kommunikativen Handelns, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main, Zweite Auflage, pp 11–126.
• Habermas, Jürgen (1986), “Wahrheitstheorien: 1972”, Vorstudien und Ergänzungen zur Theorie des kommunikativen Handelns, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main, Zweite Auflage 1986, pp. 127–183.
• Habermas, Jürgen (2001), İletişimsel Eylem Kuramı, Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul, Kabalcı Yayınları.
• Heller, A. (2006), Bir Ahlak Kuramı, Çev. A. Yılmaz & K. Tütüncü & E. Demirel, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Huxley, Aldous (2001), Cesur Yeni Dünyayı Ziyaret, Çev. Savaş Kılıç, İstanbul, İthaki Yayınları.
• Kolakowski, Leszek (1999), Modernliğin Sonsuz Duruşması, Çev. Selahattin Ayaz, İstanbul, Pınar Yayınları.
• Lazarus, Neil (2005), “Representations of the Intellectual in Representations of the Intellectual”, Research in African Literatures, 36 (3), Fall, pp. 112–123.
• Lêvy, B. Henri (2002), Entelektüellerin Övgüsü, Çev. Halil Gökhan, İstanbul, Gendaş Kültür Yayınları.
• Lilla, Mark (2004), İlkesiz Deha: Felsefeyi Siyasete Alet Edenler, Çev. Ahmet Ergenç, İstanbul, Gelenek Yayınları.
• Meriç, Cemil (1978), Mağaradakiler, İstanbul, Ötüken Neşriyat.
• Montaigne, Michel (2005), Denemeler, Çev. Kerim Çetinoğlu, İstanbul, İskele Yayınları.
• Osborne, Peter (1999), “Felsefe ve Entelektüellerin Rolü”, Eleştirel Bakış: Entelektüellerle Söyleşi, (Ed. Peter Osborne), Çev. Elçin Gen, Ankara, Dost Kitabevi Yayınları.
• Palmer, Richard E. (2003), Hermenötik, Çev. İbrahim Görener, 2. Basım, İstanbul, Anka Yayınları.
• Reich, Wilhelm (1998), Dinle Küçük Adam, Çev. Şemsa Yeğin, 11. Basım, İstanbul, Payel Yayınları.
• Said Edward W. (1994), Representations of the Intellectual, London, Vintage Books.
• Said, Edward W. (1995), Entelektüel: Sürgün, Marjinal, Yabancı, Çev. Tuncay Birkan, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Sans, Edouard (2006), Schopenhauer, Çev. Işık Ergüden, Ankara, Dost Kitabevi Yayınları.
• Snow, C. B. (2001), İki Kültür, Çev. Tuncay Birkan, Ankara, Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• Storr, Anthony (1992), Yaratma Dürtüsü, Çev. İpek Babacan, İstanbul, Yayınevi Yayınları.
• Şâyegân, Dâryûş (2005), Batı Karşısında Asya, Çev. Derya Örs, İstanbul, Anka Yayınları.
• Wilde, Oscar (2012), Etik ve Estetik Üzerine Sanatçı: Eleştirmen, Yalancı ve Katil, Çev.
• E. Soğancılar & K. Genç & F. Özgüven & T. Armaner, 3. Basım, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Winock, Michel (2002), Aydınlar Yüzyılı, Çev. Ergun Göze, İstanbul, Boğaziçi Yayınları.