HALKIN İRADESİ BAĞLAMINDA HALK OYLAMALARI: BİR HUKUK SOSYOLOJİSİ DENEMESİ

Year 2011, Issue: 43, 191 - 220, 26.12.2011

Mehtap Yeşilorman

Abstract

ÖZET

Halkın iradesi kavramı, demokratik rejimlerin vazgeçilmez unsurlarından biridir. Yarı doğrudan demokrasilerde, halkın iradesinin karar alma süreçlerine dorudan yansıması, halkoylamaları aracılığı ile mümkün olmaktadır. Halkoylamaları, hem halkın iradesinin sembolü olması, hem de kendine has niteliklere sahip bir seçim türü olması nedeniyle incelemeye değer disiplinler arası bir araştırma konusudur. Bu çalışmada, halkın iradesi bağlamında Türkiye'deki halkoylamalarının hukuk sosyolojisi disiplini çerçevesinde teorik bir analizinin yapılması amaçlanmaktadır. Türkiye'de bugüne kadar yapılan altı halkoylaması araştırma kapsamında değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonuçları, Türkiye'de yapılan halkoylamalarının muhafazakâr, statükocu ve iktidar yanlısı olarak kendine has bir seçim türü olduklarını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Halkın İradesi, Halkoylaması, Kurucu Halkoylaması, Anayasa Hukuku, Hukuk Sosyolojisi.

ABSTRACT

The concept of the will of the people is one of the indispensable elements of democratic regimes. In semi-direct democracies, it is possible by means of referenda to directly reflect the will of the people in decision-making. Referenda are an interdisciplinary research topic, worthy of review due to both is a symbol of the will of the people and an election type has unique qualities. In this study, referenda in Turkey are aimed to theoretically analyze in the context of the will of the people, within the framework of the discipline of sociology of law. It has evaluated six referendums within the scope of the research done to date in Turkey. The evaluation results show that referendums are conservative, pro-status quo and the ruling is a unique type of election, which performed in Turkey.

Key Words: The Will of the People, Referendum, Constitutional Referendum, Constitutional Law, Sociology of Law.

Keywords

-

References

• Atar, Yavuz; Ayan, Mehmet; Karahan, Sami; Sümer, Haluk Hadi; Arslan, İbrahim; Ulukapı, Ömer (1997). Hukuk Bilimine Giriş (3. Baskı), Mimoza Yayınları, Konya.
• Bal, Hüseyin (2007). Hukuk Sosyolojisi, Fakülte Kitapevi, Isparta.
• Bayhan, Vehbi (1997). Üniversite Gençliğinde Anomi ve Yabancılaşma, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Bilge, Necip (1999). Hukuk Başlangıcı, Hukukun Temel Kavram ve Kurumları (13. Bası), Turhan Kitapevi, Ankara.
• Birchard, Karen (2002). “Irish Referendum Results”, The Lancet, Vol. 359, pp. 955.
• Bütler, Monica (2002). “The Political Feasibility of Increasing the Retirement Age: Lessons from a Ballot on the Female Retirement Age”, International Tax and Public Finance, Vol. 9, pp. 349-365.
• Erdoğan, Nihat (1991). Sosyolojik Açıdan Kent İşsizliği ve Anomi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını No: 62, İzmir.
• Esener, Turhan (1998). Hukuk Başlangıcı Dersleri, Alkım Yayınları, İstanbul.
• Frey, Bruno S. ve Stutzer, Alois (2006). “Strengthening the Citizens’ Role in International Organizations”, Review of International Organizations, Vol. 1, pp. 27-43.
• Gürkan, Ülker (2005). Hukuk Sosyolojisi, Siyasal Kitapevi, Ankara.
• Gözler, Kemal (1988). “Halkoylamasının Değeri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XL, Sayı:1–4, ss. 97–113.
• ____________ (1998). Hukuka Giriş, Bursa.
• Gözübüyük, Şeref (1997). Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları (11. Baskı), Turhan Kitapevi, Ankara.
• Halbheer, Daniel; Niggli, Sarah; Schmutzler, Armin (2006). “What Does it Take to Sell Environmental Policy? An Empirical Analysis of Referendum Data”, Environmental & Resource Economics, Vol. 33, pp. 441-462.
• Hug, Simon ve Schulz, Tobias (2007). “Referendums in the EU’s Constitution Building Process”, Review of International Organizations, Vol. 2, pp. 177-218.
• İba, Şeref (2002). “Türk Parlamento Hukuku Açısından Son Anayasa Değişiklikleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 51, Sayı: 1–4, ss. 79–95.
• Kanlıgöz, Cihan (1996). “Katılımcı Demokrasi ya da İdari Usul Kanunu Hazırlığı” Uluslar arası Sempozyumu Üzerine”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 45, Sayı: 1–4, ss.167–183.
• Kapani, Münci (1981). Kamu Hürriyetleri, Ankara.
• Kubalı, Hüseyin Nail (1971). Anayasa Hukuku, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Markowski, Radoslaw ve Tucker, Joshua A. (2005). “Pocketbooks, Politics and Parties: The 2003 Polish Referendum on EU Membership”, Electoral Studies, Vol. 24, pp. 409-433.
• Marshall, Gordon (1999). Sosyoloji Sözlüğü (Çev: Osman Akınhay-Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Meclis Bülteni (2010), TBMM Aylık Haber Bülteni, Sayı: 164 (Haziran-Temmuz), ss. 6–7.
• Özbudun, Ergun (1995). Türk Anayasa Hukuku (4. Baskı), Yetkin Yayınları, Ankara.
• Vlachos, Jonas (2003). “Who Wants Political Integration? Evidence from the Swedish EU Membership Referendum”, Journal of Public Economics, Vol. 88, pp. 1589-1604.
• Yücel, Mustafa, Tören (2004). Hukuk Sosyolojisi, Başkent Klişe Matbaacılık, Ankara.
• Topçuoğlu, Hamide (1960). Hukuk Sosyolojisi (Cilt I), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, Ankara.
• TUİK (2008), Halkoylaması Veri Tabanları.
• http://www.referandum.org/referandum-nedir, 05.02.2008 tarihinde internetten alınmıştır.
• http://www.referandum.org/anayasa-maddeleri, 05.02.2008 tarihinde internetten alınmıştır.
• http://www.referandum.org/eski-referandumlar, 05.02.2008 tarihinde internetten alınmıştır.
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Referandum, 05.02.2008 tarihinde internetten alınmıştır.
• http://www.ysk.gov.tr/ysk/docs/2010Referandum/KesinSonuc/Sonuc.pdf, 14. 01. 2011 tarihinde internetten alınmıştır.