GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ'NDE SOSYAL PROJELERiN ETKiSÄ : ÇOK AMAÇLI TOPLUM MERKEZLERi (ÇATOM) PROJESi ÖRNEĞi

Year 2011, Issue: 44, 257 - 274, 26.12.2011

Murat Şeker

Abstract

ÖZET

Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM), toplum tabanlı katılımcı merkezler olarak ilk defa 1995 yılında Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde faaliyetlerine başlamışlardır. Merkezlerin faaliyetleri çoğunlukla kırsal alanlardaki göçebelerin yaşadığı şehir merkezi, ilçe ve köylerde yürütülmektedir. Bu alanlarda yaşayan halkın çoğu kayıtdışı sektörde mevsimlik işçi ya da geçici ve istikrarsız işlerde çok düşük düzeyde ücretlerle çalışmaktadır. ÇATOM'ların hedef kitlesini çoğunlukla kadınlar ve genç kızlar oluşturmaktadır.

Bu çalışmada, ÇATOM'lar tarafından uygulanan programların etkinlikleri sosyo-ekonomik açıdan değerlendirilecektir. Mevcut ÇATOM'ların Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki uygulamalarının günümüze kadar başarılı bir performans sergileyip sergilemediği, uygulamaların gerek program katılımcıları gerekse yayılma alanında bulunan bölge üzerinde olumlu ekonomik ve sosyal etkiler meydana getirip getirmediği temelinde değerlendirilecektir. Bu tür etkileri ölçebilmek için tarafımızdan ilgili bölgede uygulanmak üzere bir anket çalışması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Çok Amaçlı Toplum Merkezleri, Bölgesel Kalkınma, Kadınların Güçlendirilmesi, Sosyal Amaçlı Projelerin Etkilerinin Değerlendirilmesi.

ABSTRACT

Multipurpose Community Centers (ÇATOMs) are community based and participatory centres were first launched in 1995 in the Southeast Anatolian Region. Their activities are specifically conducted at the  neighborhoods of the cities that mostly inhabited by rural migrants, district centers and centrally located villages. Inhabitants of these neighborhoods are mostly people working informally in marginal, temporary, seasonal and precarious jobs for minimal wages/incomes. The target population of these centers generally consists of women and young girls.

In this study, we intend to research effectiveness of ÇATOMs' programs' implementations from socio-economic point of view. Thus, we will evaluate whether the current applications of ÇATOMs' activities in the Southeastern Anatolian Region have been successful so far in the sense that if they have some positive economic and social effects both on program participants and on the region as a whole. In order to measure such impacts we prepared a questionnaire and apply it in the relevant region.

Key Words: Multi Purpose Community Centers, Regional Development, Empowering Women, Impact Assessment of Social-Oriented Projects.

Keywords

Çok Amaçlı Toplum Merkezleri, Bölgesel

References

• Chigona, W.; 2006, Should communal computing facilities cohabit with public facilities?, Telecentres,Vol.2, No.3, pp.1-10. Journal of Community
• Informatics, Special Issue:
• Colle, R.; 2000, Information and Communication Technology for Africa, Africa Notes February 2000, pp.6-10.
• Fazlıoğlu, A.; 2002a, Güneydoğu Anadolu Projesi'nde (GAP) Kadının Kalkınma Sürecine http://www.gap.gov.tr/proje-ve-faaliyetler/insani koordinatorlugu/sosyal-projeler/makaleler/guneydogu-anadolu-projesi-nde- kadinin-kalkinma-surecine-entegrasyonunda-bir-model-arayisi---catom.
• Fazlıoğlu, A.; 2002b, CATOM: A Model For Empowering Women in Southeastern Anatolia (Multi-Purpose Community Centers)” Kadın/Woman 2000, Journal for Women Studies, June 2002.
• Fazlıoğlu A., İ. Tuğrul; 2002, The Role Of Youth Initiatives In Development Process In Less Developed Areas: The Case Of Mardin, Turkey, http://www.gap.gov.tr/proje-ve-faaliyetler/insani-ve-sosyal-gelisme-genel- koordinatorlugu/sosyal-projeler/makaleler/the-role-of-youth-initiatives-in- development-process-in-less-developed-areas-the-case-of-mardin---turkey.
• GAP BKİ (T.C. Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı), 1993, GAP Bölgesi Toplumsal Değişme Eğilimleri Araştırması, http://www.gap.gov.tr/proje-ve-faaliyetler/insani-ve-sosyal-gelisme-genel- koordinatorlugu/ degisme-egilimleri-arastirmasi.
• sosyal-projeler/arastirma-projeleri/gap-bolgesi-toplumsal
• GAP BKİ (T.C. Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı), 1994a, Kadının Statüsü Ve Kalkınma Sürecine Entegre Edilmesi Araştırması, gelisme-genel-koordinatorlugu/ bolgesi%E2%80%99nde-kadinin-statusu-ve-kalkinma-surecine-entegre- edilmesi-arastirmasi.
• http://www.gap.gov.tr/proje-ve-faaliyetler/insani-ve-sosyal
• sosyal-projeler/arastirma-projeleri/gap
• GAP BKİ (T.C. Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı), http://www.gap.gov.tr/proje-ve-faaliyetler/insani-ve-sosyal-gelisme-genel- koordinatorlugu/sosyal-projeler/arastirma-projeleri/gap-bolgesi-nufus- hareketleri-arastirmasi. GAP Bölgesi Nüfus Hareketleri Araştırması,
• GAP BKİ (T.C. Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı), http://www.gap.gov.tr/proje-ve-faaliyetler/insani-ve-sosyal-gelisme-genel- koordinatorlugu/sosyal-projeler/uygulamalar/cok-amacli-toplum- merkezleri/catom-faaliyetleri. Faaliyet Raporları 2002-2009,
• GAP BKİ (T.C. Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı), http://includes.gap.gov.tr/files/ek-dosyalar/gap-eylem-plani/gap-eylem-plani- izleme-raporu.pdf. GAP Eylem Planı (2008-2012),
• GAP BKİ (T.C. Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı), 2011, http://www.gap.gov.tr/proje-ve-faaliyetler/insani-ve-sosyal- gelisme-genel-koordinatorlugu /sosyal-projeler/uygulamalar/cok-amacli-toplum- merkezleri.
• Mahmood, K.; 2005, Multi Purpose Community Telecenters for Rural Development in Pakistan, The Electronic Library, Vol.23, No.2, pp.204-220.
• Majola, P.L.; 2006, A Model of Community Development and Gender Equity Through Access to Information Technology, Journal for Community Communication and Information Impact, Vol.11, pp.137-153.
• Republic of South Africa; 2006, Multi Purpose Community Centres-MPCCs, Business Plan Summary Document 2006 – 2014, GCIS.